Medicijn gebruik/Medische handelingen
Onderwerp: Medicijn gebruik/Medische handelingen
Datum: 27/11/18 versie 2, Bron: PO raad/standaard protocol medische handelingen
Verantwoordelijke: Mariëlle van der Schoor
WHAT- Doel
Leraren op school worden regelmatig geconfronteerd met leerlingen die klagen over pijn die meestal met eenvoudige middelen te verhelpen is, zoals hoofdpijn, buikpijn, oorpijn of pijn ten gevolge van een insectenbeet.
Ook krijgt de schoolleiding steeds vaker het verzoek van ouder(s)/verzorger(s) om hun kinderen de door een arts voorgeschreven medicijnen toe te dienen.
Een enkele keer wordt medisch handelen van leraren gevraagd zoals het geven van sondevoeding of het geven van een injectie. Dit zijn handelingen die vallen onder de wet BIG.
Richtlijnen voor medische handelingen
Handelingen waarvoor de wet BIG niet geldt
Bijvoorbeeld het geven van medicijnen, dat kan zijn het geven van een ‘paracetamolletje’ of andere medicijnen bijvoorbeeld een zetpil bij een epilepsieaanval, het behandelen van een insectenbeet met bijvoorbeeld azaron, etcetera.
Handelingen waarvoor de wet BIG wel geldt
Bijvoorbeeld het geven van injecties en het toedienen van sondevoeding. Deze mogen slechts worden uitgevoerd door artsen en verpleegkundigen. Delegeren van het verrichten van deze handelingen aan leerkrachten moet met grote zorgvuldigheid worden omgeven. Een specialist kan een leerkracht handelingsbekwaam achten. Dit heeft echter niet het gevolg dat de leerkracht niet meer aansprakelijk is voor zijn handelen; deze blijft aansprakelijk.
Het toedienen van medicatie en het uitvoeren van medische handelingen geeft risico’s voor personeel dat daar niet primair voor geschoold is. Het schoolbestuur geeft toestemming voor beleid inzake medisch handelen en medicijn gebruik. Deze bovenschoolse kwaliteitskaart geeft het kader aan waarin dit toegestaan is op schoolniveau.
Voor deze kwaliteitskaart is gebruik gemaakt van Model-protocol medische handelen – standaard van de Po raad (https://www.poraad.nl/nieuws-en-achtergronden/nieuwe-handreiking-medisch-handelen-in-het-basisonderwijs-beschikbaar). Verdere aanvullende informatie is daar te vinden. Gezien de materie is het niet mogelijk dit in een kaart te vatten en is het nodig
HOW- Aanpak
Acties door de bestuurder: erkennen van de mogelijkheid van Primoscholen dat medicatie wordt toegediend en medisch handelen toegestaan op scholen.
Acties door de Directie:
- kennis hebben van het standaardmodel van de Po-raad niet alle informatie te vatten in deze kaart.
- zorgdragen over eenduidige regelgeving omtrent opbergen van medicatie.
-Elke casus waar BIG registratie voor geldt leerkrachten en ouders wijzen op risico’s voor de werknemer en voor het kind.
Acties door de leerkracht:
Handelingen waarvoor de BIG niet geldt:
Kind ziek op school:
Indien een leerling ziek wordt of een ongeluk krijgt op school moet de leraar direct bepalen hoe hij moet handelen. Regelmatig komt een kind ’s morgens gezond op school en krijgt tijdens de lesuren last van hoofd -, buik - of oorpijn. Ook kan het kind bijvoorbeeld door een insect gestoken worden. Een leraar verstrekt dan alleen-met medeweten of instemming van ouders- een ‘paracetamolletje’ of wrijft Azaron op de plaats van een insectenbeet.
In zijn algemeenheid is een leraar niet deskundig om een juiste diagnose te stellen. De grootst mogelijke terughoudendheid is hier dan ook geboden. Uitgangspunt moet zijn dat een kind dat ziek is, naar huis gaat.
Voorgeschreven medicatie op school:
Kinderen krijgen soms medicijnen of andere middelen voorgeschreven die zij een aantal malen per dag moeten gebruiken, dus ook tijdens lesuren. Te denken valt bijvoorbeeld aan pufjes voor astma, antibiotica, of zetpillen bij toevallen ( een aanval van epilepsie). Ouders kunnen aan schoolleiding en leerkracht vragen deze middelen te verstrekken. Schriftelijke toestemming van de ouders is hierbij noodzakelijk.
Meestal gaat het niet alleen om eenvoudige middelen, maar ook om middelen die bij onjuist gebruik tot schade van de gezondheid van het kind kunnen leiden.
Leg daarom schriftelijk vast om welke medicijnen het gaat, hoe vaak en in welke hoeveelheden ze moeten worden toegediend en op welke wijze dat dient te geschieden. In de bijlage van deze kwaliteitskaart is een medicijnverklaring opgenomen.
