Wrocławski Węzeł Wodny na mapach

Współczesny plan Wrocławskiego Węzła Wodnego

autor: Małgorzata Książkiewicz

Wrocławski Węzeł Wodny powstawał etapami. Początkowo rzekę wykorzystywano jako naturalna zaporę wpasowując ja w fosy dla ochrony grodu warownego. Obecny kształt jest efektem następujących po sobie okresów suszy w czasie których ludność Wrocławia pragnęła zapewnić surowiec energetyczny, jakim jest woda, do napędzania urządzeń i uprawiania żeglugi oraz okresów powodzi kiedy to mieszkańcy Wrocławia umacniali brzegi rzeki tak aby „wysoka woda” nie zabrała ich dorobku. Pierwszym etapem było przekopanie kanałów w XV i XVI wieku z terenów Opatowic i Bartoszowic w kierunku Szczytnik oraz zasypanie tzw. Odry Ołbińskiej co miało na celu zapewnienie miastu odpowiedniej ilości wody w odnogach biegnących przez centrum.

Kolejnym elementem było przesunięcie ujścia rzeki Oławy, która zasilała początkowo fosę miejską, w górę rzeki oraz zasypanie na początku XIX wieku odnogi Odry opływającej Ostrów Tumski.

Następny etap kształtowania Wrocławskiego Węzła Wodnego to przekopanie tzw. Starej Odry i budowa Kanału Miejskiego wraz z jego infrastrukturą pod koniec XIX wieku. Droga ta przed 1945 była zwana „Drogą Wielkiej Żeglugi”.

Całości obecnego kształtu Odry Wrocławskiej dopełniła budowa w latach 1912-1917 współczesnego Kanału Nawigacyjnego idącego śladem koryta niewielkiej rzeczki „Czarnej Wody”.

Poniższe plany miasta Wrocław pozwalają prześledzić rozwój koryt odry w obrębie miasta na przestrzeni ostatnich 450 lat.

Plan Bertiusa 1616 i 1632 - Wrocław na XVI wiecznej rycinie - Plan Beriusa (1616, 1632 r.).

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan Weinerów 1562 - Wrocławskie wyspy - Plan Weinerów z 1562 r. Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan Wernera po 1742 - Wrocław - "miasto na rzece" - Plan Weinera wykonany po 1742 r.

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan Seuterra 1720-1730 - XVIII-wieczny Wrocław - Plan Seuterra (1720-1730).

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan Endlera z 1807 - Fortyfikacje Wrocławia - Plan F. G. Endlera z 1807 r. Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

"Animowany" plan F. B. Wernera - P. Buscha (?) z ok. 1750 r.

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan O. Brunna z 1891

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan Redekera 1847 - Architektura Wrocławia - Plan Redekera z 1847r.

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan wydany przez G. Briegera z 1936 r.

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.

Plan z zabudową Wrocławia istniejącą oraz wznoszoną w latach 1871-1910 z 1910 r.

Źródło: Biblioteka Uniwersytetu Wrocławskiego.