І. АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННІ

1. Мэтай дадзеных Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі (далей – Метадычныя рэкамендацыі), з’яўляецца ажыццяўленне адзінага падыходу ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі (далей – установы адукацыі), да фарміравання культуры вуснага і пісьмовага маўлення вучняў.

2. Метадычныя рэкамендацыі накіраваны на ўзгодненую дзейнасць педагагічных работнікаў па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення пры рэалізацыі вучэбных праграм па вучэбных прадметах, вучэбных праграм факультатыўных заняткаў, правядзенні стымулюючых, падтрымліваючых заняткаў, кансультацый (далей – дадатковыя заняткі), адукацыйных і выхаваўчых мерапрыемстваў (алiмпiяды, канферэнцыі, конкурсы, фестывалі, злёты, выставы, экспедыцыі, іншыя мерапрыемствы), праверцы навучальных, кантрольных і экзаменацыйныхработ, выкананых у пісьмовай форме.

3. Метадычныя рэкамендацыі вызначаюць сістэму арганізацыйных мер, якія садзейнічаюць фарміраванню культуры вуснага і пісьмовага маўлення вучняў.

4. Камунiкатыўныя ўменні і навыкі вучняў развіваюцца пры вывучэнні вучэбных прадметаў, а таксама пры правядзенні дадатковых заняткаў, адукацыйных і выхаваўчых мерапрыемстваў.

5. Пры ажыццяўленні педагагічнымі работнікамі адукацыйнай дзейнасці рэкамендуецца:

праводзiць сiстэматычную работу па ўзбагачэннi слоўнiкавага запасу вучняў, азнаямленні з тэрмiналагічнай лексікай, звяртаць увагу на сферу ўжывання таго ці іншага тэрміна;

удзяляць увагу на вучэбных і дадатковых занятках паўнавартаснаму ўспрыманню вучнямі вучэбнага тэксту i слова настаўніка – асноўных крынiц вучэбнай iнфармацыi, узораў правiльна аформленага маўлення;

выкарыстоўваць выразнае чытанне ўголас як адзiн з прыёмаў фармiравання культуры вуснага маўлення, як сродак эмацыянальнага i асобаснага асэнсавання тэксту;

выкарыстоўваць прыёмы сэнсавага чытання як сродку фарміравання чытацкай пісьменнасці;

вучыць працаваць з кнiгай, электроннымі і іншымі сродкамі навучання, карыстацца даведачнай лiтаратурай, каталогамii картатэкамі, падбiраць крыніцы інфармацыі па пэўнай тэме, правiльна афармляць вынiкi самастойнай работы з крыніцамі інфармацыі (мэтазгодна выкарыстоўваць цытатны матэрыял, складаць тэзiсы, канспекты, спiсы лiтаратуры i г.д.);

фармiраваць у вучняў уменні складацьі аналізаваць табліцы, дыяграмы, схемы, вучыць апісваць, характарызаваць, параўноўваць, аналiзаваць вучэбны матэрыял, весці дыялог, дыскусію, прыводзiць неабходныя доказы, рабiць высновы і падагульненнi;

павышаць культуру вуснага маўлення вучняў, тактоўна выпраўляць памылкi ў адпаведнасцi з нормамi літаратурнай мовы;

рабіць разборлiвым почыркам усе вiды запiсаў на класнай дошцы, у класным журнале, у дзённiках і сшытках вучняў з мэтай фарміравання ў вучняў навыкаў акуратнага іх вядзення і афармлення запiсаў;

прытрымлiвацца ўзору афармлення надпісу на вокладцы сшытка згодна з дадаткам 1 да Метадычных рэкамендацый.

Рэкамендуецца праводзiць пасяджэннi метадычных аб’яднанняў, педагагічнага савета, у тэматыку якіх неабходна ўключаць пытанні культуры вуснага і пісьмовага маўлення вучняў, а таксама арганiзоўваць абмен вопытам педагагічных работнікаў у дадзеным напрамку.

