Embedded Files
ამონარიდი: ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. სოფიკო სამადაშვილი.
ამონარიდი: ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი. სოფიკო სამადაშვილი.
ღვინის ტურიზმის გეოგრაფია და მისი განვითარების პერსპექტივები საქართველოში
ღვინის ტურიზმის გეოგრაფია და მისი განვითარების პერსპექტივები საქართველოში
სამაგისტრო ნაშრომი შესრულებულია საზოგადოებრივი გეოგრაფიის მაგისტრის აკადემიური ხარისხის მოსაპოვებლად.ნაშრომის ხელმძღვანელი: ნინო პავლიაშვილი.თბილისი, 2018
ღვინის ტურიზმის პირველ გლობალურ კონფერენციაზე, რომელიც ჩატარდა 2016 წელს საქართველოში, კახეთის რეგიონის ქ. თელავში, UNWTO-ს მოხსენებაში ნათქვამი იყო, რომ ღვინის ტურიზმი მზარდი სეგმენტია, რომელიც სთავაზობს მეღვინეობებს წამყვანი როლი ითამაშონ ამა თუ იმ რეგიონის ტურიზმის განვითარებაში. ბოლო ათწლეულების მანძილზე, ღვინის ტურიზმი გახდა ძალიან მნიშვნელოვანი ნიშა გასტრონომიულ ტურიზმში. ბევრი იმასაც ამბობს, რომ ღვინის ტურიზმი ცალკე სახეობაა, თუმცა ოფიციალურად UNWTO-ს ღვინის ტურიზმის დეკლარაციაში წერია, რომ ის წარმოადგენს გასტრონომიული ტურიზმის ნაწილს.
აშშ-ში ღვინის ტურიზმში შიდა ვიზიტორები დომინირებენ. 2014 წელს 30 მილიონი ტურისტი დაინტერესდა სწორედ ღვინით. (USA General Industry Stats 2014)
2016 წელს საფრანგეთში 10 მლნ ტურისტი დაფიქსირდა (Wine tourism in France in numbers, 2016)
იმავე პერიოდში იტალიაში 5 მლნ. ღვინის ტურისტი დაფიქსირდა. გამოთვლების მიხედვით იტალია ყოველწლიურად 4-დან 6 მლნ-მდე ღვინის ტურისტს მასპინძლობს. (D. Cinelli Colombini, Wine tourism in Italy, 2015)
ამასთანავე, საყოველთაო ლიდერი ვენახების განაშენიანებაში და მესამე ადგილზე მყოფი წარმოების მიხედვით- ესპანეთი 2,2 მლნ ღვინის ტურისტის მასპინძელი გახდა (N. Kraus, 2016)
გამოთვლების მიხედვით 2017-ში ღვინის ტურიზმით შემოსავლებმა 20 მილიარდ ამერიკულ დოლარს გადააჭარბა. იქიდან გამომდინარე, რომ ვენახების განაშენიანება და ღვინის წარმოება ყოველწლიურად იზრდება, ვარაუდობენ ვიზიტორების გაზრდასაც და შესაბამისად შემოსავლების ზრდასაც 10%-დან 15%-მდე, რომელიც დაახლოებით 22 მილიარდ ამერიკულ დოლარს შეადგენს ყოველწლიურად (OIV, Global Economic Vitiviniculture Data, 2017).
უნდა აღინიშნის ორგანიზაცია GWC-ს (Great Wine Capitals) წვლილი ღვინის ტურიზმში. ის ზრუნავს ენოტურიზმის განვითარებაზე და სრულყოფილებაზე. ცნობილი მევენახეობის დედაქალაქების ქსელი (GWC) ჩამოყალიბდა 1999 წელს და მოიცავს რვა ძირითად მსოფლიო მეგაპოლის, რომელთაც სხვა ქალაქებთან შედარებით აქვთ უდავო ეკონომიკური და კულტურული უპირატესობა: მათი რეგიონის ღვინოები აღიარებულია მთელ მსოფლიოში. ესენია: ბილბაო, რიოჰა (ესპანეთი) ბორდო (საფრანგეთი), მენდოზა (არგენტინა), პორტო (პორტუგალია), სან-ფრანცისკო-ნეპა ველი (აშშ), ვაპარაისიო (ჩილე, ვერონა (იტალია).
