Сайн байцгаана уу? Бид энэ удаагийн дугаартаа дахин нэгэн сонирхолтой зочин урьж оролцуулаaд байна. Д.Бат-Эрдэнэ нь “Механик инженер” мэргэжилтэй бөгөөд тэрээр арлын Япон оронд ажиллаж амьдарч байна. Тэрээр цар тахлын үеэр эх орон луугаа буцах боломжгүйгээр Япон оронд гацаж үлдсэн элэг нэгт монголчууддаа тусалж гэртээ байрлуулан, хоол ундаар хангаж байсан билээ. Ингээд зочинтойгоо танилцацгаая!
Embedded Files
"Миний хэтийн зорилго буюу мөрөөдөл минь монголдоо олон улсын хэмжээнд үзэсгэлэн зохион байгуулах.
"Миний хэтийн зорилго буюу мөрөөдөл минь монголдоо олон улсын хэмжээнд үзэсгэлэн зохион байгуулах.
Гаднын том, том орнууд бидний зохион байгуулах үзэсгэлэнд бүтээгдэхүүнээ танилцуулбал хичнээн гоё вэ?"
Гаднын том, том орнууд бидний зохион байгуулах үзэсгэлэнд бүтээгдэхүүнээ танилцуулбал хичнээн гоё вэ?"
Сайн байна уу? Юуны түрүүнд бидний урилгыг хүлээн авч “Залуус” ярилцлагын буланд оролцож байгаад баярлалаа. Өөрийнхөө тухай товчхон танилцуулна уу?
Сайн байна уу. Намайг Д.Бат-Эрдэнэ гэдэг. Би Улаанбаатар хотын уугуул иргэн. 10 жилээ “Радуга” орос хэлний дунд сургуульд суралцаж төгссөн. Түүний дараа Монгол Коосэн Технологийн Коллежид 5 жил “Механик Инженер” мэргэжлээр төгсөөд одоо Япон улсад мэргэжлээрээ ажиллаж, амьдарч байна. Миний төгссөн сургууль суралцагчидаа нэг сарын хугацаатай Япон улсруу дадлагад явуулдаг юм. Дадлага хийх хугацаандаа өөрийнхөө давуу талуудаа ихэд харуулсан. Тухайн үедээ ОХУ-н Екатринбург хотод олон улсын үзэсгэлэнд намайг оролцуулсан юм. Тэр үедээ би сайн ажиллаж нэлээд хэд хэдэн компанитай гэрээ байгуулсан. Тэр хөдөлмөрийг минь ихэд үнэлж дараагийн удаа Герман Улсын Ханновер хотод дэлхийн хэмжээний технологийн инженэрүүдүүд оролцдог “ЕМО” үзэсгэлэнд оролцох боломж олдсон. Түүний дараа одоогийн ажлын газраасаа ажлын санал авсандаа их баяртай байдаг шүү.
Бидэнд бага насныхаа тухай ярьж өгнө үү?
Миний бага нас их сонирхолтой өнгөрсөн л дөө. Би Баянхошуунд өвөө дээрээ өссөн. Миний өвөө Өвөрхангай аймгийн Хайрхандулаан сумын харъяат бөгөөд тухайн цаг үедээ аймагтаа мөн улсдаа алдартай уяач хүн байсан. Намайг төрөхөөс өмнө өвөө, ээж хоёр маань бүх адуу, малаа зараад хотод Баянхошуунд ирж суурьшсан юм билээ. Миний ээж Герман хэлний орчуулагч, багш мэргэжилтэй хүн байдаг. Намайг гэдсэнд байхад ээж маань Герман Монголын хооронд их ажлаар явдаг байсан гэдэг. Өвөл, хавар, намартаа “Гётэ” сургуульд герман хэлний багшаар ажиллаад зундаа жуулчдад орчуулагч хийн монгол орноороо аялдаг байсан. Ээжийн маань шавь нар их олон байдаг шүү. Ээж их завгүй ажилладаг байсан болохоор би ихэвчилэн өвөөтэйгөө байдаг байсан. Ихэвчлэн хорооныхоо хүүхдүүдтэй халтар болтлоо тоглож, зодолдож, зодуулж, хашаа давж, шороотой хутгалдаж өссөн дөө. (инээв) Ээжийг гэртээ ирэхэд халтайсан юм л угтдаг байсан. Намайг 6 настай байхад ээж маань “Радуга” орос хэлний дунд сургуульд элсүүлсэн. Тэр үед манайх нүүж би гэдэг хүн “хотын төрхөнд” орж байлаа.