ІІ. НАВУЧАЛЬНЫЯ І КАНТРОЛЬНЫЯ РАБОТЫ, ЯКІЯ ВЫКОНВАЮЦЦА Ў ПІСЬМОВАЙ ФОРМЕ

6. Асноўнымi вiдамi работ вучняў на вучэбных занятках ва ўстанове адукацыі і дома з’яўляюцца навучальныя работы, якія выконваюцца ў пісьмовай форме (далей – навучальныя работы).

Да іх адносяцца:

на І ступені агульнай сярэдняй адукацыі:

практыкаванні і заданні розных відаў, дыктанты (слоўнікавы, выбарачны,папераджальны, тлумачальны, вольны, творчыі іншыя), спісванне, пераклад, пераказ, сачыненне, тэсты па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Матэматыка“;

розныя віды практычных работ па вучэбных прадметах ”Чалавек і свет“, ”Выяўленчае мастацтва“, ”Працоўнае навучанне“;

напісанне літар алфавіта, імя ўласнага і прозвішча, даты, адраса, слоў, сказаў, тэкстаў з апорай на ўзор, віншавальнай паштоўкі па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“, а пры вывучэнні кітайскай мовы – напісанне транскрыпцыйных знакаў напаўдрукаваным шрыфтам слоў і сказаў у транскрыпцыі з апорай на ўзор, найпрасцейшых элементаў іерогліфаў (рыс) і іерогліфаў з апорай на ўзор, рыс у правільным парадку;

на ІІ і ІІІ ступенях агульнай сярэдняй адукацыі:

практыкаванні і заданні розных відаў, тэставыя, лабараторныя і практычныя работы (вопыты) па ўсіх вучэбных прадметах, акрамя вучэбнага прадмета ”Фізічная культура і здароўе“;

дыктанты (слоўнікавы, выбарачны, папераджальны, тлумачальны, вольны, творчыі іншыя), пераклады, пераказы, сачыненні па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“;

сачыненні і іншыя творчыя работы па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“, ”Лiтаратура нацыянальнай меншасці“;

напісанне віншаванняў, запрашэнняў, асабістых лістоў, нескладаных дзелавых лістоў (ліста-падзякі, ліста-адказу, ліста-запыту інфармацыі, звестак анкеты, кароткай аўтабіяграфіі, кароткага зместу (рэзюмэ) праслуханага (прачытанага) ці ўбачанага, міні-сачынення, сачынення на прапанаваную тэму па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“, а пры вывучэнні кітайскай мовы дадаткова напісанне нескладаных відаў тэкстаў з дапамогай транскрыпцыйных знакаў, іерогліфаў; сказаў і тэкстаў іерогліфамі; ключавых элементаў іерогліфаў (графем);

дыктанты (лічбавыя, графічныя і іншыя), задачыпа вучэбных прадметах ”Матэматыка“, ”Фізіка“, ”Астраномія“, ”Хімія“, ”Біялогія“, ”Геаграфія“;

пісьмовыя адказы на пытанні, змешчаныя ў падручніках, вучэбных дапаможніках, дыдактычных матэрыялах па ўсіх вучэбных прадметах, акрамя вучэбнага прадмета ”Фізічная культура і здароўе“;

складанне планаў-канспектаў, канспектаў,апорных схем, табліц, дыяграм, алгарытмаў па ўсіх вучэбных прадметах, акрамя вучэбнага прадмета ”Фізічная культура і здароўе“;

заданні з выкарыстаннем насценных і контурных карт, атласаў, рухомай карты зорнага небаі іншых па вучэбных прадметах ”Сусветная гісторыя“, ”Гісторыя Беларусі“, ”Чалавек і свет“, ”Геаграфія“, ”Астраномія“.

7. Колькасць пераказаў, сачыненняў, якія праводзяцца на працягу адных вучэбных заняткаў, аб’ём тэкстаў для пераказаў па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ ў II–IV класах вызначаюцца згодна з дадаткам 2 да Метадычных рэкамендацый.

Віды работ па развіцці звязнага вуснага і пісьмовага маўлення вучняў I–IV класаў вызначаюцца зместам вучэбных праграм па адпаведных вучэбных прадметах і носяць навучальны характар. Адзнакі за пераказы і сачыненні выстаўляюцца ў класны журнал вучням III –IV класаў па меркаванні настаўніка.