ეს არის ერთადერთი ქსელი მსოფლიოში, რომელიც აერთიანებს როგორიც ძველი
„კეთილშობილი“ ევროპის, ასევე ახალი მსოფლიოს მევანახეობის და მეღვინეობის რეგიონებს.
1999 წლიდან დღემდე, GWC-მ წამოიწყო მრავალი პროექტი, რომელიც მიზნად ისახავს სრულყოფილების მიღწევას ტურიზმის, ბიზნეს-მომსახურებისა და განათლების სფეროში.
„ღვინის ტურიზმის საუკეთესო“ („Best Of Wine Tourism“) წარმოადგენს ყოველწლიურ პრესტიჟულ კონკურსს, რომელიც აჯილდოებს იმ ღვინის მარნებს, რომლებიც გამოირჩევიან მომსახურეობის მაღალი ხარისხით ღვინის ტურიზმის სფეროში. დაჯილდოებაში არის ისეთი კატეგორიები, როგორიცაა, “ხელოვნება და კულტურა”, “ღვინის ტურიზმის როლი გარემოს დაცვაში” და ა.შ. ორგანიზაციაში დიდ როლს თამაშობს ტურისტული სააგენტოები “ცნობილი ღვინის დედაქალაქების სამოგზაურო ქსელი”, რომლებიც ახდენენ ტურების ორგანიზებას ღვინის რეგიონებში, მარნებსა და ულამაზეს ვენახებში. მათ ჩამოყალიბებული აქვთ ე.წ. “ღვინის და სამზარეულოს მოყვარულთა” მარშრუტები GWC-ის წევრ ქვეყნებში.
ღვინის ტურიზმის ზრდა მე-20 საუკუნის ბოლოდან აღინიშნება, განსაკუთრებით ნაპას ხეობაში, კალიფორნიაში, სადაც ყოველწლიურად,3 მილიონი ტურისტი ჩადის, რომლებიც 1,6 მილიარდ დოლარს ხარჯავენ (GWC, Wine Tourism International Figures, 2017).
ავსტრალიამ და ახალმა ზელანდიამ სწრაფად დაინახეს ღვინის ტურიზმის პოტენციალი და მათ კარგად აქვთ დაგეგმილი და გაწერილი შეთავაზებები ტურისტებისათვის. მათ შორისაა ღვინის ფესტივალები, მდიდრული მიღებები და ღონისძიებები და ა.შ. თანამედროვე ტენდენციები ცხადჰყოფს, რომ ღვინის ტურიზმის მიმართულებებები აშშ-სა და ევროპის ზოგიერთი ქვეყნის მიმართულებების ჩათვლით, არის ძალიან კარგად მორგებული, როგორც შიდა ბაზრის, ასევე მეზობელი ქვეყნების მომხმარებლის დაკმაყოფილებაზე.
ცხრილი 2. ძირითადი ღვინის მომხმარებელი ქვეყნები 2013-2015.
