Ons Gedrag
Een zoekend waarnemer.
Waarom wij ons gedragen zoals wij ons gedragen, dat heeft een oorzaak. Waarom trokken mensen, midden in de coronacrisis -COVID-19- tijdens het weekend van 22 maart 2020, in groten getale naar het strand of het bos ondanks het sterk advies van de regering thuis te blijven? Zodat op 23 maart de regering over moest gaan op een verbod met de nodige sancties. Waarom ontstaat er ‘Ach wat!’ of ‘Kom nou toch!’ in ons gedrag en een afwijzing van wijs beleid?
Wat is dat toch dat mensen een solo zeiltocht over de wereld gaan maken, met een gezin in een boot in Antarctica jaren gaan rondvaren, de Mount Everest gaan beklimmen, op de fiets de wereld gaan berijden of in den vreemde een nieuw leven gaan opbouwen en de taal niet of nauwelijks beheerst wordt, waarbij ze weten dat ze met regelmaat voor levensbedreigende situaties komen te staan. Ook weten ze dat velen hen zijn voorgegaan en een aantal het niet gered of overleefd hebben. Bij de waaromvraag komt als reactie: ‘We hebben ons goed voorbereid, het onze diepste wens, we gaan ervoor en anders is het jammer!’
Maar ook het trieste relaas van een vrouw waarbij een relatie voor de vierde keer is stuk gelopen, naast een aantal kortdurende. Zij komt eigenlijk niet verder: ‘Waarom het niet lukt weet ik niet. Ik val altijd op de verkeerde, maar blijf het toch proberen!’ Ze vindt het heel jammer en is treurig, maar zoals ze daarbij zegt: ‘Komt er weer een “Prins” voorbij dan sla ik hem aan de haak!’
We weten niet waarom die gevoelens in ons opkomen, ze nauwelijks te beheersen en nogal eens achteraf concluderen dat beter niet hadden kunnen doen. Als we daar inzicht in zouden hebben, wel weten waarom, kunnen we die gevoelen bijstellen en ze de ‘goede’ kant opsturen als we al weten welke kant dat wel zou kunnen zijn? Dit verlangen dat diep in ons aanwezig is kunnen we dat ook maar enigszins sturen? Sturen in een richting, een weg, die begaanbaar is en waarbij je achteraf concludeert, dat het een juiste keuze is geweest?
Dat is een lastige vraag omdat de natuur meedogenloos is en een ‘eigen’ weg kiest. Een weg die gericht is op overleven, wil tot leven. Denk aan het najaar, waar een boom miljoenen zaadjes laat vallen en er slechts bij toeval uit een zaadje een nieuwe boom groeit. Of het menselijk zaad waar 200 tot 300 miljoen zaadcellen in de baarmoeder worden gespoten bij een zaadlozing en ook bij toeval een eitje bevrucht wordt. Dat diepe verlangen in ons welt op als moerasgas en is niet tegen te houden. Maar als we het herkennen misschien niet meedogenloos toelaten slaan. Dat is het voorrecht van ons mensen omdat wij bij machte zijn het verlangen te sturen of in het uiterste geval in te dammen.
Ons gedrag wordt door drie begrippen beinvloed:
Verlangen, Plato begeerte, Aristoteles genot
Emotie, Plato dappere, Aristoteles onvermoeibaar
Denken, Plato wijsgerige, Aristoteles beschouwelijk