[10] ประเภทของวัดและประเมินผลแบ่งตามเป้าหมายของการประเมิน

ประเภทของการประเมินผลแบ่งตามเป้าหมายของการประเมิน

  การประเมินผลการศึกษาแบ่งตามเป้าหมายของการประเมิน ได้ 3 ประเภท ได้แก่ การประเมินผลเพื่อการเรียนรู้(Assessment for learning) การประเมินผลขณะเรียนรู้ (Assessment as learning) และ การประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment of learning) 

1. การประเมินผลเพื่อการเรียนรู้ (Assessment for learning)  เป็นการประเมินที่มีเป้าหมายในการส่งเสริมพัฒนาและปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องของผู้เรียนพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงค์ที่กำหนดไว้ โดยจะต้องทำการวัดผลประเมินผลหลากหลายวิธีให้ผสมกลมกลืนไปกับกิจกรรมที่ให้นักเรียนลงมือปฏิบัติด้วยตนเองในสถานการณ์ที่สอดคล้องกับสภาพจริง และเปิดโอกาสให้ผู้เกี่ยวข้องมีส่วนร่วมในการประเมินผลเพื่อให้มีข้อมูลที่สะท้อนความสามารถจริงของนักเรียนจากหลากหลายมุมมอง เช่น จากครู จากผู้ปกครอง จากผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน จากเพื่อน รวมทั้งตัวนักเรียนเอง  สิ่งสำคัญที่จะช่วยให้การประเมินผลเพื่อการเรียนรู้ประสบความสำเร็จตามวัตถุประสงค์ คือ การให้ข้อมูลป้อนกลับ (Feed back) เกี่ยวกับผลการประเมินให้ผู้เรียนได้รับทราบว่ามีสิ่งใดบ้างที่ตนเองเกิดการเรียนรู้อย่างถูกต้องแล้ว สิ่งใดบ้างที่ยังไม่ถูกต้องหรือต้องปรับปรุงแก้ไข  

2. การประเมินผลขณะเรียนรู้ (Assessment as learning) เป็นการประเมินที่มีเป้าหมายให้ผู้เรียนติดตามประเมินผลการปฏิบัติงานของตนเองในขณะที่ทำกิจกรรม โดยต้องออกแบบกิจกรรมให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้เพื่อให้ทราบว่าตนเองต้องทำอย่างไรจึงปฏิบัติกิจกรรมได้อย่างถูกต้อง และต้องให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการกำหนดเกณฑ์การประเมินผลเพื่อใช้ติดตามประเมินผลการปฏิบัติงานของตนเองให้เป็นไปตามเกณฑ์มาตรฐานของการปฏิบัติ  การประเมินผลขณะเรียนรู้จึงเป็นการประเมินที่ช่วยฝึกฝนนิสัยที่ดีในการปฏิบัติงานให้ติดตัวผู้เรียนไปในอนาคต เพราะในสถานการณ์ของชีวิตจริงนั้นคนที่จะปฏิบัติงานได้ประสบความสำเร็จต้องรู้ด้วยตัวเองว่าสิ่งที่ตนเองกำลังทำนั้นถูกต้องหรือไม่ ถ้ายังไม่ถูก  ควรปรับปรุงแก้ไขอย่างไรเพื่อให้ผลงานของตนเองมีคุณภาพ  พฤติกรรมเช่นนี้ เป็นการฝึกให้ผู้เรียนรู้จักปรับปรุงแก้ไข และพัฒนาความสามารถของตนเองด้วยตนเองนั่นเอง

3.  การประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment of learning) เป็นการประเมินที่มีเป้าหมายในการตัดสินผลการเรียนรู้ของนักเรียนโดยภาพรวมเมื่อสิ้นสุดการเรียน  ให้ได้ข้อสรุปว่าหลังจากที่นักเรียนร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ครบทุกหน่วยการเรียนรู้แล้วนักเรียนมีคุณภาพของผลการเรียนรู้ในระดับใด  โดยต้องทำการวัดผลประเมินผลอย่างเป็นทางการ ใช้เครื่องมือที่มีคุณภาพ มีการวิเคราะห์จุดประสงค์การเรียนรู้   วิเคราะห์เนื้อหาสาระของรายวิชา  สร้างตารางกำหนดรายละเอียดหรือ Test Blueprint ก่อนลงมือสร้างเครื่องมือให้สอดคล้องและครอบคลุมจุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหาสาระของรายวิชา และมีการวางแผนวัดผลประเมินผลอย่างรอบคอบ เพื่อให้ผลการวัดและการตัดสินผลการเรียนรู้เมื่อสิ้นสุดการเรียนตรงตามคุณภาพที่แท้จริงของผู้เรียน 

สรุปได้ว่า การประเมินผลเพื่อการเรียนรู้(Assessment for learning) การประเมินผลขณะเรียนรู้ (Assessment as learning) และ การประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment of learning) มีเป้าหมายในการวัดและประเมินแตกต่างกัน การประเมินผลเพื่อการเรียนรู้(Assessment for learning) มีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมพัฒนาและปรับปรุงแก้ไขข้อบกพร่องของผู้เรียนพื่อให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงค์  การประเมินผลขณะเรียนรู้ (Assessment as learning) มีเป้าหมายให้ผู้เรียนติดตามประเมินผลการปฏิบัติงานของตนเองในขณะที่ทำกิจกรรมเพื่อให้ผู้เรียนรู้จักปรับปรุงแก้ไข และพัฒนาความสามารถของตนเองด้วยตนเอง ส่วนการประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment of learning) เป็นการประเมินที่มีเป้าหมายในการตัดสินผลการเรียนรู้ของนักเรียนโดยภาพรวมเมื่อสิ้นสุดการเรียน  ให้ได้ข้อสรุปว่าหลังจากที่นักเรียนร่วมกิจกรรมการเรียนรู้ครบทุกหน่วยการเรียนรู้แล้วนักเรียนมีคุณภาพของผลการเรียนรู้ในระดับใด