Psy tej rasy cechuje bardzo dobry węch. Pracują głównie górnym wiatrem, co oznacza, że w trakcie pracy w polu nie powinny trzymać nosa tuż przy ziemi. Czułość węchu pozwala im na aktywne poszukiwanie zwierzyny w galopie. Potrafią także wykorzystywać dolny wiatr, pracując nosem "przyklejonym" do tropu. Podczas przeszukiwania terenu pies porusza się szybkim galopem pod wiatr, zakosami (tzw. okładanie pola), zwinnie poruszając się w nierównościach terenu, także pośród krzewów i w lasach.
Epagneul Breton to pies o dwóch obliczach. Z jednej strony pełen energii pies myśliwski, w pełnym tego słowa znaczeniu. Wyhodowany do polowania na słonki i kuropatwy. Wykorzystywany obecnie także do polowania na bażanty, kaczki, lokalnie także na inne gatunki, np. w Skandynawii na pardwy. Od zawsze uchodził za rasę o dużej pasji myśliwskiej i silnie wykształconych cechach użytkowych. A jego hodowla nadal ukierunkowana jest na przydatność w łowiectwie, co należy mieć na względzie kupując psa tej rasy. W wielu państwach psy i suki hodowlane podlegają testom w kierunku wrodzonych cech użytkowych. Również w Polsce organizowane są takie testy dla psów o różnym stopniu wyszkolenia.
Jest to pies wystawiający ( wyżeł w pełnym tego słowa znaczeniu), co oznacza, że po zwietrzeniu zwierzyny, gwałtownie się zatrzymuje i zamiera w bezruchu. W razie potrzeby dociąga wraz z przemieszczającym się po ziemi ptakiem tak, żeby nie stracić jego odwiatru (zapachu) z zasięgu nosa. To charakterystyczne zatrzymanie jest określane mianem "stójki", która jest cechą charakterystyczną wszystkich wyżłów. Stójka bretona jest tak samo twarda i pewna, jak u innych ras wyżłów. Ponieważ rasa wyglądem przypomina spaniele, pracujące w polu jako płochacze, często dochodzi do nieporozumień na temat sposobu jego pracy. Breton jest także aporterem. Mimo pierwotnego wykorzystania rasy do aportu z pola, aportuje także z wody. Myśliwi cenią go za pasję, szybkie, wytrwałe i szerokie okładanie pola, doskonały węch, dobry aport, odporność na warunki atmosferyczne oraz dobre zdrowie. Dzięki swoim zaletom, poza łowiectwem Epagneul Breton pracują jako psy poszukujące ludzi po trzęsieniach ziemi, szukają narkotyków i niedozwolonych substancji, np. na lotniskach... . Z drugiej strony breton może być również doskonałym psem rodzinnym, jeśli zapewnimy mu odpowiednią ilość zajęć i ruchu. Nie jest to pies dla osób mało aktywnych albo zapracowanych, które nie mają czasu na spacery z psem.
Łatwo dostosowuje się też do różnych warunków. Zawsze pełen wigoru i energii. Należy mieć świadomość, że breton spuszczony ze smyczy będzie poruszał się galopem na spore odległości i tym samym, na zbyt małych, nieogrodzonych, przestrzeniach zieleni w mieście, może być narażony na wypadki komunikacyjne (niestety jest to jedna z głównych przyczyn śmierci młodych bretonów). Źle wychowany może również wychodzić spod kontroli właściciela. Najlepiej więc, gdy mieszka w domu z ogrodem, który pozwoli na dodatkowe wyjścia, poza spacerami na rozległe otwarte przestrzenie.
Breton ceni sobie bliski kontakt z właścicielem i najchętniej z nim spędzałby znaczną część dnia. Pies pozostawiony sam w domu, o ograniczonej ilości ruchu w ciągu dnia i braku zajęć może przejawiać zachowania niszczycielskie. Psy te potrzebują zarówno aktywności ruchowej jak i umysłowej, odpowiednie będą więc wszelkie psie sporty np. agility, flybal, dogtrekking, czy tropienie użytkowe. Można także zaplanować szkolenie posłuszeństwa, a podczas zabawy wykorzystać jego wrodzone cechy jak np. aport i chęć do szukania. Doskonałą formą ruchu jest pływanie i aportowanie z wody.
Bretona cechuje przyjacielski charakter, nie jest psem jednego pana, a doskonałym towarzyszem całej rodziny. Nie wykazuje agresji, chociaż osobniki przebywające na własnym ogrodzonym terenie potrafią sygnalizować obecność obcych osób szczekaniem. Są to jednak psy łagodne, choć czasem niezbyt ufne w stosunku do obcych osób. Nie wykazują agresji w stosunku do dzieci, a nawet lubią ich towarzystwo, choć należy pamiętać, że psy o dużym temperamencie i zwinności mogą przewrócić małe dziecko i w kontaktach z nimi powinny być pod kontrolą osób dorosłych. Dziecko powinno respektować potrzeby psa.
Psy te żyją w zgodzie z innymi psami w jednym domu i stadzie nie wykazując szczególnej dominacji, ale taka zgodność zależy od wszystkich członków stada. Mimo, że to psy myśliwskie, przy odpowiednim wychowaniu, akceptują w domu koty i inne zwierzęta, jeśli są z nimi oswojone od szczenięcia, nawet wtedy, gdy nie lubią np. kota sąsiada. Natomiast nieodpowiednio wychowane są realnym zagrożeniem dla innych zwierząt domowych, kotów czy drobiu.
ZALETY I WADY BRETONA:
Zalety:
wszechstronny pies myśliwski
miły towarzysz rodziny
przyjazny wobec dzieci
nieagresywny wobec psów i ludzi
łatwy w układaniu, choć wymaga konsekwencji
łatwy w pielęgnacji
niewielki wzrost i waga
Wady:
ma silny instynkt myśliwski
wymaga dużo ruchu i zajęcia
jest dość wrażliwy i wymaga delikatnego, ale jednocześnie konsekwentnego postępowania.