Πρακτικοί τρόποι εξοικονόμησης νερού
Με απλούς τρόπους μπορούμε να μειώσουμε τη κατανάλωση νερού στο μπάνιο, στην κουζίνα, και στον κήπο.
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στο μπάνιο
1. Ελέγξτε για διαρροή το καζανάκι της τουαλέτας με την προσθήκη χρώματος ζαχαροπλαστικής. Εάν υπάρχει διαρροή, το χρώμα θα εμφανιστεί μέσα σε 30 λεπτά. Ελέγξτε την εγκατάσταση για φθαρμένα ή διαβρωμένα μέρη. Τα περισσότερα εξαρτήματα εγκαθίστανται εύκολα και είναι άμεσα διαθέσιμα με μικρό οικονομικό κόστος. (Ξεπλύνετε τη δεξαμενή μόλις γίνει η δοκιμή, για την αποφυγή χρωματισμού των τοιχωμάτων της δεξαμενής).
2. Μην πετάτε διαφόρων ειδών απορρίμματα στη λεκάνη της τουαλέτας, χρησιμοποιώντας το καζανάκι άσκοπα.
3. Εάν το καζανάκι σας είναι παλιό, αντικαταστήστε το με κάποιο, που διαθέτει δυνατότητα δι- πλής ροής. Τα καζανάκια αυτά έχουν δύο κουμπιά : ένα για μικρή ροή και ένα με μεγαλύτερη
ροή, ανάλογα με την ανάγκη. Εάν δεν είναι εύκολη η αντικατάσταση, τοποθετήστε μέσα στη
δεξαμενή ένα πλαστικό μπουκάλι, για να μειωθεί ο όγκος του νερού που παροχετεύεται.
4. Εάν το κουμπί στο καζανάκι δεν επανέρχεται στη θέση του μετά τη χρήση, αφήνοντας το νερό να τρέχει συνεχώς, αντικαταστήστε το ή ρυθμίστε τη ροή.
5. Ελαττώστε τη διάρκεια χρήσης του ντους. Αντικαταστήστε το τηλέφωνο της ντουζιέρας με κάποιο άλλο χαμηλότερης ροής. Στο εμπόριο κυκλοφορούν βρύσες όπου μπορεί να ρυθμιστεί η ροή, χωρίς να επηρεαστεί η αναλογία ζεστού και κρύου νερού.
6. Μην αφήνετε τη βρύση ανοιχτή, όταν βουρτσίζετε τα δόντια σας ή τα χέρια σας.
7. Μην αφήνετε το νερό να τρέχει, ξυρίζοντας ή πλένοντας το πρόσωπό σας. Βουρτσίστε τα δόντιασας, όσο περιμένετε να ζεσταθεί το νερό και κατόπιν πλυθείτε ή ξυριστείτε.
8. Επαναχρησιμοποιείστε τις πετσέτες σώματος και προσώπου. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται ο όγκος των άπλυτων ρούχων και τελικά οι χρήσεις του πλυντηρίου. Επιμένετε σε αυτό και όταν μένετε σε ξενοδοχείο. Ζητάτε να αλλάξουν πετσέτες ή σεντόνια, μόνο όταν το κρίνετε εσείς.
9. Χρησιμοποιήστε το πλυντήριο ρούχων, μόνο όταν φορτώνεται πλήρως ή ρυθμίστε κατάλληλα τη στάθμη νερού για το μέγεθος του φορτίου που χρησιμοποιείτε.
10. Αντικαταστήστε τις στρόφιγγες του πλυντηρίου, όπου παρατηρείται διαρροή. Εάν η στρόφιγγά σας στάζει σε ρυθμό μιας σταγόνας ανά δευτερόλεπτο, ενδέχεται να σπαταλήσετε 10 κυβικά μέτρα ετησίως, που θα επιβαρύνουν το κόστος της ύδρευσης και αποχέτευσης.
11. Αναζητήστε στην αγορά συστήματα, που δίνουν τη δυνατότητα να συγκεντρώνετε το νερό από το οπτήρα ή το μπάνιο σε ειδική δεξαμενή και από εκεί να τροφοδοτείται το καζανάκι. Έτσι, δεν χρησιμοποιείτε καθαρό, πόσιμο νερό στην τουαλέτα.
