รู้หรือไม่ตำแหน่งวัดไข้ต่างกันก็แปลผลได้ต่างกัน

โดยปกติแล้วเด็กในแต่ละช่วงวัยจะมีตำแหน่งวัดไข้ที่เหมาะสมแตกต่างกัน อีกทั้งตำแหน่งที่วัดก็ให้ความแม่นยำที่แตกต่างกันด้วยค่ะ

1. ทางทวาร เป็นตำแหน่งที่แม่นยำที่สุดในเด็กทุกช่วงอายุ เหมาะสำหรับเด็กที่ไม่สามารถอมปรอทวัดไข้ได้

   • ค่าปกติ 36.6-37.9 ⁰C 

   • มีไข้ ≥ 38 ⁰C 

2.  ทางปาก เป็นตำแหน่งที่แม่นยำ เหมาะกับเด็กอายุมากกว่า 4-5ปี ที่สามารถอมปรอทวัดไข้ได้แล้ว

   • ค่าปกติ 35.5-37.5 ⁰C 

   • มีไข้ ≥ 37.6 ⁰C 

3. ทางรักแร้ เป็นตำแหน่งที่แม่นยำน้อยกว่าทางปากหรือทวารหนัก เหมาะกับกรณีที่เด็กทารกที่อายุน้อยกว่า 3เดือน หรือเด็กที่ไม่สามารถอมปรอทวัดไข้ใต้ลิ้นได้

   • ค่าปกติ 34.7-37.3 ⁰C 

   • มีไข้ ≥ 37.4 ⁰C 

4. ทางหูหรือหน้าผาก เป็นตำแหน่งที่แม่นยำน้อยกว่าทางปากหรือทวารหนักเช่นกัน แต่เป็นวิธีที่นิยมในปัจจุบัน เพราะใช้ง่าย สะดวก รวดเร็ว มักใช้ในกรณีที่ต้องการยืนยันผลจากวิธีอื่นๆ

   • ค่าปกติ 35.7-37.8 ⁰C 

   • มีไข้ ≥ 37.8 ⁰C 

ระดับความรุนแรงของไข้

• ไข้ต่ำ (Low Grade Fever) มีอุณหภูมิระหว่าง 37.0 - 38.9⁰C

• ไข้ปานกลาง (Medium Grade Fever) มีอุณหภูมิระหว่าง 38.9 - 39.5⁰C 

• ไข้สูง (High Grade Fever) มีอุณหภูมิระหว่าง 39.5 - 40.4⁰C 

• ไข้สูงมาก  (Hyperpyrexia)  มีอุณหภูมิมากกว่า 41⁰C

วิธีการดูแลเมื่อเป็นไข้

1. ใช้ยาลดไข้ เช่น พาราเซตามอล ไอบูโพรเฟน แอสไพริน เป็นต้น ยาพาราเซตามอล สามารถให้ได้ทุก 4-6 ชม. ขนาดยาให้ตามน้ำหนักตัว ส่วน ไอบูโพรเฟนใช้กรณีไข้สูงและให้ทุก 6 ชม. ระวังการใช้ยาเมื่อมีความเสี่ยงเกิดไข้เลือดออก ส่วนแอสไพรินไม่แนะนำให้ใช้ในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 18ปี

2. ดื่มน้ำมากๆ เพื่อป้องกันภาวะขาดน้ำ ในเด็กที่มีไข้จะไม่รู้สึกอยากอาหารไม่จำเป็นต้องบังคับให้ทานอาหารแต่อาจให้ดื่มนมบ่อยขึ้นแทน

3. นอนพัก เพราะการทำกิจกรรมจะเพิ่มอุณหภูมิร่างกายได้

4. อยู่ในห้องที่มีอากาศถ่ายเท ใส่เสื้อผ้าโปร่ง สวมใส่สบาย ไม่ควรใส่เสื้อผ้าหนาหรือห่มผ้าหนาๆ เพื่อระบายความร้อน