Het verrichten van medische handelingen
Het is van groot belang dat een langdurig ziek kind of een kind met een bepaalde handicap zoveel mogelijk gewoon naar school gaat. Het kind heeft contact met leeftijdsgenootjes, neemt deel aan het normale leven van alledag op school en wordt daardoor niet de hele dag herinnerd aan zijn handicap of ziek zijn. Gelukkig zien steeds meer scholen in hoe belangrijk het is voor het psychosociaal welbevinden van het langdurig zieke kind om, indien dat maar enigszins mogelijk is, het naar school te laten gaan.
In uitzonderlijke gevallen zullen ouders aan schoolleiding en leraren vragen BIG - handelingen te verrichten. Te denken valt daarbij aan het geven van sondevoeding, het meten van de bloedsuikerspiegel bij suikerpatiënten door middel van een vingerprikje. Let op ouders moeten hier altijd voor tekenen, zij op de hoogte dat er risico’s zijn aan dit handelen. Leerkrachten kunnen altijd weigeren om medische handelingen te verrichten en zijn op de hoogte van hun rechten en plichten.
Acties door de BHV-er: Kennis van kinderen met medische aandoeningen schoolreed en specifiek handelen.
Acties door administratie/Ib:
-er zijn (voedsel)allergie overzichten
Informatie voor ouders/ verzorgers
Ouders vullen medicijnverklaringen in. Houden de school op de hoogte van veranderingen in medicijngebruik. Ouders en de schoolleiding hebben een gesprek over de verantwoording en risico’s. Ouders kunnen geen medisch handelen van een school eisen alleen vragen.
Wat registreren in leerlingvolgsysteem
In het leerling zorgsysteem is er een vaste manier om medicijngebruik te noteren. Hier worden ook de toestemmingsverklaringen opgeslagen.
Overig
Het bewaren van medicijnen op school moet tot een minimum worden beperkt. De medicijnen dienen in een afgesloten kast (koelkast indien dit nodig is) te worden bewaard. Bureaulade is een afgesloten kast.
Bijlage 1 - Het kind wordt ziek op school
Verklaring: Toestemming tot handelwijze voor als het kind ziek wordt op school
(Eventueel te gebruiken als bijlage bij het inschrijfformulier van de school)
Het kan voorkomen dat uw kind tijdens het verblijf op school ziek wordt, zich verwondt, door een insect wordt gestoken etc. In zo’n geval zal de school altijd contact opnemen met de ouders, verzorgers of met een andere, door hen aangewezen, personen. Een enkele keer komt het voor dat deze niet te bereiken zijn. Als deze situatie zich voordoet zal de leraar een zorgvuldige afweging maken of uw kind gebaat is met een ‘eenvoudige’ pijnstiller of dat een arts geconsulteerd moet worden.
Als u met hiervoor akkoord bent, wilt u dan dit formulier invullen.
Ondergetekende gaat akkoord met bovengenoemde handelwijze ten behoeve van:
naam leerling:
geboortedatum:
adres:
postcode en plaats:
naam ouder(s)/verzorger(s):
telefoon thuis:
telefoon werk:
naam huisarts:
telefoon:
Te waarschuwen persoon, indien ouder(s)/verzorger(s) niet te bereiken zijn:
Naam:
telefoon thuis:
telefoon werk:
Mijn kind is overgevoelig voor de volgende zaken:
naam leerling :
geboortedatum :
- MEDICIJNEN: naam:
- ONTSMETTINGSMIDDELEN: naam:
- SMEERSELTJES tegen bijvoorbeeld insectenbeten: naam:
- PLEISTERS: naam:
- OVERIG: naam:
Ruimte voor zaken die hierboven niet genoemd zijn:
Wilt u eventuele veranderingen zo spoedig mogelijk doorgeven aan de directie van de school?
Het is zeer belangrijk dat deze gegevens actueel zijn.
Ondergetekende naam:
ouder/verzorger van:
plaats:
datum:
Handtekening:
Bijlage 2 - Het verstrekken van medicijnen op verzoek
Verklaring: Toestemming tot het verstrekken van medicijnen op verzoek
Ondergetekende geeft toestemming voor het toedienen van de hieronder omschreven medicijn(en) aan:
naam leerling:
geboortedatum:
adres
postcode en plaats:
naam ouder(s)/verzorger(s):
telefoon thuis:
telefoon werk:
naam huisarts:
telefoon:
naam specialist:
telefoon:
De medicijnen zijn nodig voor onderstaande ziekte:
Naam van het medicijn:
Medicijn dient dagelijks te worden toegediend op onderstaande tijden:
…… uur / …… uur / …… uur / …… uur
Medicijn(en) mogen alleen worden toegediend in de volgende situatie(s):
G D
Dosering van het medicijn:
Wijze van toediening:
Wijze van bewaren:
Controle op vervaldatum door: (naam)
functie:
Ondergetekende, ouder/verzorger van genoemde leerling, geeft hiermee aan de school c.q de hieronder genoemde leraar die daarvoor een medicijninstructie heeft gehad, toestemming voor het toedienen van de bovengenoemde medicijnen:
naam:
ouder/verzorger:
plaats
datum:
Handtekening:
Instructie voor medicijntoediening:
Er is instructie gegeven over het toedienen van de medicijnen op (datum)
Door:
naam: .