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στην κουζίνα
1. Τοποθετήστε έναν ταχυθερμοσίφωνα στο νεροχύτη της κουζίνας σας, ώστε να τρέχει άμεσα το ζεστό νερό. Αυτό θα μειώσει τις δαπάνες ενέργειας.
2. Είναι προτιμότερο να έχετε κρύο νερό σε μπουκάλια στο ψυγείο, παρά να αφήνετε τη βρύση να τρέχει κάθε φορά που θέλετε ένα δροσερό ποτήρι νερό.
3. Προσπαθήστε να χρησιμοποιείτε το ίδιο ποτήρι για το πόσιμο νερό κατά τη διάρκεια της ημέρας. Με τον τρόπο αυτό ελαττώνεται ο αριθμός των ποτηριών, που πρέπει να πλυθούν.
4. Επιλέξτε το κατάλληλο σκεύος, όταν μαγειρεύετε. Όσο μεγαλύτερα είναι τα σκεύη, τόσο μεγαλύτερη είναι και η κατανάλωση σε νερό.
5. Κατά το πλύσιμο των πιάτων με το χέρι, γεμίστε το νεροχύτη ή μία λεκάνη με νερό και το ανάλογο απορρυπαντικό. Ξεβγάλετε γρήγορα με χαμηλή ροή. Για ακόμα μεγαλύτερη εξοικονόμηση νερού, χρησιμοποιήστε τον ένα νεροχύτη για το πλύσιμο των πιάτων και τον άλλο για το ξέβγαλμα.
6. Αφήστε τα λερωμένα πιάτα και σκεύη να μουλιάσουν στο νερό, αντί να απομακρύνετε τα αποφάγια κάτω από τρεχούμενη βρύση.
7. Χρησιμοποιήστε το πλυντήριο πιάτων, μόνο όταν γεμίσει πλήρως.
8. Μην χρησιμοποιείτε το τρεχούμενο νερό, για να ξεπαγώσετε το κρέας ή άλλα παγωμένα τρόφιμα. Ξεπαγώστε τα τρόφιμα, σταδιακά, τοποθετώντας τα στη συντήρηση του ψυγείου από το προηγούμενο βράδυ και αφήνοντάς τα στη συνέχεια εκτός ψυγείου για λίγο.
9. Προτιμήστε να πλένετε τα φρούτα, τα χόρτα και τα λαχανικά σε μία λεκάνη νερό, αντί κάτω από συνεχώς ανοιχτή βρύση
Τρόποι εξοικονόμησης νερού στον κήπο και το αυτοκίνητο
1. Μην ποτίζετε υπερβολικά τον κήπο σας. Κατά γενικό κανόνα, οι χορτοτάπητες χρειάζονται πότισμα μόνο κάθε 5 έως 7 ημέρες το καλοκαίρι και κάθε 10 έως 14 ημέρες το χειμώνα. Μια ισχυρή βροχή ικανοποιεί τις ανάγκες σε νερό για διάστημα δύο εβδομάδων.
2. Ποτίζετε τον κήπο σας νωρίς το πρωί, όταν η θερμοκρασία και η ταχύτητα του αέρα είναι οι χαμηλότερες.Αυτό μειώνει τις απώλειες νερού από την εξάτμιση.
3. Τοποθετήστε τους ψεκαστήρες σας, έτσι ώστε, το νερό να προσγειώνεται στο χορτοτάπητα και τους θάμνους και όχι στις πεζοδρομημένες περιοχές.
4. Είναι προτιμότερη η εγκατάσταση αυτόματου ποτίσματος. Βεβαιωθείτε ότι λειτουργεί σωστά και δεν υπάρχουν διαρροές κατά μήκος του δικτύου.
5. Αποφύγετε την υπερβολική χρήση λιπασμάτων, η οποία αυξάνει τις ανάγκες για νερό.
