[7] หลักของการวัดผลการศึกษา

หลักของการวัดผลการศึกษา

  การวัดผลการศึกษามีการดำเนินการที่เป็นลำดับขั้นตอนหรือกระบวนการที่ต้องคำนึงถึงหลักการดังนี้ 

1. กำหนดวัตถุประสงค์ของการวัดผลให้ชัดเจน ก่อนดำเนินการวัดผลทุกครั้งจะต้องกำหนดวัตถุประสงค์ของการวัดผลให้ชัดเจน 3 ประเด็น 

•  ประเด็นที่ 1 ต้องการวัดผลอะไร โดยกำหนดให้ชัดเจนว่าสิ่งที่ต้องการวัดคืออะไร มีขอบเขตแค่ไหน เช่น ต้องการวัดความรู้วิชาคณิตศาสตร์ เรื่อง ทศนิยม หรือต้องการวัดทักษะการวาดรูประบายสีในวิชาศิลปะ หรือต้องการวัดความรับผิดชอบในการเรียน

• ประเด็นที่ 2 ต้องการวัดผลใคร โดยกำหนดผู้ถูกวัดให้ชัดเจนว่าเป็นใคร มีคุณสมบัติพิเศษอะไรหรือไม่ เช่น ผู้ถูกวัดคือนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ที่กำลังเรียนหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551  หรือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ที่เรียนจบหลักสูตรแล้ว 

• ประเด็นที่ 3 ต้องการวัดผลไปเพื่อจุดมุ่งหมายใด โดยระบุให้ชัดเจนว่าต้องการนำผลการวัดไปใช้เพื่อการใด เช่น เพื่อจัดตำแหน่ง เพื่อเปรียบเทียบ เพื่อพยากรณ์ เพื่อวินิจฉัย หรือเพื่อประเมินผล  การกำหนดวัตถุประสงค์ของการวัดอย่างชัดเจน 3 ประเด็นนี้จะช่วยให้การดำเนินการขั้นตอนต่อไปเป็นไปตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการได้ง่ายขึ้น

2. ใช้เครื่องมือที่สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของการวัด เครื่องมือที่ใช้ในการวัดผลทางการศึกษามีหลายชนิด แต่ละชนิดมีคุณสมบัติในการวัดสิ่งต่าง ๆ ได้แตกต่างกัน ผู้ที่จะทำหน้าที่วัดผลประเมินผลต้องมีความรู้เกี่ยวกับการเลือกเครื่องมือที่สามารถให้ผลการวัดได้ตรงตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ เช่น 

• ใช้แบบทดสอบเมื่อต้องการวัดสติปัญญาหรือวัดความรู้

• ใช้แบบสังเกตเมื่อต้องการวัดทักษะการปฏิบัติ

• ใช้แบบสอบถามเมื่อต้องการวัดความพึงพอใจ

• ใช้แบบสัมภาษณ์เมื่อต้องการวัดความคิดเห็น

• ใช้มาตรวัดเจตคติเมื่อต้องการวัดเจตคติ

• ใช้แบบสังเกตเมื่อต้องการวัดคุณลักษณะด้านความรับผิดชอบ

3. ใช้เครื่องมือวัดผลที่มีคุณภาพ เครื่องมือวัดผลทุกชนิดต้องผ่านการตรวจสอบและปรับปรุงแก้ไขจนกระทั้งแน่ใจว่ามีคุณภาพตามเกณฑ์มาตรฐานของเครื่องมือก่อนนำมาใช้วัดผล เพื่อให้ผลการวัดที่ได้มีความถูกต้องแม่นยำตรงกับลักษณะจริง  คุณภาพที่สำคัญของเครื่องมือวัดผล  ได้แก่ 

• ความเที่ยงตรง หรือความตรง (Validity) 

• ความเชื่อมั่น หรือความเที่ยง (Reliability) 

• ความเป็นปรนัย (Objectivity) 

• ความยากง่าย (Difficulty) 

• อำนาจจำแนก (Discrimination) 