การเช็ดตัวลดไข้

การเช็ดตัวลดไข้ เป็นกระบวนการนำความร้อนออกจากร่างกายสู้ผ้าเปียกที่ใช้เช็ดตัว โดยการใช้ผ้าชุบน้ำอุ่นให้เปียกเช็ดถูตามส่วนต่างๆของร่างกายร่วมกับการประคบผิวหนังบริเวณที่เป็นจุดรวมของหลอดเลือดขนาดใหญ่ใต้ผิวหนัง เช่น หน้าผาก ซอกคอ รักแร้ ขาหนีบ และข้อพับต่างๆ เพื่อช่วยให้ถ่ายเทความร้อนจากหลอดเลือดสู่ผิวหนัง และสู่ผ้าเปียกตามลำดับ

ขั้นตอนมีดังนี้

1. เตรียมเครื่องใช้ ได้แก่ 

   • อ่างน้ำ 1 ใบใส่น้ำอุ่นประมาณ 2 ลิตร (ความร้อนของน้ำควรจะอุ่นกว่าอุณหภูมิห้อง เย็นกว่าร่างกายเด็ก)

   • ผ้าเช็ดตัวผืนเล็ก 3 ผืน

   • ผ้าเช็ดตัวผืนใหญ่ 1 ผืน

   • เทอร์โมมิเตอร์วัดไข้

2. ถอดเสื้อผ้าเด็กออกให้หมด

3. ใช้ผ้าเช็ดตัวผืนเล็กชุบน้ำบิดหมาดๆ เช็ดถูที่ผิวหนัง น้ำอุ่นจะช่วยให้หลอดเลือดขยายตัว ส่งผลให้ความร้อนถูกระบายออกจากร่างกายได้เร็วขึ้น 

   • ใช้ผ้าชุบน้ำผืนที่ 1 เช็ดบริเวณหน้าและพักผ้าไว้บริเวณซอกคอและหลังหู

   • ผ้าผืนที่ 2 เช็ดบริเวณแขนโดยเริ่มจากปลายแขน เช็ดแขนเข้าหาลำตัวและพักผ้าไว้บริเวณรักแร้

   • ผ้าผืนที่ 3 เช็ดแขนอีกข้างและพักผ้าไว้บริเวณรักแร้ เปลี่ยนผ้าบริเวณซอกคอ ชุบน้ำบิดหมาดๆเช็ดบริเวณหน้าผากและศีรษะ พักผ้าไว้บริเวณหน้าผาก

   • เปลี่ยนผ้าบริเวณรักแร้ ชุบน้ำบิดหมาดๆเช็ดบริเวณลำตัว พักผ้าไว้บริเวณหัวใจและขาหนีบ

   • เปลี่ยนผ้าบริเวณหน้าผากและขาหนีบ ชุบน้ำบิดหมาดๆเช็ดขาโดยเริ่มจากปลายเท้า เช็ดขาและพักไว้บริเวณข้อเข่าและขาหนีบทั้งสองข้าง

   • หลังจากนั้นให้พลิกตะแคงตัวเด็ก ใช้ผ้าชุบน้ำบิดหมาดๆเช็ดด้านหลังตั้งแต่คอจนถึงก้นกบ

   • เช็ดหลายๆครั้ง หากน้ำในอ่างน้ำเย็นลงก็ให้เปลี่ยนน้ำอุ่นใหม่ เช็ดเหมือนเดิมจนครบ 15-20 นาที จนรู้สึกว่าร่างกายเด็กเย็นลงกับมือ เช็ดตัวเด็กให้แห้งและสวมใส่เสื้อผ้าที่ระบายความร้อนได้ดี ไข้ลดเร็ว

4. หลังเช็ดตัวเสร็จ 30 นาที วัดอุณหภูมิซ้ำด้วยปรอทวัดไข้ เมื่อไข้กลับขึ้นสูงก็เช็ดซ้ำอีกครั้ง

เพียงเท่านี้ก็สามารถช่วยลดไข้เพิ่มอีกทางหนึ่งค่ะ

บทความโดย :
ภญ.ดุษฎี ลือชาพุฒิพร
เภสัชกรประจำร้านบ้านยายิ้ม