فیزیوتراپی کف لگن به دلیل اهمیت این اندام، از اهمیت بالایی برخوردار است. به طور کلی می‌توان گفت کف لگن انسان از بافت‌های اتصالی عضلات، عصب‌ها و همچنین ربات‌ها تشکیل شده است و این عضو را می‌توان از جمله مهمترین قسمت‌های عضلات مرکزی دانست. در واقع کف لگن حمایت کننده پایین کمر و نگهدارنده آن است. بنابراین موجب پیشگیری از درد در ناحیه پایین کمر در هنگام انجام حرکات یا کارها خواهد شد. علاوه بر آن موجب حمایت از اندام‌های داخلی همچون میزراه، روده و مثانه نیز می‌شود. علاوه بر آن در حفظ اختیار مثانه نیز نقش خواهد داشت. در نتیجه ضعف این عضله می‌تواند موجب ایجاد اختلال در زندگی شخص گردد. به همین دلیل است که پزشکان از فیزیوتراپی لگن جهت قوی نمودن عضلاتی که در این قسمت قرار دارند و همچنین رفع اختلالاتی مختلف استفاده می‌کنند. در این مطلب قصد داریم که اطلاعات بیشتری در مورد فیزیوتراپی کف لگن در اختیار شما دوستان عزیز قرار دهیم با ما همراه باشید.
لگن یکی از مهمترین بافت‌های استخوانی در بدن است که بار تعادل بدن را به دوش می‌کشد. جدا از بافت استخوانی، عضلات کف لگن، در حکم یک نگهدارنده برای اعضای تهتانی بدن هستند.
در بدن خانم‌ها، مثانه، رحم، مهبل، مجاری ادراری، روده کوچک و روده بزرگ در داخل این عضلات قرار گرفته است. بسیاری از این اندام‌ها سلامت جنسی و باروری را در خانم‌ها برعهده دارند. به همین دلیل تقویت عضلات کف لگن، و مراقبت از این قسمت اهمیت زیادی دارد.
در آقایان، عضلات کف لگن، اندام‌هایی مانند روده بزرگ، روده کوچک، مثانه، مجاری ادرار و پروستات را در خود نگه می‌دارد. حفظ این اندام‌ها در آقایان هم علاوه بر اهمیت سیستم دفع، در سلامت عملکرد اندام جنسی آن‌ها نیز تأثیر زیادی دارد.
اختلال در عملکرد و سلامت کف لگن، می‌تواند باعث بروز مشکلاتی مانند بی‌اختیاری در دفع ادرار و مدفوع، کاهش ادرار و درد هنگام دفع، مشکلات در هنگام نزدیکی برای خانم‌ها، درد در هنگام نعوظ و انزال برای آقایان و مشکلاتی در کارکرد اندام تناسلی و مقعد برای هر دو گروه خواهد شد.
به دلایل مختلفی مانند تصادف، ضربه، حرکات اشتباه ورزشی، بارداری، اضافه وزن یا یبوست‌های طولانی مدت و البته بسیاری عوامل دیگر، کف لگن و عضلات موجود در این قسمت، دچار مشکلات متعدد شده و نیاز به درمان دارد. با تمرین‌های مختلف در خانه، و با انجام ورزش‌های فیزیوتراپی در موارد حاد، می‌توان ضمن حفظ کیفیت و عملکرد صحیح این بخش، در صورت بروز مشکل، آن را درمان کرد.
فیزیوتراپی کف لگن برای افرادی که دچار مشکلاتی مانند درد ران، لگن درد یا کمر، ریزش قطره‌ای مدفوع یا ادرار، یبوست و یا حتی احساس درد در زمان مقاربت هستند پیشنهاد می‌شود. زیرا این مشکلات با استفاده از دستگاه فیزیوتراپی و ورزش‌های آن به راحتی رفع خواهند شد. علاوه بر آن در بعضی از مواقع ممکن است پزشک انجام فیزیوتراپی کف لگن را جهت پیلاتس داخلی پیشنهاد دهد. البته بهتر است بدانید که این کار در واقع همان قوی نمودن عضلات دیواره کف لگن است که اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا این عضلات نقش بسیار مهمی در کنترل ادرار، مقعد، مثانه و میزراه خواهند داشت. جالب است بدانید امروزه شرکت‌های خدماتی مختلفی به ارائه خدمات درمانی متفاوت مانند انجام فیزیوتراپی در خانه می‌پردازند که از جمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت تجهیزات پزشکی برجیس اشاره نمود. در واقع چنین شرکت‌هایی تجهیزات پزشکی مختلفی را برای راحتی بیماران و درمان راحت‌تر ارائه خواهند داد.
