บทที่ 3 บริการและกิจกรรมห้องสมุด
บริการของห้องสมุด หมายถึง การบริการที่ห้องสมุดจัดทำขึ้นเป็นประจำ เพื่อให้บริการแก่ผู้ใช้ห้องสมุด ในด้านต่างๆดังนี้ อำนวยความสะดวกด้านการอ่าน และการค้นคว้า
ส่งเสริมการอ่านให้กว้างขวางและทั่วถึง
จัดบรรยากาศของห้องสมุดให้สะอาด สงบ สะดวกสบาย
จัดระบบทรัพยากรสารสนเทศให้เกิดความสะดวกสบายและรวดเร็วในการใช้
ความสำคัญของการบริการห้องสมุด
การบริการสารสนเทศของห้องสมุด ถือเป็นหน้าที่สำคัญที่จะช่วยให้ทรัพยากรสารสนเทศที่รวบรวมไว้ถูกใช้อย่างคุ้มค่า และสะดวกในการใช้มากที่สุด งานบริการเป็นหัวใจสำคัญของห้องสมุด เป็นงานที่เกี่ยวข้องกับผู้ใช้ทุกระดับ สำหรับงานบริการของห้องสมุดโรงเรียน มีส่วนสำคัญที่ทำให้นักเรียน ผู้ปกครองและชุมชน มาใช้ห้องสมุดมากขึ้น
วัตถุประสงค์ของการให้บริการห้องสมุด
1. เพื่อส่งเสริมการอ่าน
2. เพื่ออำนวยความสะดวกแก่ผู้ใช้ห้องสมุด
3. เพื่อสนับสนุนการเรียนการสอนให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่และคุ้มค่า
4. เพื่อให้เกิดความรู้ ความเพลิดเพลิน พัฒนาสมองให้มีสติปัญญาเฉลียวฉลาดสามารถนำสิ่งที่ได้ จากการอ่านไปปฏิบัติ เพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ที่ตนต้องการ
งานบริการของห้องสมุดโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี
1. บริการการอ่านและศึกษาค้นคว้าอย่างเสรี เป็นบริการหลักของห้องสมุดที่จัดหาและคัดเลือกหนังสือ สิ่งพิมพ์ต่างๆ มาไว้เพื่อให้บริการ และจัดเตรียมสถานที่ให้อำนวยความสะดวกต่อการอ่าน เพื่อตอบสนองความต้องการ และความสนใจของผู้ใช้มากที่สุด
2. บริการยืมวัสดุสารสนเทศตามระเบียบของห้องสมุด คือบริการให้ยืม – คืนทรัพยากรสารสนเทศประเภทต่างๆ ตามระเบียบการยืมของห้องสมุด เพื่อให้ความสะดวกในการใช้ ในกรณีที่ยืมเกินกำหนด ผู้ยืมจะต้องเสียค่าปรับตามอัตราที่ห้องสมุดกำหนด
3. บริการหนังสือจองเฉพาะครู เพื่อการเรียนการสอน เป็นบริการที่ห้องสมุดจัดแยกหนังสือรายวิชาต่าง ๆ ไว้ต่างหาก กรณีที่ครูผู้สอนกำหนดให้นักเรียนใช้หนังสือนั้นเพื่ออ่านประกอบ รวมทั้งเป็นบริการพิเศษที่จัดขึ้นในกรณีที่หนังสือนั้นมีจำนวนน้อย แต่มีผู้ใช้ต้องการจำนวนมาก และมีกำหนดระยะเวลาให้ยืมสั้นกว่าหนังสือทั่วไป
4. บริการตอบคำถามและช่วยการค้นคว้า เป็นบริการที่ครูบรรณารักษ์หรือเจ้าหน้าที่ห้องสมุด จะช่วยให้คำแนะนำและบริการตอบคำถามแก่นักเรียนรวมถึงผู้ใช้บริการอื่นๆ ทั้งคำถามทั่วไปเกี่ยวกับการใช้ห้องสมุด และคำถามที่ต้องค้นหาคำตอบจากทรัพยากรสารสนเทศต่างๆ ในห้องสมุด
5. บริการสอนและแนะนำการใช้ห้องสมุด เป็นบริการเพื่อแนะนำผู้ใช้ให้ทราบว่า ห้องสมุดจัดบริการอะไรบ้างให้กับผู้ใช้ เช่น การปฐมนิเทศแนะนำแก่นักเรียนที่เข้าเรียนในชั้นปีแรก ห้องสมุดส่วนใหญ่จะจัดทำคู่มือการใช้ห้องสมุด เพื่อให้ข้อมูลเกี่ยวกับห้องสมุด เช่น ประวัติของห้องสมุด ระเบียบการยืม - คืนทรัพยากรสารสนเทศ มารยาทในการใช้ห้องสมุด บริการและกิจกรรมต่างๆของห้องสมุด เป็นต้น
6. บริการแนะแนวการอ่าน เป็นบริการสำคัญที่ห้องสมุดจัดขึ้นเพื่อส่งเสริมการอ่าน พัฒนานิสัยรักการอ่าน และใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยเหลือผู้ใช้ห้องสมุดที่ไม่อยากอ่านหนังสือ หรือเลือกหนังสืออ่านไม่เหมาะสมกับความต้องการของตน โดยห้องสมุดจะจัดนิทรรศการแนะนำหนังสือ หรือป้ายนิเทศไว้ เพื่อดึงดูดความสนใจ หรือหากต้องการคำแนะนำเจ้าหน้าที่ก็สามารถให้คำปรึกษาในการเลือกอ่านหนังสือได้
