ประวัติของบัวหลวงสัตตบงกช

1. การจำแนกและนิยามของ "สัตตบงกช"

เพื่อให้เข้าใจตรงกันในมุมของนักขยายพันธุ์ เราสามารถจำแนกบัวหลวงตามชื่อเรียกแบบไทยโบราณได้ดังนี้ครับ

• ปทุม (Pathum) / ปัทมา (Patama): เป็นชื่อเรียกโดยรวมของ "บัวหลวงสีชมพู" ทั่วไป

• บุณฑริก (Pundarika): เป็นชื่อเรียกสำหรับ "บัวหลวงสีขาว"

• สัตตบงกช (Sattabongkot): คือชื่อเรียกเจาะจงสำหรับ "บัวหลวงสีชมพูที่มีกลีบซ้อนกันแน่นเป็นพิเศษ"

ดังนั้น "สัตตบงกช" คือรูปแบบหนึ่งของบัวหลวงปทุม (สีชมพู) ที่มีลักษณะเด่นคือดอกซ้อนงดงามกว่าปกติ

ที่มาของชื่อ: คำว่า "สัตต" (มาจาก สัตตะ) แปลว่า เจ็ด และ "บงกช" แปลว่า บัวที่เกิดจากตม (ดอกบัว) แม้จะแปลตรงตัวว่าบัวเจ็ดดอก แต่ในทางปฏิบัติ ชื่อนี้ถูกใช้เพื่อสื่อถึงความพิเศษ ความเป็นเลิศ หรือความอุดมสมบูรณ์ อาจหมายถึงบัวที่มีกลีบซ้อนกันหลายชั้นแลดูงดงามกว่าบัวหลวงทั่วไป

2. ประวัติและนัยสำคัญทางวัฒนธรรม

ประวัติของบัวสัตตบงกชไม่ได้บันทึกไว้ว่าใครเป็นผู้ค้นพบ เพราะเป็นรูปแบบที่เกิดขึ้นเองในธรรมชาติ แต่ได้รับการคัดเลือกและยกย่องจากคนไทยในอดีต

• บัวชั้นสูงในวรรณคดีและราชสำนัก: ในขณะที่ "บุณฑริก" (ขาว) เป็นสัญลักษณ์แห่งความบริสุทธิ์อันสูงสุด "สัตตบงกช" มักถูกกล่าวถึงในฐานะตัวแทนของ ความงดงามอันสมบูรณ์พูนสุข ความมั่งคั่ง และความเจริญรุ่งเรือง ด้วยลักษณะดอกที่ใหญ่ สีชมพูสด และกลีบที่ซ้อนกันแน่น ทำให้มันดูหรูหราและอลังการกว่าบัวหลวงชมพูปกติ

• การคัดเลือกโดยธรรมชาติและการอนุรักษ์: ในอดีต เมื่อพบเจอบัวหลวงกอใดที่ออกดอกมีกลีบซ้อนเป็นพิเศษ (เป็นสัตตบงกช) ผู้คนก็จะพยายามขุดเหง้าหรือไหลไปปลูกต่อเพื่ออนุรักษ์ลักษณะเด่นนั้นไว้ นี่คือรูปแบบหนึ่งของ "การคัดเลือกสายพันธุ์ (Selection)" ในยุคก่อนที่จะมีการผสมข้ามพันธุ์อย่างเป็นระบบ

3. ลักษณะสำคัญในมุมมองของนักขยายพันธุ์

นี่คือหัวใจสำคัญที่ท่านในฐานะนักขยายพันธุ์ควรรู้เกี่ยวกับ "สัตตบงกช"

• ลักษณะทางพันธุกรรม: ลักษณะกลีบซ้อนกันแน่นของสัตตบงกช เกิดจาก การกลายพันธุ์ของยีน (Mutation) ที่ควบคุมการพัฒนาดอกไม้ โดยเกสรเพศผู้บางส่วนได้เปลี่ยนแปลงรูปร่างไปทำหน้าที่คล้ายกลีบดอก (Petalody) ทำให้จำนวนกลีบโดยรวมเพิ่มขึ้นอย่างมหาศาล

• ลักษณะเด่น:

  • ดอกซ้อน (Double Flower): มีจำนวนกลีบดอกมากกว่าบัวหลวงชมพูปกติอย่างเห็นได้ชัด กลีบเรียงซ้อนกันแน่นตั้งแต่ชั้นนอกจนถึงใจกลางดอก

  • สี: สีชมพูเข้มสดใส

  • ขนาด: มักจะมีขนาดดอกที่ใหญ่และมีน้ำหนักมากกว่าบัวหลวงทั่วไป

• คุณค่าในฐานะพ่อแม่พันธุ์: "สัตตบงกช" คือ แหล่งพันธุกรรม (Gene Pool) ชั้นเลิศสำหรับยีน "ดอกซ้อน" ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ

4. บทบาทในฐานะต้นกำเนิดของบัวหลวงดอกซ้อนสมัยใหม่

บัวหลวงสัตตบงกชเปรียบเสมือน "บรรพบุรุษ" ของบัวหลวงดอกซ้อน ที่นักขยายพันธุ์ทั่วโลกกำลังพัฒนาอยู่ในปัจจุบัน

• เป็นต้นแบบของบัวพันกลีบ: บัวหลวงลูกผสมสมัยใหม่ที่มีกลีบดอกนับร้อยนับพันกลีบ ล้วนมีรากฐานมาจากการพัฒนายีนดอกซ้อน ซึ่งมีอยู่ในบัวหลวงสัตตบงกชตามธรรมชาติ

• เป็นเป้าหมายของการพัฒนา: นักขยายพันธุ์ยุคใหม่นำยีนดอกซ้อนจากสายพันธุ์ดั้งเดิมเช่นสัตตบงกช ไปผสมกับยีนสีอื่นๆ (เช่น สีขาว สีเหลือง) หรือยีนที่ควบคุมขนาด (เช่น บัวหลวงแคระ) เพื่อสร้างบัวลูกผสมที่มีทั้งดอกซ้อนและมีลักษณะใหม่ๆ ตามต้องการ