به طور کلی می‌توان گفت که فیزیوتراپی کف لگن برای درمان بیماری‌ها و اختلالات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد که از جمله این اختلالات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بی اختیاری ادرار
درمان بی اختیاری ادرار از جمله مشکلاتی است که به وسیله فیزیوتراپی کف لگن انجام می‌شود. بنابراین افرادی که دچار ریزش قطره‌ایی ادرار در هنگام خندیدن، عطسه، سرفه یا حتی انجام فعالیت‌های سنگین مانند ورزش کردن یا بلند کردن اجسام هستند می‌توانند از این روش جهت درمان استفاده نمایند.
احساس همیشگی دفع ادرار
یکی دیگر از مشکلات رایج مربوط به عضلات کف لگن احساس همیشگی دفع ادرار است. بنابراین افرادی که همیشه احساس پر بودن مثانه را دارند و به دلیل این احساس مجبور هستند که به طور مکرر به دستشویی بروند می‌توانند از فیزیوتراپی کف لگن جهت درمان استفاده نمایند. همچنین این درمان می‌تواند به افرادی که کنترل مثانه خود را از دست داده‌اند نیز کمک کند.
بی اختیاری ترکیبی
بی اختیاری ترکیبی را می‌توان ترکیب از احساس همیشگی دفع ادرار و همچنین بی اختیاری ادرار که در بالا توضیح داده شد دانست. این مورد نیز با کمک فیزیوتراپی کف لگن به راحتی قابل درمان خواهد بود.
مشکلات قبل و بعد از زایمان
بهتر است بدانید که فیزیوتراپی کف لگن می‌تواند برای درمان مشکلات قبل از زایمان خانم‌ها مانند درد در لگن یا پایین کمر و همچنین بی اختیاری ادرار مورد استفاده قرار بگیرد. علاوه بر آن ممکن است بعضی از خانم‌ها پس از انجام زایمان دچار چنین مشکلاتی گردند. بنابراین با استفاده از فیزیوتراپی کف لگن می‌توانند به بهبود آن بپردازند.
رفع احساس درد
احساس درد همیشگی یا دردی که به تازگی ایجاد شده است نیز می‌تواند با استفاده از فیزیوتراپی کف لگن به راحتی درمان گردد. از جمله دردهایی که با این روش قابل درمان است می‌توان به درد دنبالچه در زمان نشستن، درد ناگهانی که در ناحیه تناسلی، لگن، پایین کمر یا حتی باسن ایجاد می‌شود. درد در هنگام گذاشتن تامپون، درد در قسمت بیرونی اندام تناسلی، درد در زمان معاینه بانوان، درد در هنگام انجام فعالیت‌های روزمره، پیاده روی، وارد و خارج شدن از وسیله نقلیه، غلت زدن و … اشاره نمود.
درمان کشیدگی یا پر شدن شکم
یکی دیگر از مشکلاتی که با کمک فیزیوتراپی کف لگن قابل درمان است احساس کشیدگی، برجستگی، پر شدن یا حتی سنگینی در لگن خواهد بود. علاوه بر آن شما می‌توانید احساس انقباض، فشار یا حتی سنگین بودن در واژن یا مقعد را نیز با این روش درمان نمایید. یکی دیگر از موارد مرتبط با این موضوع را می‌توان بهبود برآمدگی شکم در زمان ورزش کردن دانست.
در نهایت می‌توان گفت فیزیوتراپی کف ندام لگن برای درمان مشکلات مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از جمله این مشکلات می‌توان به درد لگن یا درد در هنگام مقاربت، کوتاه نمودن دوران نقاهت بعد از پروستاتکتومی، اختلال مفصل لگن، درمان یبوست، قاعدگی‌های دردناک، افتادگی رحم، افتادگی مثانه، واژینیسموس و… اشاره نمود.
در واقع زمانی که افراد دچار مشکلاتی مانند لگن درد، بی اختیاری ادرار، قاعدگی دردناک، اختلال نعوظ در مردان، پروستاتیت مزمن، سندروم مثانه دردناک و… می‌شوند، پزشک برای آن‌ها فیزیوتراپی کف لگن را تجویز خواهد کرد. اما دقت داشته باشید که این کار باید حتماً توسط فیزیوتراپیست یا پزشک متخصص انجام گردد.
در واقع برای انجام فیزیوتراپی کف لگن ابتدا فرد با استفاده از دستگاه فیزیوتراپی تحت درمان قرار می‌گیرد. سپس پزشک تمرینات ورزشی خاصی را برای بیمار تجویز می‌کند تا بتواند دوره بهبودی را سریع‌تر طی کند. البته توجه داشته باشید که انجام تنها یک جلسه فیزیوتراپی کف لگن برای درمان کافی نیست و شما باید دوره تعیین شده توسط پزشک را به طور کامل انجام دهید. مثلاً شاید پزشک برای شما ۱۰ جلسه فیزیوتراپی تجویز نماید. در این زمان ممکن است مراجعه به مراکز درمانی برای بعضی از افراد کار ساده‌ای نباشد. بنابراین شما می‌توانید از خدمات درمانی در منزل با کمک دستگاه فیزیوتراپی خانگی استفاده نمایید. همچنین درمان با این دستگاه‌ها برای افرادی که به دلیل کهولت سن یا بعضی از بیماری‌ها توانایی خارج شدن از منزل را ندارند بسیار مناسب است. علاوه بر آن جالب است بدانید که درمان با دستگاه فیزیوتراپی خانگی نیز توسط فیزیوتراپیست متخصص و با تجربه انجام خواهد شد.
