Λαογραφίας
Η απεικόνιση αληθινών εγκλημάτων και ιστοριών τρόμου στη Βικτωριανή «λογοτεχνία δρόμου» του 19ου αιώνα: Η περίπτωση των φόνων στο Whitechapel
Μπαρμπαλέξης Αθανάσιος
Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Λαογραφίας
Τομέας Βυζαντινής Φιλολογίας & Λαογραφίας
Τμήμα Φιλολογίας
Εθνικόν & Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών
Η συγκεκριμένη εισήγηση θα εξετάσει την παράδοση της λαϊκής λογοτεχνίας στη Μεγάλη Βρετανία, όπως αυτή εμφανίστηκε από τον δέκατο έκτο αιώνα και έπειτα με την εφεύρεση της τυπογραφίας, μέσω της φθηνής παραγωγής των broadsides (φύλλων μιας όψης). Γνωστή στον ακαδημαϊκό κύκλο ως «λογοτεχνία δρόμου» (“street literature”), η αρχική ενασχόληση αυτού του είδους λογοτεχνίας αφορούσε τη διάδοση τόσο των παλαιότερων όσο και νεότερων μπαλάντων της βρετανικής επαρχίας στις γρήγορα αναπτυσσόμενες αστικές κοινωνίες, με το αναγνωστικό κοινό των φύλλων αυτών να προέρχεται κυρίαρχα από τις λαϊκές τάξεις. Σταδιακά τόσο η μορφή των broadsides, όσο και η θεματολογία τους διευρύνθηκε καθώς εξελισσόταν η εκτυπωτική τεχνολογία, αλλά και τα ενδιαφέροντα των λαϊκών τάξεων. Από τα μέσα του δεκάτου ενάτου αιώνα στη Βικτωριανή Βρετανία το αναγνωστικό κοινό τόσο της κλασσικής λογοτεχνίας όσο και της «λογοτεχνίας δρόμου» γοητεύεται από ιστορίες αληθινού εγκλήματος, φόνου και μυστηρίου, στις οποίες φρικτά και σοκαριστικά συμβάντα αναπαράγονται, ή και τραγουδιούνται.
Η παρουσίαση θα εξετάσει όλες αυτές τις πτυχές της βρετανικής «λογοτεχνίας δρόμου», εστιάζοντας την προσοχή της στην απεικόνιση και μεταφορά του βικτωριανού εγκλήματος στις διάφορες έντυπες μορφές της. Παράλληλα, θα κοιτάξει εν συντομία και συγκριτικά τη θέση της «λαϊκής λογοτεχνίας» στην Ελλάδα, ενώ θα παρουσιάσει και τον τρόπο που μεταφέρθηκαν στα διάφορα λαϊκά φύλλα οι αποτρόπαιες δολοφονίες του μέχρι και σήμερα μυστηριώδους κατά συρροή δολοφόνου, του Τζακ του Αντεροβγάλτη (“Jack the Ripper”), στην περιοχή Whitechapel του ανατολικού Λονδίνου.