ทรัพยากรธรรมชาติหินประโยชน์ของหิน

เนื่องจากอุทยานแห่งชาติแม่ยม มีภูเขาอยู่ในแนวด้านทิศตะวันออกและตะวันตกของพื้นที่ มีความลาดลงมายังฝั่งแม่น้ำยม จึงมีลักษณะทางธรณีวิทยาแตกต่างกันไปตามส่วนต่างๆ ซึ่งอาจแบ่งชนิดของหินและอายุตามลักษณะธรณีวิทยาเป็นพวกใหญ่ ๆ ตามบริเวณต่าง ๆ ของพื้นที่อย่างกว้าง ๆ ดังนี้คือ

๑. บริเวณที่ราบลุ่มและค่อนข้างราบ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นบริเวณสองฝั่งแม่น้ำยมเป็นบริเวณที่เกิดขึ้นจากตะกอนลำน้ำของแม่น้ำยม ป่าแม่เป้าและป่าแม่สอง ในท้องที่ตำบลเตาปูน อำเภอสอง จังหวัดแพร่ ถือว่าดินที่เกิดขึ้นในบริเวณเหล่านี้ยังมีอายุน้อย เป็นดินใหม่ (ในทางธรณีวิทยาสันนิษฐานว่าเกิดขึ้นในยุคควอเตอร์นารี (Qurternary) คือประมาณไม่เกิน ๑ ล้านปีมาแล้ว

๒. บริเวณตอนเหนือของพื้นที่ที่ติดต่อกับจังหวัดน่าน และตอนเหนืออำเภอสอง ติดต่อกับจังหวัดพะเยาบริเวณเหล่านี้จะพบหินชุดต่าง ๆ แล้วยังพบหินอัคนีชุดภูเขาไฟ (Volcanic group) แทรกขึ้นมาในหินชุดดังกล่าวด้วย หินชุดภูเขาไฟนี้ประกอบด้วย ไรโอไรต์ แอนดีไซต์ และเศษหิน ซึ่งสันนิษฐานระยะเวลามีอายุอยู่ในยุค ไทรแอสริก (Triassic) กับเพอร์เมียน (Permian)

๓. บริเวณเทือกเขาด้านทิศตะวันตกของอุทยานแห่งชาติ หรือทางฝั่งขวาของแม่น้ำยม เป็นบริเวณที่ประกอบด้วยหินพวกหินดินดาน ซึ่งเกิดในยุค ไซลูเรียน (Silurian)

๔. บริเวณเทือกเขาด้านตะวันออก ซึ่งเป็นแนวยาวตั้งแต่ด้านตะวันออกขึ้นไปถึงตะวันตก แนวเทือกเขานี้มีลักษณะทางธรณีวิทยาและหินแตกต่างกันคือ

- หินชุดลำปาง ( Lampang Formation) เป็นหินชั้นที่ประกอบด้วยหินดินดานมีสีเทาเข้มและสีเทาเขียว, หินทราย และหินรวดมน ซึ่งสันนิษฐานว่าเกิดในยุคไทรแอสซิก (Triassic) (ประมาณ ๒๓๐ ล้านปีมาแล้ว) สำรวจพบเศษเปลือกหอยซากสิ่งมีชีวิตปะปนอยู่ในเนื้อหินเหล่านี้ หินชุดเหล่านี้พบในบริเวณด้านตะวันตกของพื้นที่อุทยานฯ

- หินชุดราชบุรี (Ratburi Formation) เป็นหินพวกที่มีอายุ เก่าแก่กว่าหินชุดลำปาง ประกอบด้วยหินปูน หินดินดานที่มีเนื้อหยาบ พบในบริเวณด้านตะวันตกของพื้นที่อุทยานแห่งชาติ

