ประวัติของ "บัวหลวงสัตตบุษย์" 

1. การจำแนกและที่มาที่แตกต่าง

ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจให้ชัดเจนว่า บัวหลวงสัตตบุษย์ ไม่ใช่สายพันธุ์ดั้งเดิมของทวีปเอเชีย

• ชื่อวิทยาศาสตร์: Nelumbo lutea Willd.

• ชื่อสามัญ: American Lotus, Yellow Lotus

• ถิ่นกำเนิด: ทวีปอเมริกาเหนือและอเมริกากลาง

• ชื่อไทย "สัตตบุษย์": เป็นชื่อที่ผู้เชี่ยวชาญชาวไทยตั้งขึ้นเพื่อให้เกียรติและจัดหมวดหมู่บัวหลวงชนิดนี้ให้เข้ากับระบบการเรียกชื่อบัวแบบไทยโบราณ (เช่น ปทุม, บุณฑริก, สัตตบงกช) หลังจากที่มีการนำเข้ามาในประเทศไทย คำว่า "บุษย์" มีความเชื่อมโยงกับสีเหลือง (เช่น บุษราคัม) จึงเป็นชื่อที่เหมาะสมอย่างยิ่ง

ดังนั้น ประวัติของสัตตบุษย์ในประเทศไทย คือประวัติของการนำพืชต่างถิ่นเข้ามาปลูกเลี้ยงและขยายพันธุ์ ซึ่งน่าจะเกิดขึ้นในช่วงศตวรรษที่ 20 นี่เอง

2. ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของ Nelumbo lutea

ในฐานะนักขยายพันธุ์ การทราบลักษณะจำเพาะของสัตตบุษย์เป็นสิ่งสำคัญเพื่อใช้ในการจำแนกและวางแผนการผสมพันธุ์

• สีดอก: มีสีเหลืองอ่อนถึงเหลืองครีม เป็นสีที่ไม่เคยปรากฏในบัวหลวงเอเชีย (N. nucifera) ตามธรรมชาติ

• ขนาดดอก: โดยทั่วไปมักมีขนาดดอกเล็กกว่าบัวหลวงเอเชียเล็กน้อย

• กลิ่น: มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ซึ่งบางครั้งถูกบรรยายว่าคล้ายกลิ่นของโป๊ยกั๊ก (Anise)

• ใบและลำต้น: มีลักษณะโดยรวมคล้ายบัวหลวงเอเชีย แต่บางครั้งมีขนาดเล็กกว่าเล็กน้อย

• ความทนทาน: เป็นบัวที่มีความแข็งแรงและทนทานสูงเช่นกัน

3. บทบาทในการปฏิวัติวงการขยายพันธุ์บัวหลวง

นี่คือหัวใจของเรื่องราวทั้งหมด การเข้ามาของ บัวหลวงสัตตบุษย์ (Nelumbo lutea) ได้เปลี่ยนโฉมหน้าของการพัฒนาพันธุ์บัวหลวงไปตลอดกาล

• การนำเข้า "ยีนสีเหลือง": สัตตบุษย์ได้นำ "ยีนผู้สร้างสีเหลือง" เข้ามาสู่แหล่งพันธุกรรม (Gene Pool) ของบัวหลวงที่นักขยายพันธุ์ทั่วโลก (นอกทวีปอเมริกา) สามารถเข้าถึงได้เป็นครั้งแรก

• ทลายกำแพงสีชมพู-ขาว: ก่อนหน้านี้ การพัฒนาพันธุ์บัวหลวงจำกัดอยู่แค่การคัดเลือกและผสมในกลุ่มสีชมพูและขาวเท่านั้น การมาถึงของยีนสีเหลืองได้เปิดประตูสู่ความเป็นไปได้ที่ไม่สิ้นสุด

• กำเนิดบัวลูกผสมข้ามชนิด (Inter-specific Hybrid): นักขยายพันธุ์ระดับโลก โดยเฉพาะ เพอร์รี ดี. สโลคัม (Perry D. Slocum) ในสหรัฐอเมริกา ได้เริ่มผสมข้ามชนิดระหว่าง N. lutea (สัตตบุษย์) และ N. nucifera (ปทุม/บุณฑริก) ในช่วงกลางถึงปลายศตวรรษที่ 20

• การระเบิดของสีสันใหม่: ผลจากการผสมพันธุ์ ทำให้เกิดบัวหลวงลูกผสมที่มีสีสันใหม่ๆ อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน เช่น

  • สีเหลืองเข้ม: เกิดจากการผสมกลับเพื่อเพิ่มความเข้มของสีเหลือง

  • สีครีม สีพีช สีส้ม: เกิดจากการผสมยีนสีเหลืองเข้ากับยีนสีชมพูในสัดส่วนต่างๆ

  • บัวสองสี/สามสี (Bicolor/Tricolor): บัวที่มีพื้นดอกสีขาวหรือเหลือง แต่มีแต้มสีชมพูที่ปลายกลีบอย่างงดงาม

  • บัวเปลี่ยนสี (Changeable Lotus): บัวที่สีดอกเปลี่ยนแปลงไปในแต่ละวันที่บาน (เช่น วันแรกสีเหลือง วันที่สองสีชมพูอมส้ม)

4. มรดกของสัตตบุษย์ในปัจจุบัน

อาจกล่าวได้ว่า บัวหลวงลูกผสมสมัยใหม่เกือบทุกสายพันธุ์ที่ไม่ได้มีสีชมพูหรือสีขาวล้วน ล้วนมีสายเลือดของ "บัวหลวงสัตตบุษย์" อยู่ในตัว