ქვეყანა
2013
(ჰლ)
2014
(ჰლ)
2015
(ჰლ)
%წილი (2015)
%ცვლა (2014/2015)
აშშ
30.3
30.7
31
12.9
1
საფრანგეთი
27.8
27.5
27.2
11.3
-1.1
21.8
20.4
20.5
8.5
0.5
20.4
20.3
20.5
8.5
1
16.5
15.5
16
6.7
3.2
დიდი ბრიტანეთი
12.7
12.6
12.9
5.4
2.4
არგენტინა
10.4
9.9
10.3
4.3
4
ესპანეთი
9.8
9.9
10
4.2
1
რუსეთი
10.4
9.6
8.9
3.7
-7.3
ავსტრალია
5.4
5.4
5.4
2.3
დანარჩენი მსოფლიო
77.5
77.3
77.3
32.2
წყარო: State of the Viniculture World Market, აპრილი 2016, OIV
საერთაშორისო ღვინის ორგანიზაციის (OIV) ინფორმაციის მიხედვით, ღვინის გლობალური მოხმარება 2015-ში შეადგენს 240 მლნ ჰექტოლიტრს (1 ჰექტოლიტრი = 100 ლიტრს). მოხმარების 50%-ს ევროპა იკავებს. ამასთანავე ამერიკა თავის შიდა მოხმარების ბაზრის კვლევებს აქვეყნებს, სადაც 1,0%-იანი ზრდა ფიქსირდება, ხოლო მეორე უდიდესი მწარმოებლის – საფრანგეთის ბაზარზე 1,1%-იანი ვარდნაა დაფიქსირებული. იტალია და გერმანია თითქმის ერთნაირად მიდიან მომხმარებელთა ზრდის ტენდენციებში 0,5% და 1,0%. ამ დროს ჩინეთის ბაზარი 3,2%-ით იზრდება (იხ. ცხრილი 2).
2015 წელს მსოფლიოს მასშტაბით უმნიშვნელო შემცირება აღინიშნა ვაზით განაშენიანებული მიწების ფართობებს შორის, დაახლოებით 0,1% და მიაღწია 7,534 კლჰექტარს (1 კლჰექტარი = 103 ჰექტარს). ევროპაში ვენახების ფართობი შეადგენს 3,362 კჰა-ს ანუ 45%, ესპანეთის ვენახები შეადგენს 1 მლნ ჰექტარზე მეტს. თუმცა ევროპის საერთო ვენახებმა გააგრძელეს ზრდა 19,0%-მდე 2015-ში. ჩინეთმაც გაზარდა თავისი ვენახების არეალი 34 კჰა-მდე (4,3%) 2014-სა და 2015 წლებს შორის და გადაუსწრო საფრანგეთს, რომელიც მეორე ადგილზე იყო ვენახების განაშენიანებით.
დიაგრამა 1. ვაზით დაკავებული ფართობის დინამიკა მსოფლიოში, 2000-2016
წყარო: OIV, Statistical report on World Vitiviniculture
2015 წელს გლობალური ბაზარი ეყრდნობოდა ყველა მწარმოებელი ქვეყნის საერთო ექსპორტს, რომელიც გამოთვლილი იყო საერთაშორისო ღვინის ორგანიზაციის მიერ და შეადგენდა 104,3 მლნ ჰექტოლიტრს, რომელიც 28,3 მილიარდი ევროს ღირებულების იყო. ეს გახლდათ 10,6%-იანი ზრდა (იხ. ცხრილი 3).
ცხრილი 3. ვაზით დაკავებული ტერიტორიები, 2013-2015.
ქვეყანა
2012
(1000 ჰა)
2013
(1000 ჰა)
2014
(1000 ჰა)
2015
(1000 ჰა)
2016
(1000 ჰა)
კჰა ცვლა
2012/2016
ესპანეთი
969
973
975
974
975
6
ჩინეთი
706
757
796
830
847
141
საფრანგეთი
792
793
789
785
785
-7
იტალია
713
705
690
682
690
-22
თურქეთი
497
504
502
497
480
-17
აშშ
430
449
448
443
443
13
არგენტინა
222
224
226
225
223
-3
231
224
219
199
190
-41
ჩილე
206
208
213
214
240
8
მსოფლიო
7463
7523
7553
7515
7516
53
წყარო: OIV , International Wine Market Review, 2017
დომინანტი ქვეყნები 2015 წლისათვის იყვნენ: საფრანგეთი, იტალია და ესპანეთი. სანამ ესპანეთი ეწეოდა ექსპორტს ძალიან დიდი მოცულობით (24 მლნ ჰექტოლიტრი, 7,6%-იანი ზრდით), საფრანგეთი და იტალია ლიდერები იყვნენ ღირებულებასა და შემოსავლებში (8,2 მილიარდი და 5,2 მილიარდი ევრო) (იხ. ცხრილი 4).