6. Ποτίστε με το νερό του ενυδρείου σας τα φυτά. Το νερό αυτό είναι πλούσιο σε άζωτο και φώσφορο καιμπορεί να χρησιμοποιηθεί ως λίπασμα.
7. Επιλέξετε φυτά τα οποία είναι ανθεκτικά στις ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής σας.
8. Τοποθετήστε στην άκρη της μάνικάς σας βρύση, ώστε να προσαρμόζεται η ροή στις απαιτήσεις σας και να αποφεύγονται οι σπατάλες.
9. Μην αφήνετε τους ψεκαστήρες ή τις μάνικες αφύλακτα. Οι μάνικες κήπων σας μπορούν να σπαταλήσουν πάνω από 2,5 κυβικά μέτρα νερό, μόνο σε μερικές ώρες. Χρησιμοποιήστε ένα χρονόμετρο κουζινών για να θυμηθείτε να το κλείσετε.
10. Ελέγχετε τακτικά τις μάνικες, τους συνδετήρες και τα βύσματα για τυχόν διαρροές.
11. Για τον καθαρισμό της αυλής σας χρησιμοποιήστε σκούπα, αντί για τρεχούμενο νερό. Αποφύγετε την εγκατάσταση των διακοσμητικών κατασκευών, όπου χρησιμοποιείται νερό, π.χ. τα σιντριβάνια, εκτός αν το νερό ανακυκλώνεται. Εντοπίστε πιθανές απώλειες λόγω της εξάτμισης και της διεύθυνσης του αέρα.
12. Προτιμήστε τα πλυντήρια αυτοκινήτων, τα οποία ανακυκλώνουν το νερό. Εάν πλένετε οι ίδιοι το αυτοκίνητό σας, επιλέξτε περιοχές με γρασίδι.
Δραστηριότητα: Κατανάλωση νερού στο σπίτι
Γνωρίζετε πόσο νερό χρησιμοποιείτε στο σπίτι σας;
Η παρακάτω δοκιμή είναι αρκετά απλή και κάθε ένας μπορεί να την εφαρμόσει στο σπίτι του για να ελέγξει τη ποσότητα του νερού που καταναλώνεται ανά λεπτό σε όλες τις υδραυλικές εγκαταστάσεις.
Πόσο νερό χρησιμοποιεί το ντους σας;
Θα χρειαστείτε έναν μεγάλο κουβά (10 λίτρων τουλάχιστον) και ένα χρονόμετρο.
Βήμα 1ο : Ανοίξτε την κρύα βρύση πλήρως.
Βήμα 2ο : Κρατήστε τον κουβά κάτω από τη βρύση για 10 δευτερόλεπτα. Κλείστε στα 10 δευτερόλεπτα τη βρύση.
Βήμα 3ο : Μετρήστε την ποσότητα του νερού που βρίσκεται στον κουβά, μεταφέροντας το νερό σε ένα μεγάλο μπουκάλι εμφιαλωμένου νερού (1,5 λίτρου). Πολλαπλασιάζουμε την ποσότητα που βρήκαμε (πόσα μπουκάλια δηλαδή νερού γεμίζουμε σε 10 δευτερόλεπτα αν έχουμε πλήρως ανοικτή τη βρύση) και πολλαπλασιάσουμε επί 6. Το αποτέλεσμα μας δίνει την ποσότητα του νερού (σε λίτρα) που δίνει η βρύση μας σε ένα λεπτό.
Εφαρμόστε την παραπάνω διαδικασία για όλες τις βρύσες του σπιτιού σας αλλά και του εξωτερικού χώρου. Μπορούμε να υπολογίσουμε έτσι πόσο νερό σπαταλάμε, αν αφήνουμε τη βρύση ανοικτή όταν δεν χρειάζεται.
Το νερό που συγκεντρώνουμε στον κουβά δεν το πετάμε αλλά το χρησιμοποιούμε για τις ανάγκες μας, έτσι ώστε να μην σπαταλήσουμε μια σημαντική ποσότητα μέσα από το πείραμα που κάναμε.