4. วัดผลอย่างระมัดระวังความคลาดเคลื่อน ผลการวัดที่เต็มไปด้วยความคลาดเคลื่อนไม่สามารถบอกลักษณะที่แท้จริงของสิ่งที่ต้องการวัดได้  ถ้านำผลการวัดที่คลาดเคลื่อนไปใช้ประเมินพฤติกรรมของนักเรียนก็จะทำให้ผลการประเมินคลาดเคลื่อนและส่งผลเสียต่อผู้เรียน ดังนั้น จึงต้องดำเนินการวัดผลอย่างระมัดระวังไม่ให้เกิดความคลาดเคลื่อน เช่น จัดสภาพห้องสอบให้เหมาะสม ชี้แจงวิธีการสอบให้ชัดเจน ไม่ปล่อยให้ผู้สอบลอกกัน ไม่ดำเนินการใด ๆ ที่จะทำให้ผู้สอบรู้สึกเครียด หรือวิตกกังวล  ตรวจทานให้คะแนนและผลการบันทึกคะแนนถูกต้อง 

5. แปลความหมายผลการวัดอย่างถูกต้อง เมื่อทำการวัดผลอย่างระมัดระวังจนกระทั่งได้ผลการวัดแล้วจะต้องนำไปแปลความหมายโดยคำนึงถึงความถูกต้อง ความสมเหตุสมผล และความยุติธรรม และคำนึงถึงธรรมชาติของคะแนนที่ว่าผลการวัดทางการศึกษาไม่มีความหมายในตัวเองแปลความหมายโดยตรงไม่ได้ ต้องนำไปเทียบกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งเสียก่อน เช่น นำไปเทียบกับคะแนนของคนอื่นในกลุ่ม หรือนำไปเทียบกับเกณฑ์มาตรฐานที่กำหนดไว้

6. ใช้ผลการวัดให้เกิดประโยชน์คุ้มค่า ผลการวัดที่ได้จากการดำเนินการวัดที่ถูกต้องมีคุณค่าต่อการนำไปใช้ประโยชน์เพื่อการศึกษาหลายประการ ครูควรนำผลการวัดที่ได้มาใช้ให้คุ้มค่า นั่นคือ เมื่อครูนำผลการวัดมาใช้ตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้ แล้ว ไม่ควรทิ้งหรือเก็บผลการวัดนั้นไว้เฉย ๆ เพราะ ยังมีประโยชน์ต่อด้านอื่น ๆ อีก เช่น หลังจากที่ครูนำผลการวัดมาใช้เพื่อตัดสินผลการเรียนของนักเรียนตามวัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้แล้ว ยังสามารถนำมาใช้เพื่อพิจารณาความงอกงามของผู้เรียนที่เกิดจากการร่วมกิจกรรมได้ถ้าได้มีการวัดผลก่อนเรียนไว้ นอกจากนั้นยังนำมาใช้ตัดสินคุณภาพการสอนของครูเองได้อีกด้วย

สรุปได้ว่า ครูผู้สอนสามารถวัดผลเพื่อจุดมุ่งหมายต่าง ๆ ได้ถึง 5 ประการ ได้แก่ วัดผลเพื่อจัดตำแหน่งเมื่อต้องการคัดเลือกผู้เรียนตามความสามารถ  วัดผลเพื่อเปรียบเทียบเมื่อต้องการดูความงอกงามหรือความก้าวหน้าของนักเรียนคนเดียวกันหรือกลุ่มเดียวกันที่เป็นผลมาจากการร่วมกิจกรรม วัดผลเพื่อวินิจฉัยเมื่อต้องการค้นหาสาเหตุของความบกพร่องของนักเรียน วัดผลเพื่อพยากรณ์เมื่อต้องการแนะแนวการศึกษาต่อหรือแนะแนวทางการประกอบอาชีพให้ตรงกับความถนัดของนักเรียน และวัดผลเพื่อประเมินเมื่อต้องการตัดสินคุณภาพของนักเรียน คุณภาพของครู คุณภาพสถานศึกษา คุณภาพหลักสูตร หรือคุณภาพของสื่อการสอน