ფასის ზრდა შესამჩნევი იყო ყველა ძირითადი ექსპორტიორი ქვეყნისათვის გარდა გერმანიისა. მაგალითად ზრდა გვიჩვენა ამერიკამ (26,5%), ჩილემ (18,9%), არგენტინამ (16,8%), ავსტრალიამ (15,6%) და ახალმა ზელანდიამ (14,0%). მოცულობაში შესამჩნევი ზრდა დაფიქსირდა ახალ ზელანდიაში (10,5%), ჩილეში (8,6%) და ესპანეთში (7,6%), ეს მაშინ როდესაც ტრადიციულ ქვეყნებში საფრანგეთსა და იტალიაში დაფიქსირდა ვარდნა (2,1% და 2,0%).
ცხრილი 4. ძირითადი ღვინის ექსპორტიორი ქვეყნები. 2014-2015.
ქვეყანა
რაოდენო ბა (მჰლ)
რაოდენო ბა (მჰლ)
%წილ ი 2014
%
ცვლა 2014-
2015
2014
ღირებულე ბა (€ ბნ)
2015
ღირებულე ბა (€ ბნ)
%
წილი 2014
% ცვლა 2014-
2015
საფრანგეთი
14.3
14
13.4
-2.1
7720
8244
29.1
6.8
იტალია
20.4
20
19.2
-2
5081
5353
18.9
5.4
ესპანეთი
22.3
24
23
7.6
2529
2641
9.3
4.4
ჩილე
8.1
9
8.4
8.6
1388
1650
5.8
18.9
ავსტრალია
7
7.4
7.1
6
1262
1459
5.2
16
აშშ
4
4.2
4
4
5
1.103
5
27
ახალი
ზელანდია
1.9
2
2
11
845
963
3
14
გერმანია
4
4
4
-8
976
953
3.4
-2.4
პორტუგალია
3
3
3
725
738
2.6
1.8
წყარო: OIV, State of the Viniculture World Market, 2016.
ბრენდების გაყიდვებში ლიდერები არიან აშშ და ჩინეთი, რომლებიც ერთად უძღვებიან ათეულს და იკავებენ შვიდ ადგილს მასში. არსებობს ასი ათასობით ღვინის ქარხანა მსოფლიოს მასშტაბით, რომლებიც ღვინოს ან თავიანთ ვენახებში მოყვანილი ყურძნისგან აწარმოებენ, ან ნაყიდი პროდუქციისგან, რომელიც მოაქვთ სხვადასხვა ლოკაციიდან. ისინი ერთმანეთისაგან უამრავი ნიშნით განსხვავდება. მათ აქვთ სპეციალურად მომხმარებელთათვის გახსნილი ე.წ შოურუმები,
სადაც დეგუსტაციაა შესაძლებელი, აქვთ დაგეგმილი ტურები, რომლებიც ასევე სხვადასხვა ღვინის სახეობების დაგემოვნებას სთავაზობს მომხმარებლებს, აქვთ საკუთარი რესტორნები, მუზეუმები, გალერეები. ტურისტებს სთავაზობენ მუსიკალურ კონცერტებს. ათვალიერებინებენ საკუთარ ვენახებს და სხვა მრავალი.
