ყველაზე ხშირია:
PTSD (პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა)
მუდმივი შფოთვა და ჰიპერვიგილანტურობა (მუდმივი მზადყოფნის განცდა)
ღამის კოშმარები და ფლეშბექები
დანაშაულის გრძნობა (survivor’s guilt)
აგრესია, დეპრესია, თვითიზოლაცია
დამოკიდებულებების განვითარება (ალკოჰოლი, წამლები)
🔹 ფსიქოტრამვების რეალიზაციის (დამუშავების) ძირითადი სტადიები
1. უსაფრთხო გარემოს შექმნა
პირველ რიგში, საჭიროა ფიზიკური და ემოციური უსაფრთხოების განცდა.
თერაპევტმა უნდა დაანახოს პაციენტს, რომ აქ აღარ ემუქრება საფრთხე.
2. ემოციების გაცნობიერება და გამოხატვა
ტრავმის განცდის „გახმოვანება“ უსაფრთხო სივრცეში.
ხშირად გამოიყენება ხელოვნებითი მეთოდები (არტ-თერაპია, მუსიკათერაპია, ნარატიული თერაპია).
3. ტრავმის დამუშავება
სპეციალური მეთოდები:
EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) – ყველაზე ეფექტურია ომის ტრავმისთვის.
CBT (კოგნიტურ-ქცევითი თერაპია) – ნეგატიური აზრების შეცვლა.
Somatic experiencing – სხეულში ჩარჩენილი სტრესის გათავისუფლება.
გრუპ თერაპია – სოლიდარობა და გამოცდილების გაზიარება.
4. რეგულაციის და თვითკონტროლის უნარის განვითარება
სუნთქვითი ვარჯიშები, mindfulness, მედიტაცია.
სტრესის მართვის ტექნიკები.
5. ცხოვრებაში დაბრუნება და რეინტეგრაცია
სოციალური აქტივობების, პროფესიული საქმიანობის და პირადი ცხოვრების აღდგენა.
მხარდაჭერა ოჯახიდან და საზოგადოებისგან.
🔹 დამატებითი მნიშვნელო
ვანი ფაქტორები
მრავალპროფილური მიდგომა – ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი, ფსიქიატრი, ზოგჯერ მედიკამენტური დახმარება.
გრძელვადიანი პროცესი – ტრავმის დამუშავებას თვეები და წლებიც შეიძლება დასჭირდეს.
მეორადი ტრავმა – არა მხოლოდ სამხედროები და უშუალოდ მონაწილეები, არამედ მათი ოჯახებიც საჭიროებენ დახმარებას.
----------------------------------------------------------------------------------------
ტეგები : PTSD, პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა, შფოთვა, ჰიპერვიგილანტურობა, ღამის კოშმარები, ფლეშბექები, დანაშაულის გრძნობა, survivor’s guilt, აგრესია, დეპრესია, თვითიზოლაცია, დამოკიდებულებები, ალკოჰოლი, წამლები, ფსიქოტრამვა, ტრავმის რეალიზაცია, უსაფრთხო გარემო, ემოციების გაცნობიერება, ემოციების გამოხატვა, არტ-თერაპია, მუსიკათერაპია, ნარატიული თერაპია, ტრავმის დამუშავება, EMDR, CBT, Somatic experiencing, გრუპ თერაპია, რეგულაციის უნარი, თვითკონტროლი, სუნთქვითი ვარჯიშები, mindfulness, მედიტაცია, სტრესის მართვის ტექნიკები, რეინტეგრაცია, სოციალური აქტივობები, პროფესიული საქმიანობა, პირადი ცხოვრება, ოჯახური მხარდაჭერა, საზოგადოების მხარდაჭერა, მრავალპროფილური მიდგომა, ფსიქოლოგი, ფსიქოთერაპევტი, ფსიქიატრი, მედიკამენტური დახმარება, გრძელვადიანი პროცესი, მეორადი ტრავმა, სამხედროები, ოჯახებზე მხარდაჭერა