Schaaklessen organiseren
lessen organiseren
Volgende basisscholen kregen al een schoolschaakcertificaat:
- BS GO Bruggecentrum afdeling Vrijdagmarkt
- Onafhankelijke Freinetschool Klimop Oostkamp
- GBS Sint Michiels Afdeling B
Alle basisscholen kunnen dit schaakcertificaat krijgen.
Wanneer er tijdens de schooluren schaakles wordt gegeven aan de volledige klasgroep, ongeacht de intelligentie of het geslacht van de individuele leerlingen, komt de school in aanmerking. Men moet ook kunnen aantonen dat dit kadert in een lange termijnvisie.
Deze scholen verbinden zich er ook toe om hun leerlingen de kans te geven om deel te nemen aan de provinciale, Vlaamse of Belgische schoolschaakkampioenschappen en dit door bekendmaking van de data en locaties van deze toernooien. Deelname is echter niet verplicht!
schaken tijdens de schooluren
schaakles door de leerkracht.
Bij didactisch materiaal vind je een link naar de stappenmethode, een prachtige methode waarmee elke leerkracht aan de slag kan.
Als de klas te talrijk is, kan een demonstratiebord de oplossing zijn. Het gebruik van magneten hierbij is handig.
Op het smartboard dat nu volop in de scholen wordt geïntroduceerd, kan de leerkracht op elk moment een schaakbord tevoorschijn toveren en kan je ook lesjes downloaden van het internet. Maar de stappenmethode blijft de beste methode.
Als je echt het gevoel hebt dat je niet goed genoeg kan schaken, kan je altijd contact opnemen met een naburige schaakclub om je te laten bijstaan door een ervaren clubspeler.
schaakclubs nog in orde stellen
Er zijn verschillende lesvormen:
- Hoekenwerking
Zet in een hoek een tafeltje met daaraan één of twee schaakborden met stukken. Vaak volstaat een lage kleutertafel en een paar kleine stoeltjes. Voorzie nog twee extra stoeltjes voor kinderen die willen meekijken. Dit wordt de schaakhoek voor tijdens de hoekenwerking. Kinderen kunnen er per 2 of 4 gewone partijtjes spelen (en van elkaar leren) of doorgeefschaak spelen.
- Contractwerk
Kinderen krijgen bij hun contractwerk graag ook eens een extra uitdaging in de vorm van een denkpuzzel (kruiswoordraadsel, sudoku, rebus,…). Ook hier biedt het schaken heel wat mogelijkheden. De oefenboekjes van stap 1 en 2 (in de lagere klassen opstapje 1 en 2) bevatten heel wat schaakraadsels, die de kinderen maar al te graag oplossen.
- Differentiatie
Als leerkracht kan je die hoek ook laten gebruiken wanneer de kinderen klaar zijn met hun taken. Het doet er niet toe of er veel of weinig tijd rest.
een stelling bedenken: Laat de kinderen zelf een stelling bedenken voor elkaar op het instructiebord of op het schaakbord die je later samen oplost. Je kan er een opdracht bij geven: b.v. zet de witte dame en loper zo op dat je de zwarte koning mat zet in één zet
een partijtje spelen: Hiervoor is een schaakklokje heel handig. De kinderen kunnen zelf de tijd instellen. Ze krijgen bijvoorbeeld elk 5 (of soms nog minder) minuten. Dit wordt een partijtje van maximum 10 minuten (snelschaak of blitzen genoemd). Diegene van wie het vlaggetje valt, omdat zijn tijd is verstreken, is verloren. Zelfs al resten hem meer stukken of stond de tegenstander bij de volgende zet mat…
Kinderen geven elkaar les
Dit wordt ook wel peertutoring genoemd.
- Van leeftijdsgenootjes ( klasgenootjes)
- Niet zelden heeft één kind uit de klas al leren schaken van zijn opa. Soms is er zelfs een leerling uit de klas lid van een schaakclub.
- Het zou jammer zijn om deze gratis ervaring niet aan te wenden in de klas. Als leerkracht kan je dit kind elke week kort laten vertellen wat het op de club heeft bijgeleerd.
- Ook het kind dat al kon schaken van thuis uit, laat je zijn kennis doorgeven aan het schaakbord in de klas. Voor je het weet, kent de hele klas alle slimme zetten en trucs.
- Kinderen leren immers veel sneller van elkaar.
- Ook het lesgeven aan anderen is een enorm verrijkende ervaring voor het schakertje in de klas.
Van oudere kinderen uit hogere klassen
In een aantal scholen krijgen de kinderen (die hiervoor kiezen) uit de derde graad het meter- of peterschap over een kind uit de eerste graad dat wil leren schaken.
Eens de schaakgekte in de school is ingeburgerd, kunnen die oudere kinderen gemakkelijk een kleintje onder hun vleugels nemen en hen de basiskennis (opstelling van het bord, de loop van de stukken, aanvallen en verdedigen) doorleren.
Er zijn scholen waar men op die manier zelfs een aantal kleuters heeft leren schaken met groot succes en heel veel enthousiasme.
Af en toe met hun “kleintje” een spelletje schaak spelen, doet wonderen.
Schaken op de speelplaats
In sommige scholen gebeurt dit ook in de nabewaking, b.v.b. binnen in de refter.
Kinderen plaatsen de schaakborden voor een gewoon partijtje op de picknicktafels.
Sommige kinderen willen in het begin gewoon meekijken en staan er graag rond.
Anderen spelen dan weer liever familieschaak (met drie tegen drie: lekker samen denken en afspreken welke zet je zal doen).
Sommigen spelen graag doorgeefschaak. Je geeft de stukken die je zelf wint, door aan je collega naast je die met de andere kleur speelt dan jij. Die kan de stukken in het spel inzetten waar hij wil…
Dit werkt zeer goed om de sfeer op de speelplaats te verbeteren. Na een tijdje spelen de sterkere spelers tegen kinderen uit een hogere klas en wie verliest kiest dan vaak een (voorlopig nog) zwakkere tegenstander uit een andere klas…
Een leuk extraatje is als je op de speelplaats een lijst met oefeningetjes ophangt. De oefeningetjes gaan van gemakkelijk tot moeilijk. De ervaring toont dat kinderen deze van heel jong al kunnen spelen, zelfs vanaf de eerste schaakkenninsmaking (stap 1). Maar ook de meer ervaren schakers uit stap 3 en 4 spelen ze nog graag!
Zo leren alle kinderen klasdoorbrekend spelen en wordt er veel minder gepest. Iedereen kent elkaar en wanneer er met die schaakervaring ook naar buitenschoolse schooltornooien wordt gereisd, wordt het samenhorigheidsgevoel van de kinderen uit alle klassen nog groter.
schaken na de schooluren
In een aantal scholen krijgen de kinderen les van een ervaren clubschaker die hiervoor tijd wil vrijmaken. In een aantal gevallen is dit zelfs een opa van één van de leerlingen, die deze taak vrijwillig op zich wil nemen…
De school kiest er dan meestal voor om dit buiten het gewone uurrooster in te plannen. Tussen de middag, een vaste avond na de schooluren of op woensdagnamiddag.
Soms opent de school zelfs haar deuren tijdens het weekend en laat de jeugdwerking van een schaakclub in de buurt doorgaan in de refter of een vast klaslokaal van de school. Dit kan zowel op zondagmorgen of op zaterdag. Het voordeel hieraan verbonden is dat de schaakclub dan zelf voor het extra materiaal zorgt: schaakborden, schaakstukken, instructieborden en schaakklokjes.