Embedded Files
Volgens de naturalistische visie wordt alles dat gebeurt in de natuur veroorzaakt door iets anders. Er is een ingewikkeld netwerk van causale gebeurtenissen dat gebeurtenissen in stand houdt, een dynamisch web. De Grieken hadden het over de lotsgodinnen, de Moirea, die bezig waren met het weven van een web waarin alles dat gebeurt met elkaar verbonden is.
Ook wat we willen maakt deel uit van dat web. We hebben een wil, maar die is niet vrij want als we iets willen dan heeft dat oorzaken.
Een netelige vraag is in hoeverre deze visie ruimte biedt voor zelfverbetering? Als er geen vrije wil bestaat kunnen we dan niet net zo goed achterover leunen?
BEWUSTE WIL IS NIET HETZELFDE ALS VRIJE (ONVEROORZAAKTE) WIL
Als mens hebben we weliswaar een bewust ervaren wil, maar die is niet vrij, want ook die wil maakt deel uit van het web. Als we instincten willen bijsturen dan vindt ook dat zijn oorsprong in oorzaken. Ook dat maakt onderdeel uit van ketens van oorzaak en gevolg.
HET ZELFLERENDE SYSTEEM: STURING VAN DE WIL
Elders op deze site heb ik erop gewezen dat het bewuste ik niets meer is dan een verzameling neurologische processen. De bewust ervaren wil maakt daar deel van uit. Die wil is enigszins te sturen. Die neurologische processen vormen namelijk een zelflerend systeem. Dit betekent niet dat het vrij is, maar het is zelflerend, wat betekent dat het zichzelf kan verbeteren.
Je zou bijna kunnen zeggen het is een programma met een automatische update functie. De neurologische werking wordt geupdate als gevolg van nieuwe informatie en inzichten.
Een eenvoudig voorbeeld van een zelflerend systeem: Ik heb aan mijn emailprogramma een spamfilter gekoppeld. Die spamfilter leert wat ik beschouw als spam. Als ik iets aanmerk als spam dan past hij zijn gedrag aan. Hij weet dan wat voor soort boodschappen hij de volgende keer als spam moet beschouwen.
Ook robots hebben tegenwoordig zelflerende systemen. De Amerikaanse overheid is op dit moment bezig met het ontwikkelen van drones die dezelfde lerende vermogens hebben als insecten. Ook is men bezig met het ontwikkelen van een robot die naar de Jupiter Maan Europa gaat en daar zelfstandig besluiten moet nemen. Omdat de radio signalen van en naar de Maan Europa er geruime tijd over doen zal de robot zelf moeten omgaan met onverwachte situaties. Hij moet zelfs in staat zijn om eventueel leven wat zich onder het ijs van die Maan zou bevinden te begroeten en daar zelfstandig en adequaat mee om te gaan. Dit terwijl we geen idee hebben wat voor soort leven dat zou kunnen zijn.
Naarmate een zelflerend systeem ingewikkelder wordt kan het bewuster worden. Een insect is zich waarschijnlijk niet van zichzelf bewust, maar veel meer ontwikkelde dieren zoals apen, olifanten e.d. wel.
Zo is het ook mogelijk dat naarmate kunstmatige intelligentie ingewikkelder wordt het als vanzelf bewustzijn ontwikkeld. Bewustzijn lijkt een eigenschap te zijn van complexe hersenpatronen die in harmonie samenwerken. De huidige robots hebben een complexiteit die zich beweegt op het niveau van een insect en zijn dus niet bewust. Echter naarmate ze intelligenter worden zou bewustzijn zich zomaar kunnen ontwikkelen, waarschijnlijk op een onverwacht en onvoorspelbaar moment.
BEWUSTE WIL ALS STURINGSPROCES
Het vermogen om onbewuste instincten anders vorm te geven berust in de cortex. In hoeverre iemand van dat vermogen gebruik kan maken hangt af van een aantal factoren.
Een intelligent iemand zal over het algemeen een groter vermogen hebben om onbewuste instincten te sturen. Dat hoeft overigens niet altijd. Er zijn ook intelligente mensen die hun intelligentie gebruiken om instinctieve behoeften op slinkse wijzen te bevredigen, denk aan oplichters of mensen die uitzijn op macht.
Er zijn mensen waarbij de emotionele centra in de hersenen dermate sterk ontwikkeld zijn dat ze dusdanig overvallen worden door emoties dat het bijna onmogelijk is om deze door het bewuste te sturen. Ook de werking van hormonen vervult hierin een rol. Anderen met wellicht een overontwikkelde prefrontale cortex hebben minder moeite met het temmen van de instincten.
Dan komen we op het punt training. Er is een aantal meditatieve methoden die de bewuste wil kunnen trainen. Het zijn methoden waarbij het bewustzijn de schijnwerper richt op wat er allemaal boven komt drijven en zich bewust wordt van het chaotische karakter ervan. Voorbeelden van die methoden zijn mindfulness, zen meditatie en andere vormen van aandachts meditatie. Als je het vermogen om naar binnen te schouwen traint dan wordt het vermogen om onbewuste processen te sturen versterkt. .
De naturalist weet dat dingen zijn zoals ze zijn als gevolg van causale processen. Het had niet anders kunnen zijn dan het is. Gegeven dezelfde situatie en dezelfde inzichten zou het weer zo gebeuren als de situatie herhaald zou worden.
Hij accepteert daarom de situatie zoals die is. Dit betekent echter niet dat hij bij de pakken neer gaat zitten. Het is juist het accepteren van dingen zoals ze zijn die hem de kracht geeft om zaken te verbeteren.
Als je in de modder zit en je verzet je daartegen dan raak je steeds verder in de modder. Juist door rustig blijven en acceptatie kun je de situatie verbeteren.
Er gaat ongelooflijk veel energie verloren met verzet. Het maakt je humeurig, chagrijnig, zorgt voor een vervelende sfeer en negativiteit. Mede daardoor lost het niks op. Acceptatie daarentegen geeft positiviteit en energie. Naturalistische spiritualiteit wil dit bevorderen.
Meer lezen over dit soort onderwerpen? Bestel dan het boek "Jij bestaat niet" door sturen van een mailtje naar roeland@dirah.nl met je volledige adres. Na het ontvangen van een bevestiging kun je Euro 24,50 (buitenland Euro 29,50) overmaken op NL 19 INGB 0000 416584 op naam van Dirah Academie te Tilburg.
Door op de afbeelding hieronder te klikken krijg je meer informatie over het boek.
Lijst met subpagina's
Google Sites
Report abuse