Нэлээн эрт сургуульд элсэж орсон байна. Хэдэн настайдаа дунд сургуулиа төгссөн бэ? Ээж тань багш мэргэжилтэй хүн болохоор ээжийнх нь нөлөө их орсон байх тийм үү?
Тиймээ. Би 9 дүгээр ангиа төгсөөд арван таван насандаа дээр дурдсанчлан коллэжид элссэн л дээ. Ээж маань намайг өөртэйгөө адилхан хэлний хүн болгоно гээд гадаад хэлтэй дунд сургуульд оруулсан гэж ярьдаг юм. Суралцах хугацаандаа англи хэл, орос хэлийг төгс эзэмшсэн. Түүний дараа Монгол Коосэн Технологийн Коллежид элсээд Япон хэлийг сайн сурсан бөгөөд цаашлаад Герман, Франц, Итали, Испани зэрэг хэлүүдийг тодорхой хэмжээнд бие дааж сурсан.
Хөөх гайхалтай. Олон хэлийг сурч, сурах гэж оролдсон оролдлогыг нь тань үнэлж байна. Сурах явцдаа тухайн хэлнүүдийн ялгаа, бүтцийг нь яаж судалж байсан бэ? Хэл сурах явцын туршлагаасаа хуваалцана уу?
Орос, Англи хэлний суурьтай байсан надад япон хэл сурах амар байгаагүй. Ханз бичих, дуудлага сурах гээд бэрхшээлүүдтэй ихэд тулгарч байлаа. Багаасаа орос хэл сураад эхэлсэн болохоор монгол хэлний дүрэмдээ муу байсан. Монгол хэлний дүрмээр сайн бичиж сурахад нэлээд хугацаа шаардагдсан.
Төгссөн Монгол Коосэн сургуулийнхаа тухай жаахан дэлгэрүүлж ярьж өгч болох уу? Энэ сургуулийг сонирхож байгаа хүмүүс олон байгаа болов уу?
Монголд хамгийн анх 2014 онд Япон улс Монгол улстай хамтран 1000 инженер бэлтгэх “Инженер технологийн дээд боловсрол” нэртэй төсөл хэрэгжүүлж эхэлсэн юм. Тухайн төслийн зорилго нь 15 настай өсвөр үеийнхнийг 5 жилийн хугацаанд мэдлэгтэй, ур чадвартай технологийн инженерүүд бэлтгэх байсан. Энэ сургалтын эхлэл нь хоёр дугаар дайны дараах япон улсыг хурдан сэргээн хөгжүүлэх бодлогын хүрээнд анх эхлүүлж байсан бөгөөд хурдан хугацаанд нарийн мэргэжилтэй инженерүүдийг бэлтгэх энэ сургалт маш амжилттай болсон бөгөөд Япон улсын хөгжилд том нөлөө үзүүлсэн байдаг. Монгол улсад техник технологийн дээд сургууль, ШУТИС, Mонгол технологийн дээд сургууль гээд Коосэн сургуулийн гурван салбар сургууль үйл ажиллагаагаа явуулдаг.
Миний төгссөн Техник технологийн сургуульд механик инженер, барилгын инженер, цахилгаан инженер, био инженер гэсэн мэргэжлээр сургалт явуулдаг. Би сургуулийнхаа хамгийн анхны төгсөгч болж байсан. Түүнчлэн төгсөөд шууд монголдоо ажлын байран дээр гарах боломжтой эсвэл шууд Япон улс руу явж ажиллаж болно. Тухайн сургуулийн 1 төгсөгчид 10 байгууллагаас ажлын санал орж ирдэг. Өөр үгээр хэлбэл нэг төгсөгч 10 компаниас сонголт хийж ажилд орох боломжтой байдгаараа их давуу талтай. Тэгэхээр манай сургуулийг сонирхож байгаа 15 насныханд нээлттэй гэсэн үг юм. Бусад их, дээд сургуулиудтай харьцуулахад өөр нэг онцлог гэх юм бол эхний жилдээ ерөнхий эрдмийн хичээл дагнаж үзээд дараагийн дөрвөн жилийн хугацаанд илүү практикт суурилсан зүйл хийдэг. Жишээ нь: үйлдвэрийн покарийн машин дээр ажиллах гэх мэт. Мөн үйлдвэрийн дадлага олон хийдэг бөгөөд ингэснээр үйлдвэрийн машин, тоног төхөөрөмжийг хурдан ойлгож, ажиллах чадвартай болдог.
Захирал Shuichi Amano-ийн хамт.
Ажлынхаа тухай бидэнд ярьж өгнө үү. Өдөрт ажил дээрээ юу хийдэг вэ?
