Embedded Files
Chủ đề 2: ĐẶC TRƯNG TỔ CHỨC VĂN HOÁ CỤM DÂN CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
I. ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN TRONG TỔ CHỨC VĂN HOÁ CỤM DÂN CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH:
Khái niệm: Văn hoá cụm dân cư là nét văn hoá đặc trưng của cộng đồng dân cư sống quần tụ tại một khu vực.
Thể hiện qua: phong tục – tập quán, ngôn ngữ, tín ngưỡng – tôn giáo, hoạt động sản xuất – kinh doanh.
Cách thức tổ chức cụm dân cư:
Theo dân tộc: Việt (Kinh), Hoa (Quận 5, 6, 11), Chăm (Quận 1, 3, 8), Khơ-me (Quận 3, Tân Bình).
Theo tôn giáo: Công giáo (Gò Vấp, CMT8, Phạm Thế Hiển), Hồi giáo (người Chăm), tôn giáo khác quanh cơ sở thờ tự.
Theo sản xuất – kinh doanh: làng nghề (An Hội, Bảy Hiền), phố chuyên doanh (hoa Hồ Thị Kỷ, đồ gỗ Ngô Tất Tố, tranh Trần Phú…).
Theo nguồn gốc – xuất xứ: người Quảng Nam (Bảy Hiền), người Bắc (Ông Tạ, Xóm Chiếu, Gò Vấp), người nước ngoài (phố Mã Lai, Hàn Quốc, Nhật Bản, Tây ba lô).
Theo lối sống hiện đại: cư dân sống ở các khu chung cư, đô thị mới.
Đặc trưng văn hoá cụm dân cư TP. Hồ Chí Minh:
Gắn kết cộng đồng cao (dòng tộc, tôn giáo, nghề nghiệp).
Cơ động cao: vừa giữ gìn truyền thống, vừa tiếp thu hiện đại.
Tương trợ trong sinh hoạt, cạnh tranh trong kinh doanh.
Đa dạng, mang nét riêng vùng miền – dân tộc – tôn giáo.
Tính tự quản cao.
II. MỘT SỐ NÉT VĂN HOÁ CỤM DÂN CƯ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
1. Nét văn hoá cụm dân cư người Việt (Kinh)
Người Việt chiếm 94,8% dân cư TP. Hồ Chí Minh; ban đầu từ miền Bắc di cư vào Nam lập nghiệp.
Nguồn gốc được lưu giữ qua gia phả, nhà thờ họ, đình làng (Phú Nhuận, Thông Tây Hội...).
Người Việt thường quần tụ theo quê gốc:
Gốc Quy Nhơn (Bình Định): khu Chợ Quán (Q.5).
Gốc Quảng Nam – Đà Nẵng: khu Bảy Hiền (Q. Tân Bình).
Gốc Gò Công, Cần Đước, Cần Giuộc, Bến Tre, Nam Định, Ninh Bình: tập trung ở Q.8.
Gốc miền Bắc: ngã ba Ông Tạ, Xóm Chiếu – Khánh Hội, Xóm Mới – Gò Vấp, Trung Chánh – Hóc Môn.
Sinh hoạt văn hoá phong phú, đa dạng, mang đặc trưng từng vùng miền:
Văn hoá Bắc Bộ: làng xã kỉ cương → góp phần hình thành tính cách người Sài Gòn (hào sảng, phóng khoáng nhưng mực thước). Ảnh hưởng kinh tế làng nghề, ẩm thực (phở, bánh cuốn, chả giò, bánh cốm, chè xanh...).
Văn hoá miền Trung (văn hoá biển): tinh thần cần cù, nhẫn nại, dám nghĩ – dám làm. Ảnh hưởng nghề chạm khắc gỗ, điêu khắc đá; ẩm thực (mì Quảng, bún bò Huế, tré Huế...).
2. Nét văn hoá cụm dân cư người Hoa
Người Hoa đến TP. Hồ Chí Minh từ thế kỉ XVII, hiện chiếm 4,3% dân số, sống tập trung ở Q.5, Q.6, Q.11; thường gắn kết theo dòng tộc, phường hội, nghề nghiệp.
Gồm 5 nhóm chính theo ngôn ngữ địa phương: Quảng Đông (đông nhất), Triều Châu, Phúc Kiến, Hải Nam, Hẹ (Khách gia).
Tổ chức xã hội theo bang, hình thành nhiều hội quán: Tuệ Thành (Quảng Đông), Nghĩa An (Triều Châu), Quỳnh Phủ (Hải Nam), Ôn Lăng (Phúc Kiến), Quần Tần (Hẹ)... → vừa là nơi tâm linh, vừa là nơi sinh hoạt văn hoá – xã hội, hỗ trợ cộng đồng.
Người Hoa làm nhiều nghề, nổi bật trong tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ; kinh tế thường gắn với truyền thống gia đình.
Văn hoá – văn nghệ phong phú: lễ hội, Tết, dân ca, dân vũ, nhạc cụ đặc sắc...
3. Nét văn hoá cụm dân cư người Chăm
Người Chăm đến TP.HCM chủ yếu từ Châu Đốc (từ khoảng 1945); ban đầu tụ cư ở Nancy – Q.1 và Hoà Hưng – Q.3; nay sống tập trung tại Q.Phú Nhuận, Bình Thạnh, Q.5, Q.6, Q.8,...
Chủ yếu theo đạo Hồi (Chăm Islam); sống tập trung thành nhóm gia đình (cùng huyết thống, nghề nghiệp, tôn giáo) để tiện sinh hoạt tín ngưỡng và hỗ trợ lẫn nhau.
Thường sống quanh thánh đường Hồi giáo, coi đây là trung tâm sinh hoạt văn hoá – xã hội, tạo tính gắn kết cộng đồng.
Trong quá trình gắn bó cùng cư dân khác, người Chăm đã góp phần làm phong phú thêm bản sắc văn hoá TP.HCM.
4. Nét văn hoá cụm dân cư người Khơ-me
Người Khơ-me sống xen kẽ với người Việt, tập trung ở Q.3, Q.8, Phú Nhuận, Bình Thạnh, Tân Bình,...
Chùa Khơ-me là trung tâm sinh hoạt văn hoá – tín ngưỡng của cộng đồng.
Các lễ hội tiêu biểu: Chôl Chnăm Thmây (Tết năm mới), Đôn-ta (Cúng Ông Bà), Oóc om bóc (Đút cốm dẹp) → vừa mang tính nghi lễ trang nghiêm vừa phong phú về sinh hoạt văn hoá.
III. Ý nghĩa của cách thức tổ chức cụm dân cư ở TP.HCM
1. Trong đời sống, văn hoá và xã hội
Tạo nên sự đa dạng, phong phú văn hoá (vùng miền, tộc người, tôn giáo, văn hoá nước ngoài).
Giúp bảo tồn, phát huy giá trị văn hoá đặc trưng, thuận lợi trong giáo dục truyền thống.
Tăng gắn kết cộng đồng, giữ gìn bản sắc và góp phần tạo nên nét văn hoá riêng của TP.HCM.
2. Trong sản xuất – kinh doanh
Làng nghề, phố chuyên doanh giúp cư dân liên kết, hỗ trợ nhau.
Thực hiện tinh thần “buôn có bạn, bán có phường”, bảo vệ quyền lợi chung.
Tạo sức mạnh cạnh tranh với bên ngoài.
Page updated
Google Sites
Report abuse