Βλάχου Φλώρα
Υποψήφια Διδάκτωρ Γλωσσολογίας
Εθνικόν & Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών
Διδάσκουσα στο Διδασκαλείο της Νέας Ελληνικής Γλώσσας

Πραγματ(ολογ)ική αποτυχία στη ΝΕ/Γ2
Η κατάκτηση της δεύτερης γλώσσας (Γ2) συνιστά μια πρόκληση για τους μαθητές σε πολλαπλά επίπεδα, με πιο χαρακτηριστικό την πραγματολογική διάσταση της γλώσσας. Σύμφωνα με τον λειτουργικό ορισμό του Crystal (1997: 301), η πραγματολογία είναι η μελέτη της γλώσσας από την προοπτική των χρηστών της και, ειδικότερα, των επιλογών τους, των περιορισμών που συναντούν κατά τη χρήση της στην κοινωνική διεπίδραση και τις συνέπειες αυτής της χρήσης της για τους άλλους συμμετέχοντες κατά την πράξη της επικοινωνίας. Οι μαθητές μιας Γ2, στην προσπάθειά τους να συντονίσουν τις διαθέσιμες γλωσσικές επιλογές ώστε να βρίσκονται σε συμβατότητα με τους κοινωνιοπολιτισμικούς κανόνες που διέπουν την περίσταση επικοινωνίας, δεν καταφέρνουν πάντοτε να συνδιαλλαγούν με επιτυχία. Το γεγονός αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε διατάραξη της ίδιας της επικοινωνίας, με αμφίβολες συνέπειες στη σχέση των συνομιλητών ή ακόμη και σε αρνητικές αξιολογήσεις σε βάρος τους. Η έρευνα μαρτυρά ότι τα πραγματολογικά «λάθη» αξιολογούνται πιο αυστηρά από την επιείκεια που επιδεικνύεται στα γραμματικά λάθη. Με γνώμονα αυθεντικά γλωσσικά δεδομένα μαθητών της ΝΕ/Γ2, συζητάμε τις αιτίες της πραγματολογικής αστοχίας ή παραβίασης στη ΝΕ/Γ2 και τον ρόλο της ρητής μεταπραγματολογικής ανατροφοδότησης, παρέχοντας παιδαγωγικές κατευθύνσεις για την εφαρμογή της σε δομημένες συνθήκες διδασκαλίας.

Γούτσος Διονύσιος
Καθηγητής Κειμενογλωσσολογίας
Τμήμα Φιλολογίας
Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών

Λάθη ενηλίκων και λάθη ανηλίκων στα ελληνικά
Στόχος της συμβολής είναι να παρουσιάσει πραγματικά δεδομένα από αυθεντικές συνομιλίες στα ελληνικά δίνοντας έμφαση στα διάφορα λάθη ή παραδρομές όπως γίνονται ή δεν γίνονται αντιληπτά από τους συμμετέχοντες/τις συμμετέχουσες στη συνομιλία. Στην περίπτωση των ανήλικων ομιλητών/ομιλητριών της ελληνικής το ενδιαφέρον στρέφεται στην ανάπτυξη της κειμενικής ικανότητας. Τα δύο είδη στοιχείων συμβάλλουν σε μια πιο σύνθετη εικόνα για τη γλώσσα και την κατάκτησή της, υπονοώντας ότι η γλωσσική ανάπτυξη δεν σταματά στην παιδική ηλικία.

Ιορδανίδου Άννα
Ομότιμη Καθηγήτρια Τμήματος Επιστημών της Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας
Πανεπιστήμιο Πατρών

Τα λάθη των μαθητών/τριών στην ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα
Στην παρούσα ανακοίνωση, με βάση δείγματα μαθητικών γραπτών, συζητούνται θέματα εντοπισμού και ανάλυσης λαθών στην ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα στο πλαίσιο της διδακτικής προσέγγισης «εστίαση στον τύπο» (focus on form). Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, ο/η διδασκόμενος/η διαπραγματεύεται το νόημα μέσα σε διδακτική διαδικασία που μιμείται πραγματικές συνθήκες επικοινωνίας. Κατά την «εστίαση στον τύπο» ο/η εκπαιδευτικός κατευθύνει την προσοχή των μαθητών/τριών σε συγκεκριμένους γλωσσικούς τύπους στη διάρκεια μιας διδακτικής δραστηριότητας. Για παράδειγμα, στην παραγωγή λόγου:

Τι θα κάνει ο Γιάννης; Γράφω τη συνέχεια της ιστορίας:

Ο Γιάννης γιορτάζει και κάλεσε απόψε τους συμμαθητές του στο σπίτι. Το πρόβλημα είναι ότι η μαμά του δουλεύει και πρέπει να τα ετοιμάσει όλα μόνος του. Το σπίτι είναι ακατάστατο, αναψυκτικά δεν υπάρχουν και η μαμά του δεν έχει μαγειρέψει τίποτα. Τι θα κάνει;

Ο Γιάννης θα σκουπίσει, και μαγειρεύει τζορεκάκια άλλα ο Γιάνης δεν ξέρει πως να κάνει τζορεκάκια. Θα πάρει τηλέθωνο η μαμα του.

η διδακτική παρέμβαση θα μπορούσε να είναι η εξής:

Ο Γιάννης μαγειρεύει ή θα μαγειρέψει; Μαγειρεύει τώρα ή θα μαγειρέψει μετά;

Ποιος θα πάρει τηλέφωνο; Η μαμά του Γιάννη τον Γιάννη ή ο Γιάννης θα πάρει τηλέφωνο τη μαμά του;

Μιχάλης Αθανάσιος
Αναπληρωτής Καθηγητής Θεωρίας και Πράξης της Διδασκαλίας της Γλώσσας στην Εκπαίδευση
Εθνικόν & Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών

Τα γλωσσικά λάθη των μαθητών του λυκείου: κατηγοριοποίηση και διδακτικές παρεμβάσεις
Στην παρούσα εισήγηση – παρέμβαση στο στρογγυλό τραπέζι επιχειρείται παρουσίαση, ανάλυση και ερμηνεία των γλωσσικών λαθών των μαθητών του λυκείου. Με βάση την ανάλυση λαθών των γραπτών μαθητών λυκείου στις εισαγωγικές εξετάσεις για τα ΑΕΙ της χώρας μας, πραγματοποιείται κατηγοριοποίηση και ερμηνεία των λαθών με άξονες το επίπεδο γλωσσικής ανάλυσης στο οποίο ανήκουν, την αιτία που τα προκάλεσε, τη βαρύτητα των λαθών, όπως και τα προβλήματα που παρουσιάζονται στη διόρθωσή τους από τους εκπαιδευτικούς. Από την ανάλυση των λαθών των γραπτών των μαθητών προκύπτουν συγκεκριμένες προτάσεις όχι μόνο για τη διόρθωσή τους αλλά και για τη διδασκαλία των γλωσσικών φαινομένων.