Εξοικονόμηση νερού στο σχολείο
Πώς θα φαινόταν στους μαθητές αν κατά τη διάρκεια ενός διαλείμματος έκλεινε η παροχή νερού στις βρύσες; Σε ημερίδα, που διοργάνωσε το Δίκτυο Μεσόγειος SOS σε συνεργασία με Διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, οι συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί πρότειναν αυτό το πείραμα ως έναν τρόπο, για να ευαισθητοποιήσουν τους μαθητές και να ξεκινήσουν το πρόγραμμα εξοικονόμησης νερού στο σχολείο. Εδώ θα βρείτε απλές πρακτικές εξοικονόμησης του νερού στο σχολείο!
Όπως και στο σπίτι μας, έτσι και στο σχολείο μπορούμε με μικρές αλλαγές στη συμπεριφορά μας, αλλά και με κάποιες τεχνικές αλλαγές να εξοικονομήσουμε νερό. Ας βάλουμε ένα στόχο... να μειώσουμε την κατανάλωση νερού κατά 20%! Ζητήστε έναν πρόσφατο λογαριασμό της ΕΥΔΑΠ και αφού βρείτε πόσο νερό καταναλώνεται στο σχολείο, υπολογίστε σε λίτρα το 20%. Το σχολείο σας μπορεί να το καταφέρει και να γίνει παράδειγμα για τη γειτονιά και για τα υπόλοιπα σχολεία.
Πρακτικές εξοικονόμησης νερού στο σχολείο
Εξοικονόμηση νερού στον αγροτικό τομέα
Ο αγροτικός και δευτερευόντως ο κτηνοτροφικός τομέας απορροφούν το 30-87% των ποσοτήτων νερού που καταναλώνονται, για την καλλιέργεια προϊόντων για οικιακή χρήση, προμήθεια της αγοράς, εξαγωγές και μεταποίηση. Σε κάποιες χώρες υπάρχουν ορισμένες πολιτικές που ενθαρρύνουν μεθόδους άρδευσης που περιορίζουν τη σπατάλη νερού.
Σημαντικό ρόλο παίζει η εκπαίδευση των καλλιεργητών στην εξοικονόμηση νερού, για παράδειγμα σχετικά με το πότε πρέπει να ξεκινά ή να σταματά η άρδευση, τη ρύθμιση της ποσότητας νερού που χρησιμοποιείται ανάλογα με τις βροχοπτώσεις, το είδος της καλλιέργειας ή της καλλιεργήσιμης γης.
Ο ρόλος της άρδευσης διαφέρει ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή. Στις νότιες χώρες της Ευρώπης όλο και περισσότερο αρδεύονται καλλιέργειες (ακόμα και είδη όπως οι ελιές, οι συκιές, τα αμπέλια που δεν συνηθίζονταν να είναι ποτιστικά) σχεδόν σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, ενώ στην κεντρική και βόρεια Ευρώπη η άρδευση χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της παραγωγής σε θερινές περιόδους ξηρασίας.
Στην Ελλάδα, περίπου το 87% της κατανάλωσης νερού προορίζεται για άρδευση. Από αυτή την ποσότητα ένα μεγάλο ποσοστό – μέχρι και 50% του μεταφερόμενου νερού - χάνεται λόγω της κακής κατάστασης των αρδευτικών δικτύων ή των ακατάλληλων τεχνικών! Την κατάσταση έρχεται να επιβαρύνει το γεγονός ότι πολλές άνυδρες καλλιέργειες έχουν αντικατασταθεί από υδροφόρα είδη, όπως οι σύγχρονες ποικιλίες βαμβακιού, εσπεριδοειδή κα. Στον κάμπο της Θεσσαλίας, για παράδειγμα, την περίοδο 1984-1996 οι καλλιεργούμενες εκτάσεις βαμβακιού υπερδιπλασιάστηκαν αντικαθιστώντας ξερικές καλλιέργειες κυρίως σκληρού σίτου.
Στη βιομηχανία και τον τουρισμό
Βιομηχανική χρήση
Σε παγκόσμιο επίπεδο το νερό που χρησιμοποιείται στην βιομηχανία αντιστοιχεί περίπου στο 20% της κατανάλωσης γλυκού νερού. Από αυτό, 57-69% χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και των συστημάτων ψύξης, 30-40% σε βιομηχανικές διαδικασίες, 0,5-3% σε ατμοηλεκτρικούς σταθμούς.
