Tạp ghi: Du hành Tây Bắc

Tạp ghi: Du hành Tây Bắc

Một người bạn thân báo tin ông đã mua vé đi Seattle thăm thầy Lê Văn Đặng cũng là dịp họp mặt với đại gia đình của một bạn học quen nhau từ bảy mươi năm trước. Tôi nảy ý tháp tùng để thăm người đồng nghiệp có thời cùng dạy chung ở trường Nguyễn Đình Chiểu, Mỹ Tho rồi Petrus Ký, Sàigòn của thời xa xưa, thập niên sáu mươi, nhân đó cũng là dịp thăm vài ba người viết lách ở đây.

Cuộc du hành không tính toán vậy mà hay. Bạn xưa quá tuổi 85, ngày trước cao thanh mảnh, nay thành lùn thấp, đã yếu nhiều. Gặp nhau cảm xúc tràn đầy. Không có thời gian trao đổi chuyện đời thường. Khóe mắt bạn ‘Tuổi già giọt lệ như sương’ xuất hiện ba lần trong buổi hội ngộ. Bạn dẫn tôi vô phòng sách, trao cho gói trà, gói sâm nói rằng mình không cần nữa. Bạn nhớ rõ ràng quà nầy từ đâu, người nào tặng, nhân dịp gì… Tôi tay nào cầm lấy mà lòng không thẹn, nên phụ lòng tốt, từ chối lời mời tặng. Ra lại phòng khách cùng nhau xem tới xem lui những hình ảnh bạn bè xưa cũ để so sánh ngày ấy và hình dáng bây giờ của mọi người. Kẻ suối vàng xa chơi. Người từ lâu nằm bẹp không ra khỏi nhà. Anh thì nghễnh ngãng. Anh chỉ đủ sức thì thào. Thời gian quái ác đã buông mẻ lưới thần tước bỏ nét trẻ trung của bao nhiêu người, không thương tiếc.

Rời nhà bạn, khóe mắt cay cay, trầm ngâm thiệt lâu về bàn tay ảo hóa của thời gian. Đường về như là phủ màu ảm đạm của cơn mưa lất phất trong lòng.

Tạm trú mấy ngày nhà một nhân vật văn nghệ, hiện đang điều khiển một tờ tuần báo địa phương đã hơn hai thập niên rồi. Anh đang sửa soạn in ấn cho tập thơ đặc biệt của mình: Bách Linh Nhứt Điểu. Một trăm lẻ một con chim với nhiều người đề tựa, giới thiệu. Nhiều, có nghĩa là sự ủng hộ của bạn bè phong phú nhờ tánh tình sảng khoái và giao tiếp rộng rãi của tác giả. Tập thơ đặc biệt ở chỗ tuy nói về chim nhưng ngoài đặc tính từng con chim tác giả còn ẩn dụ để chỉ về tình đời, về những thái độ con người đối xử với nhau. Một trăm lẻ một nghĩa là 404 câu thơ liên tiếp một dòng, không đứt đoạn, liền vần. Tập thơ phải nói là đặc biệt về đề tài với nhiều tên chim lạ chúng ta chưa từng nghe.

Cũng thời gian nầy tôi gặp lại người bạn học cùng thời ở trường Petrus Ký, (khóa 54-62) nhà thơ Nguyễn Văn Thu với tập thơ ít lời nhiều ý của anh: Thơ thất ngôn tứ tuyệt bằng chữ Hán nói về tâm trạng của người ‘tù cải tạo’ sau sáu năm bị lao động cưỡng bức. Đặc biệt là trong thời gian bị tù đày đó thi sĩ Nguyễn Văn Thu đã đã được một bạn cùng tù chỉ dạy chữ Hán và khi ra tù ông đã trang bị đủ một số vốn từ ngữ căn bản để diễn tả những gì mình muốn diễn tả. Thơ khá tròn trịa, đúng luật, nhiều bài có khả năng kéo người đọc miên man đi xa hơn những gì tác giả đề ra.

Vùng Seattle ngày xưa có thi sĩ Thanh Nam làm tờ báo đầu tiên nhiều tính văn nghệ và nổi tiếng với tập Đất Khách. Seattle xưa đã dung nạp nhà văn Mai Thảo một thời gian dài, nay có nhiều người viết sách làm thơ như nhà văn nhà báo Phạm Kim, như nhà thơ nữ Trần Mộng Tú, người có thơ đã được tuyển dịch trong Sách Tập Đọc (Reading) ở trường tiểu học Mỹ…

Seattle và vùng phụ cận còn nhiều người cầm bút, mà tôi hân hạnh được gặp một vài trong mấy ngày ngao du. Xa hơn một chút, thành phố nhỏ Portland của Oregon, có nhóm văn thơ Ngàn Thông, cũng có người viết và đã ấn hành mấy tuyển tập của thân hữu cũng đáng đọc và lưu giữ.

Thế giới cuộc đời là vậy. Tre tàn măng mọc. Cảnh già buồn, cảnh trẻ vui với những tính toán đoán trước thị trường để thành công nơi xứ người. Văn học nói chung hay truyện ngắn, thi ca, bài khảo luận, tờ báo… là biểu trưng cho văn hóa của một sắc dân. Lớp U90 không viết nữa được thì có những lớp trẻ hơn nối tiếp. Nối tiếp bằng cách sẵn sàng ngồi vô máy gõ bài. Nối tiếp bằng cách diễn tả theo lối mới, có sáng tạo, về những vấn đề của người Việt nói chung và của người Việt ở địa phương nói riêng.

Tôi chắc chắn như vậy khi thấy những người tha thiết đến văn chương ở đây coi bộ nhiều và phần đông hăm hở trước những công trình đương thai nghén của mình. Cũng là điều đáng mừng. Nhứt là viết lách ở đây không vì chút tiếng tăm hay tiền bạc mà vì những thúc hối đêm ngày bên trong lòng mình để dàn trải tâm tư.

Nguyễn Văn Sâm

Victorville, CA, Sept 05, 2019