عضلات کف لگن مانند یک ظرف، اندام‌های تهتانی مانند مثانه، رحم، روده، مهبل و مجرای ادرار را در خود نگه می‌دارد. در واقع این عضلات در حالی‌که لگن را کاملاً ثابت نگه می‌دارند، از این اندام‌ها محافظت می‌کنند. همین موضوع اهمیت عضلات کف لگن را در خانم‌ها نشان می‌دهد. عضلات کف لگن، نقش مهمی در کنترل ادرار، ارگاسم و روند زایمان دارد.
عوامل زیادی می‌تواند منجر به اختلال کف لگن شوند. زایمان، اضافه وزن و بالارفتن سن، از شایع‌ترین دلایلی هستند که باعث ضعیف شدن عضلات کف لگن می‌شوند. علاوه بر این‌ها، سرفه‌ها مزمن و یبوست‌های پیاپی هم می‌توانند باعث تضعیف عضلات کف لگن شوند. حتی دیده شده که بعضی ورزش‌های بدن‌سازی همراه با وزنه هم، باعث افتادگی عضلات این قسمت و ضعیف شدن آن شده‌اند. تصادف، ضربه به لگن و جراحی در این قسمت هم از دیگر عوامل تضعیف عضلات لگن هستند. تضعیف عضلات کف لگن می‌تواند باعث ابتلای فرد به مشکلات زیادی شود. مشکلات در هنگام دفع ادرار، ادرار دردناک، یبوست، فشار در هنگام دفع، درد مدام لگن، درد ناحیه تناسلی، درد در هنگام نزدیکی و اختلال در ارگاسم از شایع‌ترین مشکلات مربوط به ضعف عضلات کف لگن هستند. بسیاری از این اختلال‌ها به این دلیل است که عضلات لگن یا به موقع سفت نمی‌شوند یا خیلی ضعیف هستند.
تمامی مواردی که گفته شد، جدا از بحث اهمیت عضلات کف لگن، لزوم مراقبت از این عضلات را نشان می‌دهند. حالا اگر به هر دلیلی این عضلات ضعیف شوند، با انجام تمرین‌های خاص در خانه می‌توان به درمان آن کمک کرد. اگر این تمرین‌ها موفق نباشند و میزان افتادگی و ضعف این عضلات زیاد باشد باید از تمرینات فیزیوتراپی کمک گرفت. در ادامه دو تمرین مفید برای تقویت عضلات کف لگن را معرفی می‌کنیم که برای تمامی افراد مناسب است.
تمرین کگل: دکتر آرنولد کگل، فردی بود که تمرینات کگل را برای تقویت عضلات کف لگن ابداع کرد. با انجام تمرین‌های کگل، فرد می‌تواند همواره عضلات این قسمت را قوی نگه دارد. برای انجام تمرین کگل، باید در حالت نشسته، با تمرکز روی عضلات لگن، آن را منقبض کرد. برای این کار باید یک نفس عمیق کشید، عضلات را منقبض کرده و به آرامی نفس را رها کرد. در این حالت باید دقت کرد که فقط عضلات لگن منقبض شوند. عضلات شکم و ران در این تمرین نباید منقبض شوند.
تمرین پل سرشانه: این یک تمرین عالی برای تقویت عضلات کف لگن در خانم‌ها است. به این منظور باید به پشت خوابیده و پاها را به حالت ۹۰ درجه روی زمین قرار داد. دست‌ها در کنار بدن و کف پا روی زمین باشد. ابتدا عضلات لگن را منقبض کرده، نفس را در سینه حبس کرده و سپس به صورت مهره به مهره لگن و ران‌ها را از زمین جدا کرده و روی سرشانه بروید. در این حالت بدن باید یک حالت صاف و خط‌کش مانند داشته باشد. کمی صبر کرده و سپس مهره به مهره به روی زمین برگردید. این حرکت را می‌توان روزی ۳ ست و هر بار ۱۰ مرتبه انجام داد.
نتیجه‌گیری
در این مطلب تمامی موارد در رابطه با فیزیوتراپی کف لگن را بیان کردیم و شما را با بیماری‌ها و مشکلاتی که فیزیوتراپی می‌تواند برطرف نماید نیز آشنا نمودیم. می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با بیماری‌های استخوانی مربوط به این اندام و روش‌های برطرف کردن آن، به مقالات دسته لگن مراجعه نمایید.