ผิวของเด็กทารกเป็นผิวที่บอบบาง ไวต่อสิ่งกระตุ้นให้เกิดการระคายเคืองง่าย หลายๆครั้งจะมีผู้รับบริการมาปรึกษาเภสัชกรที่ร้านยาเกี่ยวกับปัญหาผื่นผ้าอ้อม ซึ่งเป็นปัญหาผิวพรรณอย่างหนึ่งของเด็กทารกที่ก่อให้เกิดความไม่สบายใจของคุณพ่อคุณแม่ วันนี้เรามาทำความรู้จัก "ผื่นผ้าอ้อม" กันว่ามีสาเหตุและการดูแลอย่างไร

ผื่นผ้าอ้อมคืออะไร?

"ผื่นผ้าอ้อม" คือผื่นผิวหนังอักเสบที่เกิดบริเวณที่สวมใส่ผ้าอ้อม มักพบในเด็กช่วงอายุ 9 - 12 เดือน มีลักษณะผิวอักเสบ เป็นผื่น แดง ระคายเคือง หากทิ้งไว้นานอาจเป็นแผล และบางครั้งมีการติดเชื้อยีสต์หรือแบคทีเรียแทรกซ้อนได้

สาเหตุของผื่นผ้าอ้อม

• ผิวในบริเวณผ้าอ้อมของทารกเปียกชื้นมากเกินไป

• การเสียดสีระหว่างผ้าอ้อมและผิวหนัง

• มีปัสสาวะหรืออุจจาระสัมผัสผิวบริเวณที่ใส่ผ้าอ้อมเป็นเวลานาน

• การติดเชื้อบางชนิด เช่น ยีสต์ แบคทีเรีย

• ปฏิกิริยาการแพ้ต่อวัสดุที่ใช้ผลิตผ้าอ้อม

• การแพ้อาหาร

ปัจจัยกระตุ้นที่ทำให้เป็นผ้าอ้อมได้ง่ายขึ้น

• ก้นเปียกชื้น ไม่สะอาด

• อุจจาระอยู่ในผ้าอ้อมข้ามคืน

• มีอาการท้องร่วง อุจจาระบ่อย

• ยาปฏิชีวนะบางชนิด

การดูแลเมื่อลูกน้อยเป็นผื่นผ้าอ้อม

อันดับแรกควรดูแลให้ผิวบริเวณผ้าอ้อมสะอาดและแห้งอยู่เสมอ กำจัดสาเหตุหรือปัจจัยที่กระตุ้นให้เกิดผื่นผ้าอ้อม เช่น หากเกิดจากการแพ้วัสดุที่ใช้ผลิตผ้าอ้อมให้หยุดใส่ผ้าอ้อมหรือเปลี่ยนยี่ห้อผ้าอ้อมและทายาแก้แพ้ หากเกิดจากการติดเชื้อให้ทายาฆ่าเชื้อเพื่อกำจัดสาเหตุ เป็นต้น 

การทำความสะอาดไม่ควรเช็ดถูบริเวณผื่นผ้าอ้อมเนื่องจากจะกระตุ้นให้เกิดการระคายเคืองทำให้ลูกน้อยรู้สึกเจ็บมากขึ้น และใช้ยาทาสำหรับผื่นผ้าอ้อมเพื่อลดการระคายเคือง หรือยาฆ่าเชื้อหากมีการติดเชื้อ

การดูแลผิวให้สะอาดและแห้งทำได้ดังนี้

• เปลี่ยนผ้าอ้อมผ้าอ้อมทันทีเมื่อมีการขับถ่าย

• ใส่ผ้าอ้อมหลวมๆ เพื่อไม่ให้ผิวลูกน้อยสัมผัสผ้าอ้อม และให้ระบายอากาศได้ดีขึ้น

• ล้างทำความสะอาดโดยใช้น้ำ หรือผ้าเปียกที่ปราศจากน้ำหอมและแอลกอฮอล์ หากอุจจาระเปื้อนผิวทำความสะอาดยากให้ใช้น้ำสบู่ล้างเบาๆ หลีกเลี่ยงการเช็ดถูเพราะอาจทำให้เจ็บระคายเคืองมากขึ้น แนะนำให้ผึ่งลมให้แห้ง

การใช้ยาทาผื่นผ้าอ้อม ควรทาให้หนาเล็กน้อยเพื่อปกป้องผื่นจากความชื้นและอุจจาระ ยาทาผื่นผ้าอ้อมส่วนใหญ่มักจะมีส่วนผสมของ zinc oxide หรือ petroleum jelly ซึ่งครีมหรือขี้ผึ้งพวกนี้จะมีความเหนอะเล็กน้อย ให้ทาเคลือบผิวได้เลยโดยไม่ต้องถูออกค่ะ

โดยปกติแล้วหากดูแลรักษาอย่างถูกวิธีและกำจัดสาเหตุของผื่นผ้าอ้อมแล้ว ผื่นควรจะดีขึ้นใน 3 - 5 วัน หากไม่ดีขึ้น แนะนำพบแพทย์เพื่อหาสาเหตุเพิ่มเติมค่ะ

บทความโดย :
ภญ.ดุษฎี ลือชาพุฒิพร
เภสัชกรประจำร้านบ้านยายิ้ม