არსებობს ასი ათასობით ღვინის ქარხანა მსოფლიოს მასშტაბით, რომლებიც ღვინოს ან თავიანთ ვენახებში მოყვანილი ყურძნისგან აწარმოებენ, ან ნაყიდი პროდუქციისგან, რომელიც მოაქვთ სხვადასხვა ლოკაციიდან. ისინი ერთმანეთისაგან უამრავი ნიშნით განსხვავდება. მათ აქვთ სპეციალურად მომხმარებელთათვის გახსნილი ე.წ შოურუმები, სადაც დეგუსტაციაა შესაძლებელი, აქვთ დაგეგმილი ტურები, რომლებიც ასევე სხვადასხვა ღვინის სახეობების დაგემოვნებას სთავაზობს მომხმარებლებს, აქვთ საკუთარი რესტორნები, მუზეუმები, გალერეები. ტურისტებს სთავაზობენ მუსიკალურ კონცერტებს. ათვალიერებინებენ საკუთარ ვენახებს და სხვა მრავალი.
წამყვან ღვინის ქარხნებსა და მწარმოებლებს მაღალი ფასები აქვთ დაწესებული თავიანთ პროდუქციაზე. ისინი მდიდრულ მომსახურებას სთავაზობენ თავიანთ მომხმარებლებს.
ცხრილი 5. ტოპ 10 ჩამოსხმული ღვინის ბრენდი, 2016.
ბრენდი
ქვეყანა
კომპანია
Barefoot
კალიფორნია, აშშ
E&J Gallo Winery
Concha y Toro
ჩილე
Concha y Toro
Gallo
კალიფორნია, აშშ
E&J Gallo Winery
Changyu
ნინგქსია, ჩინეთი
Changyu Pioneer Wine Co
Robert Mondavi
კალიფორნია, აშშ
Constellation Brands
Yellow Tail
ავსტრალია
Casella Wines
Sutter Home
კალიფორნია, აშშ
Trinchero Family Estates
Hardys
ავსტრალია
Accolade Wines
წყარო: The Drinks Business, 2016
წარმოგიდგენთ მსოფლიოში განთქმულ ღვინის ქარხნებს (Adam Teeter, 2014):
Bodegas Sommos, ესპანეთი – ერთ-ერთი ყველაზე თანამედროვე ღვინის ქარხანაა ესპანეთში, შენობის კუბები და ბასრი ხაზები პეპლის სილუეტის იმიტაციას ქმნის.
Bodegas Ysios, ესპანეთი – ღვინის თაყვანისცემის ადგილი.
Chateau Margaux, საფრანგეთი – ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ღვინის ქარხანა მსოფლიოში.
Chateau Pichon, საფრანგეთი – ყველაზე მეტად ფოტოგრაფირებული ღვინის ქარხანა მსოფლიოში, აქ ყველაზე მეტი ფოტოა გადაღებული.
Dornier Winery, სამხრეთ აფრიკა – ღვინის ქარხნის არქიტექტურა არის მე-18 საუკუნის ბეღელის, მე-19 საუკუნის საკარმიდამოსა და 21-ე საუკუნის არქიტექტურის ნაზავი, რომელიც გარშემორტყმულია მთებითა და უმშვენიერესი ტბით.
Marques de Risqal, პანეთი – უძველესი ქარხანა, რომელიც დიზაინერ პოსტ-მოდერნისტ არქიტექტორ ფრენკ გერის ეკუთვნის.
Mission Hill Winery, კანადა – 12 სართულიანი კოშკით, რომელზეც არის ზარი და ის ვიზიტორების შეხვედრების დროს რეკს.
Opus One, აშშ – ქარხანა იმისთვის შეიქმნა, რომ აშშ-ს ულტრაპრემიუმ ხარისხის ღვინო ეწარმოებინა.
ამას გარდა არსებობს კიდევ ათასობით პატარ-პატარა მარნები, რომლებსაც საკმაოდ დიდი ტურისტული გამოცდილება აქვთ. ისინი ტურისტებს არა მხოლოდ თავიანთ ღვინოს, არამედ მთელს რეგიონს აცნობენ.
Page updated
Google Sites
Report abuse