พัฒนาการ เด็กวัยก่อนเรียน หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับเด็กในช่วงอายุตั้งแต่ 2-6 ปี ซึ่งเป็นช่วงวัยที่สำคัญของการพัฒนาทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ สังคม และสติปัญญา พัฒนาการในวัยนี้จะเป็นพื้นฐานสำหรับพัฒนาการในวัยต่อไป พัฒนาการด้านร่างกาย การดูแลเด็กวัยก่อนเรียนจะมีพัฒนาการด้านร่างกายที่เห็นได้ชัด เช่น เจริญเติบโตทั้งในด้านน้ำหนักและส่วนสูง กล้ามเนื้อมัดใหญ่และกล้ามเนื้อมัดเล็กแข็งแรงขึ้น สามารถช่วยเหลือตนเองได้มากขึ้น เช่น กินข้าว แต่งตัว ล้างมือ เป็นต้น
พัฒนาการด้านอารมณ์เด็กวัยก่อนเรียนจะเริ่มมีอารมณ์ที่ซับซ้อนมากขึ้น เช่น รู้สึกรัก โกรธ เศร้า กลัว เป็นต้น เด็กจะเริ่มเรียนรู้ที่จะควบคุมอารมณ์ของตนเองได้มากขึ้น แต่ก็ยังอาจแสดงอารมณ์ออกมาอย่างรุนแรงบ้างในบางครั้ง
พัฒนาการด้านสังคม เด็กวัยก่อนเรียนจะเริ่มมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นมากขึ้น รู้จักแบ่งปัน ช่วยเหลือผู้อื่น เล่นร่วมกับผู้อื่นได้มากขึ้น เด็กจะเริ่มเข้าใจบทบาทของตนเองในสังคม เช่น เด็กชายเป็นพี่ชาย เด็กหญิงเป็นน้องสาว เป็นต้น
พัฒนาการด้านสติปัญญา
เด็กวัยก่อนเรียนจะเริ่มเรียนรู้สิ่งต่างๆ รอบตัวมากขึ้น รู้จักคิดแก้ปัญหาง่ายๆ รู้จักใช้ความคิดสร้างสรรค์ เด็กจะเริ่มเรียนรู้ทักษะพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับการเรียนรู้ในวัยต่อไป เช่น การอ่าน การเขียน การคิดเลข เป็นต้น การเรียนรู้เด็กวัยก่อนเรียน
ปัจจัยที่ส่งผลต่อพัฒนาการเด็กวัยก่อนเรียน ได้แก่
พันธุกรรม เด็กที่มีพันธุกรรมที่ดีมักจะมีพัฒนาการที่สมวัย
สิ่งแวดล้อม สิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้จะช่วยให้เด็กมีพัฒนาการที่ดีขึ้น สิ่งแวดล้อมที่ดี ได้แก่ ครอบครัว โรงเรียน ชุมชน ส่งเสริมภาษาเด็กวัยก่อนเรียน
การดูแลเอาใจใส่ เด็กที่ได้รับการดูแลเอาใจใส่อย่างเหมาะสมมักจะมีพัฒนาการที่ดี
กิจกรรมที่ส่งเสริมพัฒนาการเด็กวัยก่อนเรียน
มีกิจกรรมมากมายที่ส่งเสริมพัฒนาการเด็กวัยก่อนเรียน เช่น
กิจกรรมสร้างสรรค์ เช่น การวาดรูป การระบายสี การประดิษฐ์สิ่งของ
กิจกรรมเสริมทักษะ เช่น การเล่นเกม การเรียนรู้คำศัพท์ การร้องเพลง
กิจกรรมทางกาย เช่น การวิ่ง การกระโดด การปีนป่าย
กิจกรรมทางสังคม เช่น การพูดคุย การเล่านิทาน การร้องเพลง
พ่อแม่และผู้ปกครองควรส่งเสริมพัฒนาการเด็กวัยก่อนเรียนอย่างเหมาะสม เพื่อให้เด็กมีพัฒนาการที่สมวัยและเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ
สุขภาพจิตสำหรับเด็กวัยก่อนเรียน
สุขภาพจิตสำหรับเด็กวัยก่อนเรียน (อายุ 4-6 ปี) มีความสำคัญต่อพัฒนาการทั้งทางร่างกายและจิตใจ เด็กวัยนี้กำลังเรียนรู้และเติบโตอย่างรวดเร็ว จำเป็นต้องมีสุขภาพจิตที่ดีจึงจะสามารถปรับตัวและเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ ได้ วัยก่อนเรียนด้านจิตใจ
สัญญาณบ่งชี้ปัญหาสุขภาพจิตในเด็กวัยก่อนเรียน ได้แก่
อารมณ์แปรปรวนง่าย
หงุดหงิดง่าย
ก้าวร้าว
เก็บตัว
กลัวสิ่งต่างๆ
นอนหลับไม่หลับหรือหลับมากเกินไป
มีปัญหาในการรับประทานอาหาร
มีปัญหาในการควบคุมการขับถ่าย