Thánh Nữ Chân Kinh (2)

Thánh Nữ Chân Kinh (2)

Xin giới thiệu bài 2 trong tập Thánh Nữ Chân Kinh. Bài nầy có tựa là Đệ Nhị Thánh Mẫu Ca:

Cũng như bài trên, đây là lời khuyên dạy đàn bà con gái. Đạo Mẫu, Đàn chầu văn của các thánh nữ thì những bài dạy đương nhiên nặng về phần phụ nữ. Bài không chút nào dạy gì về phái nam. Và dạy người phụ nữ phải ăn ở thế nào từ khi trẻ đến khi già. Tôi nghĩ kinh kệ giúp ích cho người tu hành bao nhiêu thì những bài chân kinh giúp ích cho người trần thế bấy nhiêu. Hai mặt đối chọi của hai cuộc sống. Có thể nói đơn giản là một phía thì thuần túy tôn giáo, một phía thì dựa vào chút nào đó của tín ngưỡng thần quyền để dạy con người sống cho phải đạo, ở đây là dạy cho phái nữ. Những người theo đạo Mẫu ở các đàn lúc đó có thể nghĩ rằng lời dạy của thầy đồ, của sách vở bình thường, kể cả lời khuyên của cha mẹ cần phải được nâng trọng lên nên đã khai thác mặt dạy dỗ bằng những bài Chân Kinh của các Thánh Nữ.

Lời dạy không cao siêu gì, nhưng phát ra từ những bài chân kinh sẽ dễ được truyền bá nhờ người đọc/học có sự tin tưởng thần quyền linh thiêng từ nguồn gốc của nó.

Trời sanh ra phận đàn bà.

Ở cho đoan chính người ta trông vào.

Điêu ngoa đừng học nhiều điều,

Sớm khuya canh cữi dệt thêu việc thường.

Ra vào một mặt dịu dàng,

Thờ cha nuôi mẹ lại càng kính thêm.

Mọi đường trong ấm ngoài êm,

Họ hàng đẹp ý chị em mừng lòng.

Đến khi xuất giá theo chồng,

Khăng khăng giữ một chữ tòng dám sai.

Khuyên chồng kinh sử dùi mài,

Bằng chồng trễ nãi liệu lời ngăn can.

Chớ buông lời nói phụ phàng.

Vang nhà ồn cữa xấu chàng hổ ai!

Đến kỳ nguyệt mãn có thai,

Bớt đường trăng gió chớ lời quàng xiêng.

Mới sanh trai gái thảo hiền,

Sung lư khóa bếp miên diên nhà chồng.

Đến khi thờ cha mẹ chồng,

Mùa hè quạt mát mùa đông chăn mền.

Trước sau một mặt thảo hiền,

Bằng chồng mệnh bạc dạ bền sắt son.

Kiên trinh như đá chẳng mòn,

Thờ chồng khuya sớm, nuôi con tháng ngày.

Gái thời một việc vá may,

Trai thời kinh sử theo thầy dạy khuyên.

Ngày ngăn cữa, tối chong đèn.

Mong cho con cái sớm nên noi lòng.

Khăng khăng giữ một chữ tòng,

Sá nài thuyền bách giữa dòng lênh đênh.

Khó nghèo bao quản phận mình.

Trước sau giữ lấy chữ trinh dám dời.

Đêm thu tỏ bảo mấy lời,

Khuyên chị em ơi để dạ.

Đây là lời khuyên cho người phụ nữ từ lúc trẻ đến lúc già. Lời khuyên đơn giản không đi vô chi tiết nhưng thiệt là đầy đủ.

Lúc nhỏ thì đoan chính, không điêu ngoa, cử chỉ và lời nói nên dịu dàng, chăm lo viêc canh cữi dệt thêu, thờ cha kinh mẹ, giữ cho trong nhà êm ấm thuận hòa, đối xử sao cho họ hàng vui lòng.

Lúc có chồng thì giữ một lòng với chồng, khuyên chồng đừng trễ nãi trogn việc học tập, không nên tạo xào xáo gia đìnnh, lời phụ phàng (nặng nề) nên tránh. Khi đã thai kỳ thì tránh bớt chuyện gần gũi và giữ lời giữ miệng để con sanh ra được thảo hiền. (Ý này quá hay). Trong khi đó thì thờ kính cha mẹ chồng, để ý đến những gì cha mẹ chồng cần, nhứt là chuyện về sức khỏe, coi sóc nhà cửa của cải để để tài sản được phát triển…

Khi chồng chết thì kiên trinh ở vậy nuôi con, dạy con gái vá may thêu thùa, dạy con trai học hành chăm chỉ, không quản nghèo khó để giữ lòng mình kiên trinh trước cám dỗ…

Ta thấy rằng những lời dạy trên chẳng khác gì với lời dạy tam tùng tứ đức của nhà Nho, nghĩa là không mới.

Nhưng tại sao lại lại có chuyện hầu đàn, chầu văn và những bài chân kinh kiểu nầy lưu truyền? Không hẵn là lúc đó -đầu thế kỷ 20- con người mất đạo đức mà bởi vì lúc đó người ta cảm thấy những lời dạy bằng phương tiện nầy hữu hiệu hơn cách thế của đời thường.

Với sự biến đổi của xã hội, các lời dạy trên vài điều đã không còn phù hợp, nhứt là về phương diện giá trị cá nhân và quyền làm người của phụ nữ, Những nhà văn của Tự Lực Văn Đoàn đã nói thẳng bằng tác phẩm của mình như Đoạn Tuyệt, Lạnh Lùng.., và đã được đón nhận nhiệt ttình

Chân Kinh cũng mất đi sự tin tưởng do sự nhận thức của con người về thần linh và những gì được giao truyền từ thần linh cho nên chân kinh đã hầu như biến mất. Các nơi thờ tự trở về vị trí tín ngưỡng thuần túy, không mang theo ý nghĩa dạy dỗ như hồi đầu thế kỷ trước. Các đàn, các bài chầu văn dần dần bị triệt tiêu hay biến thái.

Dầu sao những bài chân kinh đã làm tròn vai trò tích cực của nó, đã góp phần vào sự giáo dục- nhứt là cho người phụ nữ - và cái gia đình nền nếp ngày xưa ở Bắc Việt chắc chắn rằng có sự góp phần tích cực của những bài chân kinh nầy.

Ghi chú: Bốn chữ sung lư khóa bếp 充閭跨灶, chúng tôi đọc mà không tin tưởng mấy cách đọc nầy lắm. Có thể đọc khác như Xông lò, khóa bếp hay gì đó. Xin đưa ra nhờ các bậc thức giả chỉ giáo.

Nguyễn Văn Sâm

(Créteuil, Paris, 20 Sept. 2018)