อุทยานแห่งชาติแม่ยมประกอบด้วยหน่วยหิน ดังนี้

๑. หน่วยหินพระธาตุ (Phar That Formation) ซึ่งเป็นหน่วยที่อยู่ในชุดหินลำปางเกิดในยุคแอสซิก (Triassic) มหายุคมีโซโซอิก (Mesozoic era) ประกอบด้วย หินกรวดมนบะซอลต์ หินทรายสีน้ำตาลปนแดงหินดินดาน หินกรวด หินทัฟฟ์

๒. หน่วยหินพระวิหาร (Phar Wihan Formation) เป็นหน่วยหินที่อยู่ในหินโคราช เกิดในยุคจูแรสซิก (Jurassic) มหายุคโซโซอิก (Mesozoic era) ประกอบด้วยหินทรายสีขาว สีชมพู มีชั้นเอียงตัดกัน (Cross bedding)หรือไม่มีชั้น และมีชั้นของหินทรายที่มีกรวดปนในชั้นที่อยู่ตอนบนและหินดินดานสีน้ำตาลแดงและสีเทา

๓. หน่วยหินภูกระดึง (Phu kadung Formation) อยู่ในหินโคราช เกิดในยุค จูแรสซิก (Jurassic) มาหายุคโซโซอิก (Mesozoic era) ประกอบด้วยหินดินดาน สีน้ำตาล น้ำตาลปนแดง แดงปนม่วง มีไมก้านมาก และมีหินทรายแป้ง หินทรายสีน้ำตาล สีเทา และหินกรวดมน เกิดจากสารก้อนกลมปูน (Lime – noduled conglomerate

๔. หน่วยหินในมหายุคมีโซโซอิก (Mesozoic era) เป็นหินอัคนีภูเขาไฟเชิงซ้อน ประกอบด้วยหินไรโอไรท์ แอนดีไวต์ และทัฟฟ์ และหินกรวดภูเขาไฟ

๕. หน่วยหินกิ่วลม (Kiu lom Formation) อยู่ในหินชุดราชบุรี เกิดในยุคเพอเมียน (Permian) มหายุคพาลีโอโซอิก (Palacozoic era) ประกอบด้วยหินดินดานปนเถ้าภูเขาไฟ หินทราย หินทัฟฟ์ ผสมแอนดีไซต์ หินกรวดหินทัฟฟ์ผสมไรโอไรต์ แอนดีไซต์ ,ไรโอไรต์

๖. หินที่เกิดจากตะพัก ลานหินตีนผาและเศษหินตีนผา กรวด,ทราย,ทรายแป้ง และดินโคลน อยู่ในชุดหินโคราช เกิดในยุคควอเตอร์นารี (Qurternary) มหายุคซีโนโซอิก (Cenozoic era)

๗. หินที่เกิดจากการสะสมตัวของตะกอนที่ราบลุ่ม กรวด,ทราย,ทรายแป้ง และดินโคลน ที่เกิดจากธารน้ำเกิดในยุคควอเตอร์นารี (Qurternary) มหายุคซีโนโซอิก (Cenozoic era)

๘. หน่วยหินฮ่องฮอย (Hong Hoi Formation) อยู่ในชุดหินลำปาง อยู่ในยุคไทรแอส-ซิก (Triassic) มหายุคมีโซโซอิก (Mesozoic era) ประกอบด้วยหินดินดาน สีเทาแกมเขียว หินทราย หินทรายปนเถ้าภูเขาไฟ

๙. หน่วยหินห้วยทาก (Huai Thak) อยู่ในชุดหินราชบุรี เกิดในยุคเพอเมียน (Per mian) มหายุคพาลีโอโซอิก (Palacozoic era) ประกอบด้วยหินดินดานที่มีสารเชื่อมเป็นอินทรียวัตถุที่มีคาร์บอนเป็นองค์ประกอบ และมีหินทราย หินดินดานที่มีเถ้าภูเขาไฟผสม มีพบซากดึกดำบรรพ์ของพวก Leotobus, Orthotichia, Echinochus, Neospirifera