Манай компани тоног төхөөрөмж, эд анги зордог машин, тоног төхөөрөмжийг үйлдвэрлэдэг. Ихэнх хүмүүс СNC машин гэдгээр илүү сайн мэддэг. Тэрнээс гадна манай компанийн өөр нэг онцгой бүтээгдэхүүн бол тусгай “locknut” буюу шинэ төрлийн сулардаггүй давхар боолтыг анх зохион бүтээсэн байдаг. Энэ боолтны онцлог нь давхарлаж боодог боолт бөгөөд хоёр өөр резватай байдаг. Доргиотой орчинд ажиллаж буй тоног төхөөрөмжийн эд ангийг боосон боолтууд өөрөө сулрах аюултай байдаг. Энэ аюулаас сэргийлэхийн тулд хоёр боолт хэрэглэдэг бөгөөд энэ аргыг өшөө нарийсгаж тусгай боолтыг зохион бүтээсэн байдаг. Энэ боолтыг төмөр зам, онгоцны мотор, дүүжин гүүр, үйлдвэрийн машин тоног төхөөрөмж гээд аюулгүй байдлын өндөр стандарттай эд анги, тоног төхөөрөмжид ашигладаг. Монголд манай бүтээгдэхүүнийг ашиглах боломжтой одоогоор худалдаж авах компаниуд хараахан гарч ирээгүй байгаа.
Яагаад? Үнэ өртгөөс хамаарч байна уу, эсвэл мэдээлэл муу байна уу?
Үнээс хамаарч байгаа. Нэг боолт зуун хувь гангаар бүтээгддэг болохоор ширхэг нь 5 долларын үнэтэй. Би бүтээгдэхүүнээ буюу PLB (Perfekt Lock Bolt) технологийг өөр хэрэглээнд ашиглах боломжийг судалж, гитарын утас чангалдаг боолтын “чих” гэж ярьдаг, зураг төслийг нь гаргаад, туршаад явж байна. Сайн чанартай сулардаггүй болохоор гитарын хөг алдагдахгүй гэсэн үг. Ер нь бол резватай бүх төрлийн зүйл дээр ашиглах боломжтой боолт байгаа юм.
Д. Бат-Эрдэнэ Путинд орчуулга хийж байсан үеийн үзэсгэлэнгийн зургаас
Ойрын хугацаанд юу төлөвлөж байгаа вэ мөн зорилго юу гэж тодорхойлох вэ?
Ойрын хугацаанд нэг төсөл дээр төвлөрч хэрэгжүүлэх боломжтой үгүйг нь судлаад бэлтгэл шатандаа явж байна. Монгол улсад насанд хүрээгүй хүүхдүүд мөн залуусын архи тамхины хэрэглээ ихэссэнтэй холбогдуулаад хууль бус нууцаар борлуулах байдал их элбэг байдаг. Үүний эсрэг борлуулагч автомат машин монголд суурилуулах юм. Хүмүүс архи, тамхи худалдаж авахдаа иргэний үнэмлэхээ уншуулаад авдаг болно гэсэн үг. Тэгвэл насанд хүрээгүй хүүхдүүд архи тамхины хэрэглээнээс бага ч гэсэн холдох болов уу гэсэн бодолтой байгаа.
Миний хэтийн зорилго буюу мөрөөдөл минь монголдоо олон улсын хэмжээнд үзэсгэлэн зохион байгуулах. Гаднын том, том орнууд бидний зохион байгуулах үзэсгэлэнд бүтээгдэхүүнээ танилцуулбал хичнээн гоё вэ.
Монгол руугаа хэзээ буцах вэ?
Хил нээгдээд тахал гайгүй болохоор гэртээ харина даа.
Тахал өвчнөөс болоод Япон оронд гацаж үлдсэн элэг нэгт монголчууддаа тусалж гэртээ байрлуулж, хоол ундаар хангаж байсан гэсэн мэдээлэл уншсан. Энэ үнэн үү? Ойролцоогоор хэдэн хүмүүст, яаж тусалсан бэ?
