Rode Gist Rijst

Rode gist rijst (xuezhikang of rode koji) is rijst die is gefermenteerd door de gist Monascus purpureus. Hierbij worden belangrijke bioactieve stoffen gevormd zoals monacolines (waarvan het merendeel monacoline K), sterolen, saponinen en isoflavonen en krijgt de rijst haar dieprode kleur. Rode gist rijst wordt van oudsher in Aziatische landen gegeten en gebruikt als natuurlijke kleurstof en geneesmiddel. Dat rode gist rijst veilig is voor consumptie, lijdt geen twijfel.

In Nederland wordt rode gist rijst hoofdzakelijk als voedingssupplement gebruikt voor het verlagen van de totaal- en LDL-cholesterolspiegel. Het is het bekendste natuurlijke alternatief voor mensen die geen statines willen of kunnen gebruiken. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat rode gist rijst de cholesterolspiegel net zo goed verlaagt als statines, maar veel beter wordt verdragen. De (synergetische) combinatie van bioactieve stoffen is verantwoordelijk voor de klinische effecten van rode gist rijst. Een dosis rode gist rijst met 5-6 mg monacoline K zorgt voor een even grote cholesteroldaling als 20 mg lovastatine, mede door het enzym HMG-CoA reductase (3-hydroxy-3-methylglutaryl co-enzym A reductase), en daarmee de cholesterolsynthese, te remmen. De European Food Safety Authority heeft vastgesteld (zie referentie 5) dat een dagdosis rode gist rijst met (minimaal) 10 mg monacoline K vereist is voor een significante cholesterolverlaging.

Minder bekend is dat rode gist rijst tevens zorgt voor verlaging van de spiegels van triglyceriden, lipoproteïne(a) en CRP (C-reactive protein), drie andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten, en daarnaast zorgt voor verhoging van het gunstige HDL-cholesterol en adiponectine. Ook is vastgesteld dat rode gist rijst antioxidatieve en ontstekingsremmende eigenschappen bezit, de endotheelfunctie verbetert, atherosclerose remt en beschermt tegen leververvetting. Tevens zijn er aanwijzingen dat rode gist rijst de insulinegevoeligheid verbetert, een bloeddrukverlagend effect heeft en de nieren beschermt bij hyperlipidemie. Dit impliceert dat rode gist rijst kan worden ingezet voor de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten, onder meer bij mensen met metabool syndroom, obesitas en/of diabetes type 2.

Net zoals statines zorgt rode gist rijst voor significante verlaging van de kans op een bypassoperatie, hartinfarct of sterfte door kransvatziekte bij mensen met kransvatziekte en dislipidemie. Dit is de conclusie van een review van meer dan twintig klinische studies met rode gist rijst. Rode gist rijst maakt ook een verschil bij mensen die al een hartinfarct hebben doorgemaakt.

Interactie

• Rode gist rijst verlaagt de synthese van co-enzym Q10 en vitamine D. Suppleer daarom naast rode gist rijst ook co-enzym Q10 en vitamine D.

• Monacoline K wordt omgezet door het CYP3A4-enzym in de lever. Rode gist rijst kan daarom een wisselwerking hebben met medicijnen die invloed hebben op het CYP3A4-enzym, zoals onder andere ciclosporine, fusidinezuur, macrolide antibiotica, antimycotische azoolderivaten en HIV-proteaseremmers. Gelijktijdig gebruik wordt afgeraden.

• Gecombineerd gebruik met statines, fibraten of hoge doseringen nicotinezuur (>1000 mg per dag) kan het risico op bijwerkingen van deze middelen verhogen.

• Grapefruitsap en grapefruits kunnen de bloedspiegel van monacoline K verhogen en de werking van monacoline K versterken; wees terughoudend met het gebruik van grapefruit(sap).

• Rode gist rijst kan de werking van bepaalde anticoagulantia (coumarinederivaten zoals acenocoumarol) mogelijk licht versterken. De bloedstolling dient regelmatig gecontroleerd te worden bij gelijktijdig gebruik.

Veiligheid

Rode gist rijst is veilig in de geadviseerde dosering, ook bij langdurig gebruik. Het is belangrijk dat rode gist rijst van goede kwaliteit is en gegarandeerd vrij is van het mycotoxine citrinine.

~Orthokennis