Praktijkontwerp

Om aan de slag te gaan met de executieve functie emotieregulatie en reactie-inhibitie heb ik ervoor gekozen om te starten met de introductieles van Breinhelden (Herrewijn & Monfils, 2021). Hierbij worden de Breinhelden geïntroduceerd in de klas om op die manier de executieve functies visueel te maken. Door het vertellen van de verhalen die horen bij de lesmethode ‘Breinhelden’, wordt er een koppeling gemaakt met de leefwereld van de kinderen (Herrewijn & Monfils, 2021).  Hierdoor sluit dit goed aan bij de beginsituatie van mijn doelgroep. Het feit dat de leerlingen worden uitgedaagd om ook Breinhelden te worden, zorgt ervoor dat ze gemotiveerd zijn om hieraan mee te werken. Tijdens deze lessen leg ik vooral de focus op het spelenderwijs werken aan de executieve functies emotieregulatie en reactie-inhibitie. Op die manier ervaren de leerlingen dit niet als echte lesmomenten. Uiteraard is het wel belangrijk om nadien even terug te koppelen en te bespreken wat ze nu geleerd hebben. Uit de methode Breinhelden haal ik de lessen die gericht zijn op emotieregulatie en reactie-inhibitie. Deze pas ik aan zodat ze gebruikt kunnen worden voor mijn leerlingengroep (onderwijsbehoeften staan centraal). Hiervan maak ik aangepaste lesfiches met doelstellingen per les en alle bijhorende materialen zodat deze makkelijk te gebruiken zijn. Na het aanbrengen van de Breinhelden en Breinkrachten, worden deze zichtbaar in de klas en wordt hier steeds naar verwezen. De leerlingen gaan hier niet enkel mee bezig zijn tijdens de specifieke lesmomenten van Breinhelden maar komen hier dagelijks mee in aanraking in de klas. Als leerkracht betrek ik steeds de Breinkrachten bij het bespreken van een probleem, het maken van een taak, het uitvoeren van een opdracht, het spelen van een spel,… Binnen deze methode wordt ook gebruik gemaakt van een Breinkrachtenkast. Hierin zitten een aantal spelletjes om te oefenen op bepaalde executieve vaardigheden. In de klas heb ik al heel wat gezelschapsspelletjes liggen. Ik ga per spel bekijken of dit gekoppeld kan worden aan reactie-inhibitie en emotieregulatie. Indien dit het geval is, kleef ik er het symbool van deze Breinkracht op zodat de kinderen weten op welke Breinkracht ze aan het oefenen zijn bij het spelen van een bepaald spel. SLO (2019) geeft per executieve functie een lijst van spelletjes weer waarvan ik gebruik maak om de spelletjeskast aan te vullen. Ook Peters-Leijten (2019) en Houtman, Losekoot, van der Waals en Waringa (2017) hebben in de ‘De kracht van spel’ en ‘Wijzer in Executieve Functies’ korte spelletjes opgenomen die ik tussendoor in de klas kan doen. Op die manier hebben de leerlingen af en toe een korte pauze tussen lesmomenten. Deze korte pauzes zijn er nu ook in de klas en door tijdens deze momenten spelletjes rond executieve functies te spelen, oefenen de leerlingen hier vaker op. 

Het beloningssysteem dat momenteel gebruikt wordt in de klas, kan ik nadien gebruiken om te evalueren of het klassikaal ook beter verloopt. In september ben ik in samenspraak met de psycholoog en de BLIO (= bijzondere leerkracht individueel onderwijs) gestart met een klassikaal beloningssysteem (constructief samenwerken). Er zijn vier klasafspraken waar de leerlingen zich aan moeten houden namelijk hun vinger opsteken als ze iets willen zeggen (reactie-inhibitie), beleefd zijn naar elkaar toe (emotieregulatie), op hun eigen stoel blijven zitten (reactie-inhibitie) en stoppen als de juf stop zegt (reactie-inhibitie + emotieregulatie). Deze vier afspraken hangen visueel in de vorm van pictogrammen in het groot vooraan in de klas en staan in het klein op elke bank. Onder deze vier afspraken hangen vooraan ook drie afbeeldingen van een Chromebook. De leerlingen krijgen allemaal eerst één waarschuwing alvorens er klassikaal een Chromebook wordt weggehaald. Wanneer de leerlingen op het einde van de dag nog één of meerdere Chromebooks over hebben, mogen ze vijfentwintig minuten spelen op de Chromebooks. Dit vinden ze enorm fijn en ze zijn dan ook wel gemotiveerd om deze beloning te behalen. Per dag noteer ik voor mezelf hoeveel Chromebooks er nog overblijven. Op die manier heb ik nadien een zicht op de evolutie.