11. โปรแกรมการให้คำปรึกษาเชิงจิตวิทยาแบบกลุ่มเพื่อพัฒนาอัตมโนทัศน์

I นายทศพล มือโต

I นายวิสิทธิ์ คำน้อย

ภาพประกอบกิจกรรมโปรแกรมการให้คำปรึกษา

หลักการและเหตุผล

การศึกษาในปัจจุบันมุ่งที่จะเสริมสร้างคนให้มีคุณลักษณะพร้อมจะอำนวยประโยชน์ให้แก่สังคม และให้สามารถเผชิญได้กับความเครียดและความกดดันต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นกับตนเอง และให้มีความพร้อมทั้ง ด้านร่างกายและจิตใจ การจัดการเรียนการสอนจึงมุ่งไปที่การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ที่จะนำไปสู่ กระบวนการพัฒนาคนที่มีคุณภาพ เพื่อเป็นการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันความรู้สึกที่ไม่มั่นคงปลอดภัย ความรู้สึกด้อยค่า ไร้ความสามารถ และความรู้สึกวิตกกังวล หรือเครียด โดยการพยายามเสริมสร้างให้เกิด อัตมโนทัศน์เชิงบวก

อัตมโนทัศน์เป็นกระบวนการรับรู้ของบุคคลเกี่ยวกับการประเมินตนเองทั้งด้านร่างกาย อารมณ์ ความ สามารถ และสติปัญญาอย่างเป็นระบบจากการปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคลกับสภาพแวดล้อม ตั้งแต่อดีตจน ปัจจุบัน ผลรวมดังกล่าวจะสร้างให้บุคคลมีความเชื่อและอธิบายได้ว่าตัวตนของเขาเป็นเช่นไร พบว่า การแสดงออกทางพฤติกรรมของนักเรียนมี ลักษณะขาดความเชื่อมั่นในตนเอง ไม่กล้าแสดงออก ขาดความเข้าใจในตัวตนที่ถ่องแท้ นักเรียนบางคนยัง ไม่รู้ความต้องการในการ ทำไมถึงเรียนไม่เก่งเหมือนคนอื่น” เมื่อนักเรียนเกิดความสับสนในตนเอง ย่อมส่งผลต่อความตั้งใจในการเรียนลดน้อยลง ทำให้ผลการเรียนตกต่ำ รู้สึกไม่สบายใจ และเกิดความรู้สึก กดดันภายใต้ความคาดหวังของบุคคลในสังคม หลากหลาย มาใช้เพื่อพัฒนาอัตมโนทัศน์ อาทิ การใช้กิจกรรมกลุ่ม การให้คำปรึกษาแบบกลุ่ม และการสนทนากลุ่ม เป็นต้น เพราะว่าการ ให้คำปรึกษาแบบกลุ่มเป็นกระบวนการสร้างสัมพันธภาพระหว่างบุคคลและการแก้ปัญหาด้าน ความรู้สึก และพฤติกรรม และมีเป้าหมายในการช่วยเหลือสมาชิกกลุ่มในการจัดการแก้ไขปัญหาได้ด้วย ตนเอง สมาชิกในกลุ่มจะมีโอกาสแสดงความคิดเห็น ได้ระบายความรู้สึกขัดแย้งในใจ ได้สำรวจตรวจสอบ ตนเอง ฝึกการยอมรับตนเอง กล้าที่จะเผชิญปัญหา และได้ใช้ความคิดในการแก้ปัญหาหรือปรับปรุงตนเอง พร้อมทั้งรับฟังความรู้สึกนึกคิดของผู้อื่น และได้ตระหนักว่าผู้อื่นก็มีปัญหาเช่นเดียวกันไม่ใช่เขาคนเดียวที่ มีปัญหา ลักษณะของการให้คำปรึกษาแบบกลุ่มเกิดขึ้นภายใต้บรรยากาศที่อบอุ่น และปลอดภัย ซึ่งจะช่วยให้ผู้ที่มีปัญหาสามารถเรียนรู้ที่จะนำความคิดหรือประสบการณ์ที่ได้จากกลุ่มมา ประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้ การให้คำปรึกษากลุ่มจะช่วยให้บุคคลได้เข้าใจถึงความ รู้สึกที่ตนกำลังเป็นอยู่ในปัจจุบัน สามารถเรียนทักษะ และแสวงหาคำตอบที่ต้องการเพื่อแก้ไขปัญหาของ ตนเอง เป็นการพัฒนาสมรรถภาพที่จำเป็นต่อการปฏิบัติการแก้ปัญหานั้นๆ ด้วยตนเอง และเปลี่ยนแปลง พฤติกรรมไปในทางที่ดีขึ้นจนสามารถดำเนินชีวิตได้อย่างมีความสุข เป็นผู้ที่มีความสามารถ

เพราะฉะนั้นจึงได้พัฒนาโปรแกรมการให้คำปรึกษาเชิงจิตวิทยาแบบกลุ่มเพื่อพัฒนาอัตมโนทัศน์สำหรับนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2 เพื่อส่งเสริมและพัฒนาความรู้สึกนึกคิดเกี่ยวกับตนเองทั้งด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ และสังคม อัตมโนทัศน์ มีทั้งด้านบวกและลบ อัตมโนทัศน์ เกิดจากการที่ผู้เรียนสังเกตปฏิกิริยาของผู้อื่นที่มีต่อตนและเกิดจากประสบการณ์ที่ได้รับ อันจะก่อให้เกิดการรับรู้ เช่น รับรู้ว่าตนเป็นคนดีหรือไม่ มีความสามารถมากน้อยเพียงใด