Σημαντικοί βιομηχανικοί καταναλωτές νερού είναι, επίσης, οι χημικές και πετρελαϊκές εγκαταστάσεις, η μεταλλουργία (σιδηρούχα και μη σιδηρούχα), η βιομηχανία κατασκευής μηχανημάτων καθώς και αυτή του χαρτοπολτού και χαρτιού. Στην Ελλάδα ο τομέας αυτός καταναλώνει μόλις το 3% της συνολικής ποσότητας νερού, καθώς η χώρα δεν διαθέτει μεγάλης έκτασης βαριά βιομηχανία.
Η ανακύκλωση προϊόντων, η μείωση της κατανάλωσης επικίνδυνων χημικών και κλειστά συστήματα καθαρισμού και επαναχρησιμοποίησης του νερού συμβάλλουν σημαντικά στον περιορισμό της σπατάλης νερού σε βιομηχανικό επίπεδο.
Τουρισμός
Ολοένα και περισσότερο, το νερό παίζει σημαντικό ρόλο στον τουριστικό τομέα, είτε ως πηγή εισοδημάτων (επισκέπτες υγροτόπων για παρατήρηση πουλιών, αθλήματα σε ποτάμια, οικοτουρισμός κα) είτε ως φυσικός πόρος που καταναλώνεται μάλλον ιδιαίτερα σπάταλα (αυξημένη κατανάλωση σε τουριστικές μονάδες, πισίνες, γκολφ σε ξερικές περιοχές, χωρίς συχνά συστήματα εξοικονόμησης-ανακύκλωσης-επεναχρησιμοποίησης νερού) σε προορισμούς επισκεπτών χωρίς επαρκείς υδατικούς πόρους.
Η κατανάλωση νερού στα νησιά μας αλλάζει ραγδαία, ως αποτέλεσμα αλλαγών στις καθημερινές συνήθειες και εξαιτίας του τρέχοντος μοντέλου τουρισμού, με την άκριτη μεταφορά καταναλωτικών συνηθειών των κατοίκων μεγαλουπόλεων σε άνυδρες περιοχές. Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου (Σχολή Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, Εργαστήριο Εγγειοβελτιωτικών Έργων και Διαχείρισης Υδατικών Πόρων), είκοσι νησιά των Κυκλάδων και της Δωδεκανήσου αναμένεται να αντιμετωπίσουν αύξηση των ελλειμμάτων νερού από 25-40% στα επόμενα χρόνια. Στα άνυδρα νησιά καταλέγονται, σύμφωνα με τη μελέτη του Ε.Μ.Π., τα νησιά των Κυκλάδων Τήνος, Κίμωλος, Μήλος, Αμοργός, Φολέγανδρος, Σίκινος, Σχοινούσσα, Δονούσα, Κουφονήσι, Ηρακλειά, Θηρασία και τα νησιά της Δωδεκανήσου Λειψοί, Μεγίστη, Αγαθονήσι, Νίσυρος, Πάτμος, Σύμη, Χάλκη, Κάλυμνος και Ψέριμος.
Την τελευταία οκταετία μεταφέρθηκαν με πλοία-υδροφόρες 6.000.000 κυβικά μέτρα νερού από τη Ρόδο, το Λαύριο ή την Ελευσίνα. Παρ' όλα αυτά αναμένεται μέσα στην επόμενη δεκαετία το υδατικό έλλειμμα στις Κυκλάδες να φτάσει τα 1,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και στα Δωδεκάνησα τα 1,6 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, αν συνεχιστούν οι σημερινές τάσεις στην κατανάλωση. Το 2004 δαπανήθηκαν 13 εκατομμύρια Ευρώ από το υπουργείο Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής για τη μεταφορά νερού στα νησιά των Κυκλάδων και 20 εκατομμύρια Ευρώ για τη μεταφορά νερού στα νησιά της Δωδεκανήσου που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα.