[8] ประเภทของวัดและประเมินผลแบ่งตามจุดประสงค์ของการประเมิน

ประเภทของการประเมินผลแบ่งตามจุดประสงค์ของการประเมิน

  ประเภทของการประเมินผลการศึกษาแบ่งตามจุดประสงค์ของการประเมิน ได้ 3 ประเภท ได้แก่ การประเมินผลก่อนเรียน การประเมินผลย่อยหรือการประเมินผลระหว่างเรียน และการประเมินผลรวมหรือการประเมินผลหลังเรียน 

1. การประเมินผลก่อนเรียน (Pre Assessment) เป็นการประเมินผลเพื่อตรวจสอบลักษณะเบื้องต้นของผู้เรียนก่อนเริ่มต้นจัดกิจกรรมการเรียนรู้  ใน 2 ประเด็น ต่อไปนี้ 

• ตรวจสอบความรู้ความสามาถที่เป็นพื้นฐานจำเป็นก่อนเรียนเรื่องใหม่ เพื่อนำผลการประเมินมาปรับพื้นฐานให้นักเรียนทุกคนสามารถเรียนเรื่องใหม่ได้ประสบผลสำเร็จ เช่น ครูคณิตศาสตร์ที่จะสอนเรื่องการคูณควรทำการประเมินผลก่อนเรียนเรื่องการบวกเลข เพราะการบวกเลขเป็นพื้นฐานจำเป็นที่ต้องมีก่อนเรียนเรื่องการคูณ หากผลการประเมินพบว่า นักเรียนร้อยละ 10 บวกเลขไม่ได้ จะได้ซ่อมเสริมการบวกเลขให้กับนักเรียนมีพื้นฐานเกี่ยวกับการบวกก่อนเริ่มต้นเรียนเรื่องการคูณ 

• ตรวจสอบความรู้ในเรื่องใหม่ที่กำลังจะเรียน เพื่อนำผลการประเมินมาใช้ปรับกิจกรรมการเรียนรู้ให้เหมาะกับสภาพของผู้เรียน เช่น ครูคณิตศาสตร์ที่จะสอนเรื่องการคูณ ทำการประเมินผลก่อนเรียนในเนื้อหาเรื่องการคูณ พบว่า นักเรียนร้อยละ 40 มีความรู้เรื่องการคูณก่อนเรียนแล้ว จึงปรับกิจกรรมโดยใช้เทคนิคเพื่อนเก่งช่วยเพื่อนอ่อนให้เพื่อนที่เกิดการเรียนรู้แล้วช่วยสอนเพื่อนที่ยังไม่เกิดการเรียนรู้โดยมีครูเป็นผู้กำกับ

2. การประเมินผลย่อย หรือ การะประเมินผลระหว่างเรียน (Formative Assessment) เป็นการประเมินผลเพื่อตรวจสอบว่านักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงค์การเรียนรู้ที่กำหนดไว้ในแผนจัดการเรียนรู้หรือไม่ โดยทำการประเมินเป็นระยะทีละหน่วยย่อย ควรเน้นการประเมินผลอย่างไม่เป็นทางการและทำการประเมินผลให้กลมกลืนไปกับการจัดกิจกรรม หากพบว่านักเรียนยังไม่เกิดการเรียนรู้จะได้ดำเนินการปรับปรุงแก้ไขหรืออย่างทันท่วงที  ช่วยให้นักเรียนประสบผลสำเร็จในการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง  ผลที่ได้การประเมินย่อยหรือการประเมินระหว่างเรียนนำไปใช้ในการปรับปรุงและพัฒนาและส่งเสริมการเรียนรู้ของนักเรียน และใช้ในการปรับปรุงการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของครู

3. การประเมินผลรวม หรือ การประเมินผลหลังเรียน (Summative Evaluation) เป็นการประเมินผลเพื่อตัดสินความสำเร็จของนักเรียนว่ามีความรอบรู้ในเรื่องที่เรียนระดับใด ควรได้ระดับผลการเรียนเท่าใด โดยดำเนินการเมื่อสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้   หากครูประเมินก่อนเรียน และหลังเรียนด้วยเครื่องมือวัดฉบับเดียวกันจะสามารถนำผลการประเมินหลังเรียนไปเปรียบเทียบกับผลการประเมินก่อนเรียนแเพื่อดูความงอกงามหรือความก้าวหน้าของนักเรียนได้

สรุปได้ว่า การประเมินผลก่อนเรียน การประเมินผลระหว่างเรียน และการประเมินผลหลังเรียน มีจุดมุ่งหมายของการประเมินแตกต่างกัน การประเมินผลก่อนเรียนมีจุดมุ่งหมายเพื่อตรวจสอบความรู้ความสามารถที่เป็นพื้นฐานจำเป็นก่อนเรียนเรื่องใหม่รวมทั้งความรู้ในเรื่องใหม่ที่กำลังจะต้องเรียน มีประโยชน์ในการปรับพื้นฐานและปรับแผนการจัดกิจกรรมให้เหมาะสมกับลักษณะของนักเรียน การประเมินผลระหว่างเรียน มีจุดมุ่งหมายเพื่อตรวจสอบว่านักเรียนเกิดการเรียนรู้ตามจุดประสงค์การเรียนรู้ในหน่วยการเรียนรู้ย่อย ๆ  หรือยังไม่มี  มีประโยชน์ต่อการปรับปรุงการเรียนรู้ของผู้เรียนและปรับปรุงการจัดกิจกรรมของผู้สอน  ส่วนการประเมินผลหลังเรียนมีจุดมุ่งหมายเพื่อตรวจสอบความรู้ความสามารถโดยรวมเมื่อสิ้นสุดการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ มีประโยชน์ในการตัดสินผลการเรียนรู้ให้กับผู้เรียน