สายดินและหลักดิน

เรื่องที่ 3 สายดินและหลักดิน สายดิน (Ground Wire) คือ สายไฟที่ต่อเข้ากับเครื่องใช้ไฟฟ้า โดยการต่อลงดิน เพื่อให้ สายดินเป็นตัวน ากระแสไฟฟ้าที่อาจเกิดการรั่วไหล จากเครื่องใช้ไฟฟ้าลงสู่พื้นดิน เป็นการป้องกัน ไม่ให้ได้รับอันตรายจากกระแสไฟฟ้า

ส่วนปลายของสายดินจะถูกฝังไว้ในดิน ด้วยการรวมสายดินจากทุกจุดภายในบ้านมาไว้ที่ ตู้ควบคุมไฟฟ้า และต่อสายอีกเส้นจากตู้ควบคุมไฟฟ้าลงสู่พื้นดิน ส่วนที่ถูกฝังไว้ในดิน จะเป็นแท่ง ทองแดงเปลือย ไม่มีฉนวนหุ้ม ยาวประมาณ 6 ฟุต เรียกว่า “หลักดิน” เนื่องจากดินมีความชื้นอยู่ เสมอ จึงท าให้เกิดความต้านทานไฟฟ้าต่ า กระแสไฟฟ้าจึงไม่ไหลมาท าอันตราย สายดินมีไว้เพื่อป้องกันอันตรายที่เกิดจากไฟช็อตหรือไฟรั่ว เพราะหากเกิดไฟช็อตหรือ ไฟรั่วขณะที่ใช้งานอุปกรณ์ชิ้นนั้น กระแสไฟจะไหลเข้าสู่ส่วนที่เป็นโลหะ ซึ่งถ้าสัมผัสโลหะของ อุปกรณ์นั้น โดยที่ไม่มีการติดตั้งสายดินไว้ กระแสไฟฟ้าทั้งหมดก็จะไหลเข้าสู่ตัวผู้ใช้เครื่องใช้ไฟฟ้า อาจท าให้ได้รับอันตรายและเสียชีวิตได้ แต่ถ้าที่บ้านมีการติดตั้งสายดินไว้ กระแสไฟฟ้าเหล่านั้นก็ จะไหลผ่านเข้าไปที่สายดินแทน อันตรายต่าง ๆ ที่เกิดจากไฟช็อตหรือไฟรั่วก็จะไม่เกิดขึ้น ที่เป็น เช่นนี้เพราะว่า สายดินท าหน้าที่เหมือนท่อน้ าล้นของอ่างล้างจานในครัว เมื่อเปิดน้ าจนถึง ท่อน้ าล้นแล้ว น้ าก็จะไหลออกมาตามท่อนั้น น้ าจึงไม่ล้นอ่าง หลักดิน (Ground Rod) คือ อุปกรณ์ที่ท าหน้าที่น ากระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลจาก เครื่องใช้ไฟฟ้าผ่านสายดินลงสู่พื้นดิน โดยหลักดินจะมีลักษณะเป็นแท่งทรงกระบอก เส้นผ่าน ศูนย์กลาง 16 มิลลิเมตร และยาวไม่น้อยกว่า 2.4 เมตร ท าจากวัสดุที่ทนการผุกร่อน เช่น แท่งทองแดงหรือแท่งแม่เหล็กหุ้มทองแดง เป็นต้น โดยหลักดินเป็นองค์ประกอบที่ส าคัญของระบบ สายดิน ดังนี้

1) เป็นอุปกรณ์ปลายทางที่จะทำหน้าที่สัมผัสกับพื้นดิน

2) เป็นส่วนที่จะทำให้สายดินหรืออุปกรณ์ที่ต่อลงดินมีศักย์ไฟฟ้าเป็นศูนย์เท่ากับดิน

3) เป็นเส้นทางไหลของประจุไฟฟ้าหรือกระแสไฟฟ้าที่จะไหลลงสู่พื้นดิน

4) เป็นตัวกำหนดคุณภาพ อายุความทนทาน และความปลอดภัยของระบบการต่อลงดินในระยะยาว

สำหรับเครื่องใช้ไฟฟ้าที่แนะน าให้ติดตั้งสายดิน เช่น เครื่องทำน้ำอุ่นไฟฟ้า ตู้เย็น เครื่องปรับอากาศ เครื่องซักผ้า เครื่องคอมพิวเตอร์ เป็นต้น จากการศึกษาความรู้เกี่ยวกับวงจรไฟฟ้าและอุปกรณ์ไฟฟ้า สามารถน ามาใช้ต่อระบบ ไฟฟ้าภายในบ้านได้ ดังตัวอย่างในภาพต่อไปนี้