ประวัติของบัวหลวงชมพู 

1. นิยามและชื่อเรียกตามแบบแผน

• ชื่อสามัญ: บัวหลวงชมพู (Pink Lotus)

• ชื่อวิทยาศาสตร์: Nelumbo nucifera Gaertn.

• ชื่อไทยโบราณ/วรรณคดี: ปทุม (Pathum) หรือ ปัทมา (Patama)

ในขณะที่ "บุณฑริก" คือชื่อของบัวหลวงขาว "ปทุม" หรือ "ปัทมา" คือชื่อที่ใช้เรียกขานบัวหลวงสีชมพูโดยเฉพาะ ซึ่งเป็นหนึ่งในสองสีพื้นฐานที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติของบัวหลวง

2. ประวัติศาสตร์และความสำคัญทางศาสนาและวัฒนธรรม

ประวัติของบัวหลวงชมพูนั้นเก่าแก่และลึกซึ้งยิ่งนัก ในหลายวัฒนธรรม โดยเฉพาะในพุทธศาสนา บัวหลวงชมพูได้รับการยกย่องให้มีความสำคัญสูงสุด และมักจะเกี่ยวข้องโดยตรงกับองค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

• สัญลักษณ์สูงสุดของพระพุทธเจ้า: หากบัวหลวงขาว (บุณฑริก) คือสัญลักษณ์แห่งการตรัสรู้และสภาวะนิพพานอันบริสุทธิ์ บัวหลวงชมพู (ปทุม) ก็คือสัญลักษณ์แทน องค์พระพุทธเจ้า โดยตรง ถือเป็นบัวที่ประเสริฐที่สุด

• สัญลักษณ์แห่งหัวใจและความเมตตา: สีชมพูของดอกบัวยังเป็นตัวแทนของหัวใจที่เปี่ยมด้วยความรักและความเมตตากรุณาอันยิ่งใหญ่ของพระพุทธองค์ที่มีต่อสรรพสัตว์

• ดอกบัวรองพระบาท: ตามพุทธประวัติ เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะประสูติและทรงพระดำเนิน 7 ก้าว ก็ได้มีดอกบัวหลวงผุดขึ้นมารองรับพระบาทในแต่ละก้าว ซึ่งดอกบัวนั้นก็คือบัวหลวงปทุมนั่นเอง

• อาสนะแห่งทวยเทพ: ในศาสนาฮินดูและพุทธมหายาน พระลักษมี พระพรหม และเทพโพธิสัตว์หลายพระองค์ มักจะประทับหรือยืนอยู่บนดอกบัวหลวงสีชมพู ซึ่งสื่อถึงความเป็นทิพย์ ความบริสุทธิ์ และการเป็นบ่อเกิดแห่งสรรพสิ่งที่ดีงาม

ความสำคัญนี้สะท้อนผ่านชื่อของจังหวัด "ปทุมธานี" ซึ่งมีความหมายว่า "เมืองแห่งดอกบัว" แสดงให้เห็นว่าบัวหลวงชมพูได้หลอมรวมเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทยอย่างแยกไม่ออก

3. ลักษณะสำคัญในมุมมองของนักขยายพันธุ์

• สีที่เป็นต้นแบบ: สีชมพูของบัวปทุมมีหลากหลายเฉด ตั้งแต่ชมพูอ่อนไปจนถึงชมพูเข้ม ปลายกลีบมักมีสีเข้มกว่าโคนกลีบ ซึ่งเป็นลักษณะคลาสสิกที่สวยงาม

• รูปทรงดั้งเดิม: เป็นบัวดอกชั้นเดียว (Single flower) กลีบเลี้ยงและกลีบดอกแยกกันชัดเจน มีอับเรณูสีเหลืองทองอร่ามที่ใจกลางดอก เป็นรูปทรงมาตรฐานที่ใช้เปรียบเทียบกับบัวลูกผสมรุ่นใหม่ๆ

• ความแข็งแรงและทนทาน: ในฐานะสายพันธุ์ดั้งเดิม บัวหลวงชมพูมีความสามารถในการปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้ดี แข็งแรง และทนทานต่อโรค

4. บทบาทในฐานะพ่อแม่พันธุ์หลัก (The Primary Foundation Stock)

สำหรับนักขยายพันธุ์บัว "บัวหลวงชมพู" หรือ "ปทุม" ถือเป็น แหล่งพันธุกรรมที่สำคัญที่สุด ควบคู่ไปกับบัวหลวงขาว

• แหล่งกำเนิดยีนสีชมพู: บัวหลวงชมพูเป็นต้นกำเนิดของยีนที่ให้สีชมพูและสีแดงทั้งหมดในบัวหลวงลูกผสม บัวหลวงสีแดงเข้ม สีชมพูทูโทน หรือสีชมพูเฉดแปลกๆ ล้วนมีรากฐานมาจากการพัฒนายีนสีจากบัวหลวงชมพูดั้งเดิม

• ต้นแบบในการสร้างรูปทรง: โครงสร้างดอกและก้านที่สง่างามของบัวหลวงชมพู เป็นเป้าหมายที่นักขยายพันธุ์ต้องการรักษาไว้ในบัวลูกผสม

• เป็นมาตรฐานการเปรียบเทียบ (Benchmark): เมื่อมีการสร้างบัวลูกผสมสีชมพูสายพันธุ์ใหม่ขึ้นมา บัวหลวงชมพูปทุมก็มักจะถูกใช้เป็นมาตรฐานในการเปรียบเทียบ ทั้งในด้านความสดของสี ความสมบูรณ์ของดอก และความแข็งแรงของต้น