Тийн. Одоо бүгдээрээ эх орон руугаа буцсан. Багцаагаар тавь гаруй хүмүүст байрлах газар олж тусалсан. Харин хоол хүнс, жижиг зүйлүүдээр тусалсан хүмүүс ойролцоогоор зуу орчим юм уу. Яг нарийн тоо бол гаргаагүй юм байна. Хамгийн анх Японд амьдардаг монголчуудын группээс мэдээлэл аваад элэг нэгтнүүддээ туслах санаа төрсөн. Хүний нутагт байрлах орон гэргүй, хоол ундгүй, ажилгүй байна гэдэг хэцүү тэр үед надад өрөвдмөөр санагдсан юм. Тэр үед зарим хүмүүс надруу маш их дайрч байсан. Хэний хаанахын ямар нам, эвслийн хүн бэ гэх мэт дайралтуудад их өртсөн. Гэхдээ би тэр болгонд ач холбогдол өгөөгүй. Би буруу зүйл хийгээгүй би өөрийнхөө хүслээр, өөрийнхөө санаачлагаар элэг нэгтнүүддээ л тусалсан.
"Хамгийн анх Японд амьдардаг монголчуудын группээс мэдээлэл аваад элэг нэгтнүүддээ туслах санаа төрсөн. Хүний нутагт байрлах орон гэргүй, хоол ундгүй, ажилгүй байна гэдэг хэцүү, тэр үед надад өрөвдмөөр санагдсан юм. Багцаагаар тавь гаруй хүмүүст байрлах газар олж тусалсан. Харин хоол хүнс, жижиг зүйлүүдээр тусалсан хүмүүс ойролцоогоор зуу орчим юм уу. "
"Хамгийн анх Японд амьдардаг монголчуудын группээс мэдээлэл аваад элэг нэгтнүүддээ туслах санаа төрсөн. Хүний нутагт байрлах орон гэргүй, хоол ундгүй, ажилгүй байна гэдэг хэцүү, тэр үед надад өрөвдмөөр санагдсан юм. Багцаагаар тавь гаруй хүмүүст байрлах газар олж тусалсан. Харин хоол хүнс, жижиг зүйлүүдээр тусалсан хүмүүс ойролцоогоор зуу орчим юм уу. "
Япон улсын соёлын тухай тодруулбал?
Япончуудад бусдадаа садаа болохгүй юм шүү гэсэн зан маш их анзаарагддаг. Мөн хүний эрхийг маш өндөр түвшинд тавьж авч үздэг их соёлтой хүмүүс.
Японд амьдарч байгаа хүний хувьд Япон орны технологийн дэвшилтэт хөгжлийг харсан уу?
Саяхан би Нагаяо хотод нэг үзэсгэлэнд оролцсон юм. Тэнд 40-70 кг ачааг төвөггүй өргөдөг автомат машин мөн зөөгч робот гарсан байсан. Ресторанд ороод захиалга өгөхөд захиалга авчирдаг зөөгч робот.
Мэргэжлээ сонгох гэж байгаа дүү нартаа хандаж юу гэж хэлмээр байна?
Өөрийнхөө сонирхлыг л дага гэж би хэлнэ. Өөрийнхөө сонирхдог, хамгийн сайн чаддаг зүйлээ хэрэгжүүлээрэй.
Монголчууд бид Япон орноос сурах хамгийн чухал зүйл юу вэ?
Хамгийн түрүүнд цаг баримтлах чадварт суралцах хэрэгтэй гэж хэлнэ. Японд нэг газар шинээр ажилд ороход шинэ ажилтандаа заавар зөвлөгөө сайн өгч, дадлагажуулж шинэ ажлаа сурах хугацаа өгдөг тэр нь маш гоё. Монголд маань харамсалтай нь энэ тал дээр дутмаг санагддаг.
Чамд төрж өссөн газар болох Баянхошуунд нэг зүйлийг өөрчлөх боломж олдвол юуг хамгийн түрүүнд хийх вэ?
Баянхошуунд мод, ногоон байгууламж муутайгаас болоод их шороо, тоостой байдаг. Хэрэв тийм боломж олдвол бусад хотуудад байдаг шиг ногоон дүүрэг болгох байх.
Өөрийгөө гурван тэмдэг нэрээр илэрхийлбэл?
Даруухан, шулуухан, ухаалаг
Хоёр орны хувьд хэдий олон цагийн зөрүүтэй ч бидэнтэй өөрийнхөө тухай илэн далангүй ярилцсанд маш их баярлалаа. Цаашдынх нь амьдрал, ажил, үйлсэд хамгийн сайн сайхныг хүсье. Зорьсон үйл бүхэн нь бүтэх болтугай.
Д. Бат-Эрдэнэтэй холбоо барих хаяг: (Дэжидмаа Бат-Эрдэнэ)
https://www.facebook.com/media/set/?set=a.102652937948967&type=3
Ярилцлагыг бэлтгэсэн:
Ч. Энхчимэг, Б. Эрдэнэбаатар
Page updated
Google Sites
Report abuse