11.4.2. OSMANLI TOPRAKLARINI PAYLAŞMA MÜCADELESİ
DERS KAZANIMI ve AÇIKLAMALARI
11.4.2. Osmanlı Devleti’nin siyasi varlığına yönelik iç ve dış tehditleri analiz eder.
a) Osmanlı Devleti’nin güç kaybetmesiyle birlikte büyük güçlerin Osmanlı coğrafyasına nüfuz etme, muhtemel bir dağılma durumunda Osmanlı topraklarını paylaşma (Şark Meselesi) veya işgal etme (Kuzey Afrika’daki toprak kayıpları vb.) çabaları küresel güç mücadelesi bağlamında ele alınır.
b) 1815 Viyana Kongresi ile başlayan süreçte büyük güçlerin müdahalesiyle uluslararası boyut kazanan konular (1821 Rum İsyanı ve sonrasında Yunanistan’ın kurulması ve Osmanlı Devleti aleyhine topraklarını genişletmesi, Kırım Savaşı ve sonrasında Osmanlı Devleti’nin Paris Antlaşması ile Avrupa devletler hukukuna dâhil edilmesi, 93 Harbi ve sonrasında Berlin Kongresi ile Doğu Anadolu’daki Ermeni Meselesi) bağlamında Osmanlı Devleti’nin varlığının Avrupalı devletler tarafından tehdit edildiği üzerinde durulur.
c) Mehmet Ali Paşa’nın Osmanlı Devleti’nin merkezi yönetimine rağmen güç kazanması ve nüfuz alanını genişletme çabalarına değinilir.
ç) Rusya’nın Türk Boğazları ile ilgili talepleri karşısında Avrupalı güçlerin Osmanlı Devleti’nin yanında yer almasına ve bunun gerekçelerine değinilir.
d) Öğrencilerin, 1768-1914 arasındaki süreçte Osmanlı-Rus rekabetini sebep-sonuç ilişkisi açısından analiz etmeleri sağlanır.
e) Avrupa devletleri arasındaki bloklaşmalarla değişen uluslararası şartlara değinilerek Avrupa’daki topraklarını kaybeden Osmanlı Devleti’nin çeşitli büyük güçlerle ittifak arayışları ele alınır.
f) Birinci Dünya Savaşı öncesinde ülke dışındaki Müslüman toplulukların (Arakan, Azerbaycan, Moritus vb.) Osmanlı Devleti’ne yaptığı yardımlara değinilir. Öğrencilerin, bu yardımlarda bulunanların duygu, düşünce ve amaçlarına dair çıkarımlarda bulunmaları sağlanır.
DERSİN KONUSU (İÇERİK)
11.4.2. OSMANLI TOPRAKLARINI PAYLAŞMA MÜCADELESİ
Şark Meselesi, 1821 Rum İsyanı ve Yunanistan’ın Kurulması, Hasta Adam
Kutsal Yerler Sorunu, Kırım Savaşı (1853-1856), Paris Barış Antlaşması (1856)
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi) ve Berlin Kongresi,
Ermeni Meselesi, Ermeni İsyanları, Makedonya Sorunu, İtalya ve Almanya’nın Siyasi Birliklerini Kurması
Üçlü İttifak ve Üçlü İtilaf
KAVRAMLAR
Şark Meselesi, Viyana Kongresi, Mora İsyanı, Kırım Savaşı, Paris Konferansı, 93 Harbi, Ermeni Meselesi, Makedonya Meselesi, Üçlü İttifak, Üçlü İtilaf, Bismarck, Prusya, Piyomente, Ayestefenos, Navarin, Panslavizm, Gazi Ahmet Muhtar Paşa, Plevne, Gazi Osman Paşa, Maternik, Napolyon, Grek Projesi, Nene Hatun,
TAHMİNİ DERS SÜRESİ
40+40+40+40=160 Dakika (Dört ders saati)
24. ve 26. Haftalar, 110-28 MART 2025