7 . บริการสืบค้นฐานข้อมูลภายในห้องสมุด เป็นบริการสืบค้นฐานข้อมูลหนังสือและวัสดุสารสนเทศประเภท ซีดีของห้องสมุดช่วยให้ผู้ใช้ สามารถค้นหาหนังสือหรือวัสดุสารสนเทศได้ด้วยตนเองได้สะดวก รวดเร็วขึ้น โดยเจ้าหน้าที่ห้องสมุดจะบันทึกข้อมูลหนังสือและวัสดุสารสนเทศประเภทซีดีเอาไว้ในฐานข้อมูลคอมพิวเตอร์ นักเรียนสามารถใช้บริการสืบค้นสารสนเทศเหล่านี้ได้ด้วยตนเอง
8. บริการอินเทอร์เน็ต ผู้ใช้บริการสามารถสืบค้นข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตที่สนใจได้ทั่วโลก ซึ่งทำให้ผู้ใช้สามารถเข้าถึงสารสนเทศที่ทันสมัยได้มากขึ้น ตรงตามความต้องการและสะดวกรวดเร็ว นักเรียนสามารถเข้าใช้บริการสืบค้นข้อมูลได้จากห้องสมุด Digital ภายในห้องสมุด ซึ่งจัดคอมพิวเตอร์ไว้บริการสืบค้น รวม 35 เครื่อง
9. บริการอื่นๆ ที่ห้องสมุดอาจจัดขึ้น ได้แก่
o บริการชุมชน เป็นบริการที่ขยายโอกาสทางการศึกษาค้นคว้าให้กว้างออกไป ห้องสมุดเปิดบริการให้แก่ผู้ปกครองได้เข้ามาอ่านและยืมวัสดุของห้องสมุดได้โดยเปิดให้บริการแก่ผู้ปกครองในวันเสาร์ (ที่มีการเรียนการสอนเสริมพิเศษ)
o บริการขอใช้สถานที่ประชุม เป็นบริการเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ฝ่ายบริหาร และครู-อาจารย์รวมถึงเครือข่ายผู้ปกครอง ในการขอใช้ห้องสมุดเพื่อประชุมเฉพาะกลุ่มของโรงเรียน
กิจกรรมของห้องสมุดโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย นนทบุรี
กิจกรรมห้องสมุด คือ งานประเภทหนึ่งของห้องสมุดที่จัดขึ้นเป็นครั้งคราว เพื่อส่งเสริมการอ่านหนังสือ การศึกษาค้นคว้าพัฒนานักเรียนให้เกิดทักษะในการใช้ทรัพยากรสารสนเทศของห้องสมุดเพื่อการเรียนการสอน
ความสำคัญของกิจกรรมห้องสมุด
การจัดกิจกรรมห้องสมุดมีความสำคัญดังต่อไปนี้
1. ช่วยประชาสัมพันธ์ห้องสมุด
2. ผู้ใช้ห้องสมุดได้รู้จักห้องสมุดเพิ่มขึ้น
3. ผู้ใช้ห้องสมุดเกิดความกระตือรือร้นที่จะเข้ามาอ่านหนังสือหรือศึกษาค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติม
4. ช่วยส่งเสริมให้นักเรียนเกิดความคิดสร้างสรรค์
5. ช่วยให้สามารถค้นคว้าหาข้อมูลมาเพื่อจัดกิจกรรมต่างๆให้สำเร็จลุล่วงไปได้ด้วยดี
วัตถุประสงค์ของการจัดกิจกรรมห้องสมุด
1. เพื่อกระตุ้นความสนใจให้อ่านหนังสือ
2. เพื่อจูงใจให้อ่านหนังสือ และเกิดนิสัยรักการอ่าน
3. เปิดโอกาสให้นักเรียนทำงานร่วมกัน
4. เพื่อเกิดความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างผู้ให้บริการและผู้ใช้บริการ
5. เพื่อให้ผู้ใช้มาใช้บริการห้องสมุดเพิ่มขึ้น
กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน เป็นกิจกรรมที่จูงใจให้นักเรียนสนใจในการอ่าน และเกิดนิสัยรักการอ่าน ได้แก่- จัดนิทรรศการหนังสือใหม่- จัดนิทรรศการหนังสือเนื่องในโอกาสต่างๆ- จัดสัปดาห์ห้องสมุด- ตอบปัญหาเกี่ยวกับหนังสือ
- จัดกิจกรรมอบรมรักการอ่าน
- การออกร้านหนังสือ
- กิจกรรม รักการอ่านตามรอยพระยุคลบาท
- จัดทำกฤตภาคส่งเสริมการอ่าน
- จัดทำจุลสารห้องสมุด
กิจกรรมส่งเสริมการเรียนการสอน
เป็นกิจกรรมที่ห้องสมุดจัดขึ้นเพื่อส่งเสริมการเรียนการสอนของแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้ ได้แก่
- การประกวดคำขวัญ
- ประกวดเรียงความ
- ประกวดการอ่าน
- ประกวดวาดภาพ
- จัดฉายวีดีทัศน์
- แข่งขันเปิดพจนานุกรม
- จัดทำบรรณานุกรมเฉพาะวิชา
- ปริศนาวรรณกรรมจากสื่อเพลง
- นิทรรศการประกอบการเรียนการสอนรายวิชาต่างๆ
- บริการครูนำนักเรียนมาศึกษาค้นคว้าในชั่วโมงเรียน