functie: .
naam instelling:
Aan:
naam: .
functie: .
naam en plaats school:
Bijlage 3 - Uitvoeren van medische handelingen
Verklaring: Toestemming tot het uitvoeren van voorbehouden medische handelingen (BIG)
Ondergetekende geeft toestemming voor uitvoering van de zogenoemde ‘medische voorbehouden handeling’ op school bij:
naam leerling: .
geboortedatum:.
adres: .
postcode en plaats:.
naam ouder(s)/verzorger(s): .
telefoon thuis:
telefoon werk:.
naam huisarts:
telefoon:
naam specialist:
telefoon:
naam medisch contactpersoon:.
telefoon:
Beschrijving van de ziekte waarvoor de ‘medische handeling’ op school bij de leerling nodig is:
Omschrijving van de uit te voeren ‘medische handeling’:
De ‘medische handeling’ moet dagelijks worden uitgevoerd op onderstaande tijden:
…… uur / …… uur / …… uur / ……uur
De ‘medische handeling’ mag alleen worden uitgevoerd in de hieronder nader omschreven situatie:
manier waarop de ‘medische handeling’ moet worden uitgevoerd:
Eventuele extra opmerkingen:
Bekwaamheidsverklaring aanwezig (omcirkelen hetgeen van toepassing is): ja / nee
Instructie medisch handelen
Instructie van de ‘medische handeling’ + controle op de juiste uitvoering is gegeven op
(datum).
Door:
naam:
functie
naam instelling:
Aan:
naam:
functie:
naam en plaats school:
Ondergetekende:
naam:
ouder/verzorger:
plaats:
datum: .
Handtekening:
Bijlage 4 - Bekwaamheidsverklaring
Uitvoeren van medische handelingen
Verklaring: Bekwaam uitvoeren van medische handelingen (BIG)
Ondergetekende, bevoegd tot het uitvoeren van de hieronder beschreven handeling
verklaart dat,
(naam werknemer):
functie:
werkzaam aan/bij:
na instructie door ondergetekende, in staat is bovengenoemde handeling bekwaam uit te voeren.
De handeling moet worden uitgevoerd ten behoeve van:
(naam leerling):
geboortedatum:
Het uitvoeren van bovengenoemde handeling is voor de leerling noodzakelijk wegens:
De hierboven beschreven handeling mag alleen worden uitgevoerd op de tijdstippen waarop de leerling op school aanwezig is.
De hierboven beschreven handeling moet worden uitgevoerd gedurende de periode:
Ondergetekende:
naam:
functie:
werkzaam aan/bij:.
plaats:
datum:.
Handtekening:
Bijlage 5 - Handelen bij calamiteiten
Richtlijnen
Indien zich calamiteiten voordoen ten gevolge van het toedienen van medicijnen of het uitvoeren van een medische (BIG) handeling bij een kind, volgen hieronder richtlijnen:
- Laat het kind niet alleen. Probeer rustig te blijven.
Observeer het kind goed en probeer het gerust te stellen
- Waarschuw een volwassene voor bijstand (of laat één van de kinderen een volwassene ophalen, waarbij u duidelijk instrueert wat het kind tegen de volwassene moet zeggen)
- Bel direct de huisarts en/of de specialist van het kind
- Bel bij een ernstige situatie direct het landelijk alarmnummer 112
- Geef door naar aanleiding van welk medicijn of ‘medische’ handeling de calamiteit zich heeft voorgedaan (eventueel welke fout is gemaakt)
- Zorg ervoor dat u alle relevante gegevens van het kind bij de hand hebt (of laat ze direct door iemand opzoeken) zoals:
- Naam van het kind.
- Geboortedatum.
- Adres.
- Telefoonnummer van ouders en/of andere, door de ouders aangewezen persoon.
- Naam + telefoonnummer van huisarts c.q specialist.
- Ziektebeeld waarvoor medicijnen of medische handeling nodig zijn.
- Bel de ouders (bij geen gehoor een andere, door de ouders aangewezen persoon):
- Leg kort en duidelijk uit wat er gebeurd is.
- Vertel, indien bekend, wat de arts heeft gedaan/gezegd.
- In geval van opname, geef door naar welk ziekenhuis het kind is gegaan.