วัดพระธาตุจอมสวรรค์

วัดพระธาตุจอมสวรรค์ 

ตั้งอยู่ในเขตบ้านบวก หมู่ที่ ๓ ตำบลดงดำ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ประดิษฐานพระธาตุเก่าแก่และสำคัญแห่งหนึ่งของอำเภอลี้ อยู่ท่ามกลางป่าเขา ซึ่งพระครูบาเจ้าศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนาไทย เคยมาบูรณะไว้ปัจจุบัน (พ.ศ.๒๕๕๘) วัดพระธาตุจอมสวรรค์  มีพระภิกษุประจำดูแล 1รูป ปีหนึ่งชาวบ้านเขตนี้ถึงจะขึ้นมาสรงน้ำพระธาตุ ตามประเพณีสรงน้ำพระธาตุจอมสวรรค์และทำบุญประเพณีสลากภัตรเป็นประจำทุกปี

ในสมัยก่อนพุทธกาล เมื่อองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระนามว่า “พระสมณโคดม” ยังทรงบำเพ็ญบารมีเป็นพระโพธิสัตว์ พระองค์ได้เวียนว่ายตายเกิดในวัฏสงสาร เป็นเวลา ๔ อสงไขย กับอีกแสนมหากัป

พระองค์ได้เกิดมาเป็นมนุษย์บ้าง สัตว์เดรัจฉานบ้าง เพื่อสร้างสมบารมีและปรารถนาที่จะตรัสรู้ธรรมอันประเสริฐเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งในพระชาติต่างๆ นั้น พระองค์ก็ใช้ความวิริยะ อุตสาหะ ความเพียรพยายามอย่างยิ่งยวดเพื่อให้เข้าถึงซึ่งอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณครั้งหนึ่ง พระองค์ได้เสวยพระชาติเป็นวัวกระทิงป่า ทรงมีพระนามว่า “อุศุภราช” ก่อนที่พระโคอุศุภราชจะกำเนิดขึ้นนั้น (ขณะอยู่ในครรภ์ของพระโคมารดา) พระโคมารดากำลังตั้งครรภ์อ่อนๆ ได้พาฝูงวัวกระทิงป่าอพยพจากอโยธยามุ่งหน้าออกหากินไปยังที่ต่างๆเมื่อเดินทางมาถึงสถานที่แห่งหนึ่ง มีหญ้าอ่อนที่อุดมสมบูรณ์ มีลำห้วยไหลผ่าน จึงได้พาฝูงพักอาศัยอยู่บริเวณนั้น (ปัจจุบันคือ บริเวณวัดพระธาตุจอมสวรรค์ ตั้งอยู่ในเขตตำบลดงดำ อำเภอลี้ จังหวัดลำพูน ซึ่งพระครูบาเจ้าศรีวิชัย นักบุญแห่งล้านนาไทย ได้ไปสร้างพระธาตุเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุขององค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ไว้เป็นที่สักการบูชาของพุทธศาสนิกชนทั้งหลาย)เมื่อเวลาผ่านไปนานพอสมควร หญ้าอ่อนและอาหารใกล้จะหมดลง พิจารณาแล้วเห็นควรที่จะพาฝูงวัวกระทิงป่าทั้งหมดอพยพย้ายออกไปหาที่อยู่ใหม่ และครรภ์ของพระโคมารดาเริ่มแก่ใกล้ที่จะให้กำเนิดแล้ว จึงได้พาฝูงออกเดินทางและได้ไปถึงยังสถานที่อีกแห่งหนึ่ง เหมาะสมที่จะให้กำเนิดพระโคน้อย มีหมู่พฤกษาหอมตลบอบอวล ต้นไม้น้อยใหญ่ให้ความร่มรื่น น้ำในลำห้วยใสสะอาด มีหญ้าอ่อนอุดมสมบูรณ์ จึงได้หยุดพักอาศัยในสถานที่แห่งนี้ (บริเวณนี้จึงถูกเรียกว่า “ดอยอุศุภราช” หรือ วัดพระธาตุห้าดวงในปัจจุบัน) ซึ่งพระโคมารดาได้ให้กำเนิดพระโคอุศุภราช ณ บริเวณใต้ต้นดอกบุนนาค ภายในวัดพระธาตุห้าดวงจวบจนเข้าสู่สมัยพุทธกาล หลังจากที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้อนุตรสัมมาสัมโพธิญาณพระองค์ได้เสด็จจาริกไปในสถานที่ต่างๆ เพื่อเผยแผ่พระสัจธรรมที่พระองค์ได้รู้ได้เห็นแล้วแก่เหล่าเวไนยสัตว์ คราวหนึ่ง พระองค์ได้เสด็จมาพร้อมกับพระอานนท์และพระสาวกอีกเป็นจำนวนมาก พระองค์ได้ประทับนั่งที่ใต้ต้นดอกบุนนาคต้นเดิม (ต้นเดียวกันกับที่พระโคมารดาได้ให้กำเนิดพระโคน้อย)ในสมัยนั้นดอยอุศุภราช เป็นสถานที่อาศัยของชาวลัวะ เมื่อพญาลัวะหรือเจ้าเมืองลัวะทราบว่าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จมาจึงได้พากันเข้าไปเฝ้าองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า และได้นำภัตตาหารมาถวาย เมื่อพระองค์ได้ทำภัตกิจ กล่าวคือ ได้ฉันภัตตาหารเสร็จแล้ว จึงได้แสดงพระธรรมเทศนาโปรดพญาลัวะและชาวลัวะที่มาเข้าเฝ้าพระองค์ได้ทรงเล่าถึงความเป็นมาของสถานที่แห่งนี้ตั้งแต่สมัยที่พระองค์ได้เสวยพระชาติเป็นพระโคอุศุภราช และได้ไปละสังขารลง ณ หนองวัวเฒ่า (ปัจจุบันคือ สถานที่ตั้งของพระมหาธาตุเจดีย์ศรีเวียงชัยอำเภอลี้จังหวัดลำพูน)