Pupuh raéhan geus jadi kréasi anyar nu dipasanggirikeun dina Pasanggiri Aprésiasi Basa, Sastra, jeung Kasenian Daerah, nu diayakeun ku BPBDK (Balai Pengembangan Bahasa dan Kesenian Daerah) Dinas Pendidikan Provinsi Jabar. Yus Wiradiredja mangrupakan saurang dosén ti ISBI (Institut Seni dan Budaya Indonesia) jeung kréator utama gelarna pupuh raéhan.

Dina wawancara jeung Bpk. Yus Wiradiredja, anjeunna ngajelaskeun yén kasang tukang tina diciptakeunana pupuh raéhan nyaéta dina pangalamanana. Bpk. Yus Wiradiredja meménta budakna pikeun miluan pasanggiri pupuh. Tapi dina pasanggiri, budakna téh éléh. Ti dinya, budakna embung miluan pasanggiri deui. Bpk. Yus Wiradiredja niténan fénoména di masarakat. Dikacindekan yén masarakat geus teu miduli kana kasenian tradisional sorangan. Pamedaganana, nu salah nyaéta kolotna, jeung pamaréntah anu geus ngantep barudakna dicekokan ku seni-seni deungeun. Pamaréntah henteu kalawan daria ngayakeun program sangkan barudak tiasa micinta kasenian sorangan.

Bpk. Yus Wiradiredja salaku akadimisi ngayakeun hiji kajian kana pupuh Sunda jeung kamekaranana. Tapi, pupuh Sunda téh teu aya kamajuanana. Pupuh sacara musikalitas jadi inspirasi keur anjeunna nyiptakeun pupuh raéhan. Dina pupuh, ulah ngaleungitkeun rohna. Ku najan kitu, Bpk. Yus Wiradiredja moal rék ngaleungitkeun pupuh, tapi nyieun kréasi anyar sareng bahan pokona angger tina pupuh buhun. Pupuh raéhan ukur ngarobah kemasan.

Tarékah pupuh raéhan geus dimimitian ti taun 2005 kénéh. Konsép pupuh raéhan nyaéta ngaadopsi naon nu aya dina budaya pop. Sapertos témpona nu energik, ogé glamour-nya. Nu mimitian pupuh téh ukur dihaleuangkeun solo, ayeuna mah tiasa dihaleuangkeun ku grup, nu mimitina piriganna basajan ukur ku kacapi, ayeuna dipirig ku okéstra, jsté.

Istilah “raéhan” asalna tina kecap “raéh” nu hartina ngarobah sangkan jadi leuwih alus. Tujuanana keur ngabibita barudak anu geus kaliung teuing ku budaya pop. Susuganan pupuh raéhan jadi rawayan pikeun barudak keur mikaresep deui seni warisan karuhunna.

Numutkeunana, pamaréntah téh kudu aya rojongan pikeun paduli ngeunaan pawarisan kasenian daérah. DPRD sakuduna daék méré fasilitas nu optimal keur kamekaran kasenian daérah. Ku kituna, kasenian tradisional tiasa jadi inspirasi keur masarakat.

Numutkeunana ogé, sakuduna pupuh raéhan asup kana kurikulum sakola. Boh dina pangajaran basa Sunda, boh dina pangajaran seni budaya. Dina pangajaran basa Sunda aya bahan ajar guguritan. Dina pangajaran seni budaya téh aya pangajaran ngeunaan seni karawitan. Ngajarkeun ieu ka barudak téh lain ngadidik jadi seniman, tapi aya aprésiasi nu positif kana kesenian tradisional.

Dumasar ka nu carana, kagiatan wawancara tiasa dibédakeun jadi 3 rupa, nyaéta wawancara mandiri, wawancara kelompok, jeung wawancara konferénsi.

Wawancara mandiri atawa individual nyaéta saurang pawawancara ngayakeun wawancara wawancara ka saurang narasumber. Wawancara mandiri atawa individual biasana dilaksanakeun ku saurang wartawan waktu keur maluruh narasumber keur nulis hiji warta.

Wawancara kelompok mah biasana jumlah pawawancarana lobaan. Narasumberna mah bisa saruang bisa waé kelompok. Upamana waé, sababaraha urang wartawan ti sawatera média TV, radio jeung koran ngawawancara grup band, artis, atawa tokoh politik. Pawawancara biasana ngasongkeun pananya anu béda-béda.

Wawancara konferénsi nyaéta kagiatan wawancara anu ngalibatkeun sawatara narasuber. Upamana waé acara talkshow dina TV atawa kagiatan diskusi publik. Wawancara kelompok ogé bisa dilaksanakan boh sacara langsung boh teu langsung (teleconference), upamana geus réa disiarkeun ku sawatara TV.

Dumasar kana sipatna, kagiatan wawancara tiasa di bédakeun jadi 2 rupa, nyaéta wawancara kauger jeung wawancara bébas.

Wawancara kauger atawa wawancara tertutup nyaéta pawawancarana kudu bisa nyekel rusiah rupaning informasi tina hasil wawancara, ti mimiti idéntitas narasumber tug nepi ka perkara anu ditepikeun ku narasumber. Biasana pawawancara geus nyayagikeun angkét anu patalekan jeung jawabanana geus disediakeun. Narasumber mah pancénna ngeudisan jeung milih jawaban dianggap luyu atawa bener.

Wawancara bébas atawa bebas nyaéta kagiatan wawancara anu pananyana teu dirumuskeun heula ku pawawancara. Dina kagiatan wawancara, biasana mah pawawancara ngadadak ngasongkeun ka narasumber diluyukeun jeung situasi katut kondisi waktu kagiatan wawancara lumangsung. Narasumber ogé biasana mah méré jawaban-jawaban anu ngadadak kapikir harita kénéh, henteu nyiapkeun heula jawaban. Kitu deui pananya ogé bébas pikeun ngajawabna, teu kawatesanan ku pilihan jawababan.

Dina wawancara, aya sawatara hal anu perlu diperhatikeun, nyaéta:

1) Muguhkeun informasi naon anu rék dikumpulkeun

2) Nangtukeun saha narasumberna

3) Nangtukeun iraha jeung di mana rék diwawancara

4) Nyusun daftar pananyana nu rék ditanyakeun. Tiasa ngagunakeun Prinsip 5W+1H: What (Naon), Why (Ku naon), Where (Di mana), When (Iraha), Who (Saha), jeung How (Kumaha)

5) Dina derna ngawawancara, hadéna mah ngagunakeun basa Sunda anu merenah

6) Nyatetkeun informasi penting anu ditepikeun ku narasumber. Bakal leuwih hadé lamun dirékam, difoto, atawa disyuting.

Video hasil wawancara sareng laporan wawancara (canva) kelompok abdi:

Hampura, pikeun videona sorana téh teu alus. Mic Pak Iang téh aya gangguan.