У першым паўгоддзі ў V класе па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ праводзяцца толькі навучальныя пераказы, якія ацэньваюцца ў адпаведнасці з нормамі ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў па азначаных вучэбных прадметах для ІV класа.

Пераклады ісачыненнi па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Беларуская літаратура“, ”Русский язык“, ”Русская литература“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ i ”Лiтаратура нацыянальнай меншасці“ ў V– VIII класах носяць толькі навучальны характар.

8. На вучэбных занятках ва ўстанове адукацыі выконваюцца кантрольныя работы (далей – кантрольныя работы) па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Беларуская літаратура“, ”Русский язык“, ”Русская литература“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Матэматыка“, ”Фізіка“, ”Астраномія“, ”Хімія“, ”Біялогія“. Кантрольныя работы па вучэбным прадмеце ”Інфарматыка“ ўключаюць тэарэтычныя пытанні, адказы на якія даюцца ў пісьмовай форме, і практычныя заданні, якія выконваюцца на камп’ютары.

Колькасць кантрольных работ на працягу навучальнага года на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Матэматыка“ і іх віды, а таксама праверка навыку чытання, сфарміраванасці чытацкіх уменняў па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура (літаратурнае чытанне)“, ”Русская литература (литературное чтение)“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“ і навыкаў вуснага лічэння па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“ вызначаюцца згодна з дадаткам 3 да Метадычных рэкамендацый.

Колькасць кантрольных работ на працягу навучальнага года на II і III ступенях агульнай сярэдняй адукацыі па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Беларуская літаратура“, ”Русский язык“, ”Русская литература“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ і іх віды, а таксама колькасць кантрольных работ па вучэбных прадметах ”Матэматыка“, ”Інфарматыка“,”Фізіка“,”Астраномія“, ”Хімія“ і ”Біялогія“ вызначаюцца згодна з дадаткам 4 да Метадычных рэкамендацый.

Аб’ём тэкстаў кантрольных дыктантаў, пераказаў, а таксама аб’ём слоўнікавых дыктантаў, кантрольных сачыненняў вызначаюцца згодна з дадаткам 5 да дадзеных Метадычных рэкамендацый. Колькасць арфаграм і пунктаграм у тэкстах кантрольных дыктантаў па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнайменшасці“ вызначаецца згодна з дадаткам 6 да Метадычных рэкамендацый.

Да канца першай чвэрці, а ў V класе на працягу І паўгоддзя захоўваецца аб’ём тэксту, рэкамендаваны для папярэдняга класа.

У вячэрніх класах сумарная колькасць кантрольных работ па вучэбным прадмеце, прадугледжаных на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі, раўнамерна размяркоўваецца на ўсе гады навучання.

9. Кантрольныя работы ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі, павінны праводзіцца ў адпаведнасці са Спецыфічнымі санітарна-эпідэміялагічнымі патрабаваннямі да зместу і эксплуатацыі ўстаноў адукацыі, якія зацверджаны пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 07.08.2019 № 525.

ІІІ. КОЛЬКАСЦЬ І ПРЫЗНАЧЭННЕ ВУЧНЁЎСКІХ СШЫТКАЎ

10. Пры ажыццяўленні ўстановамі адукацыі навучання і выхавання на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі:

10.1. навучальныя і кантрольныя работы па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Матэматыка“ вучні I класа выконваюць у адпаведных сшытках на друкаванай аснове;

10.2. для выканання навучальных работ па вучэбным прадмеце ”Выяўленчае мастацтва“ выкарыстоўваецца альбом або набор лістоў для малявання;

10.3. для выканання навучальных і кантрольных работ вучням II–IV класаў рэкамендуецца мець наступную колькасць сшыткаў:

па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Матэматыка“ – 3 сшыткі (2 сшыткі для навучальных работ і 1 сшытак для кантрольных работ). У II класе па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ выкарыстоўваюцца сшыткі з разліноўкай у вузкую лінейку (без нахіленай лініі), пачынаючы з ІІІ класа – сшыткі з разліноўкай у шырокую лінейку;

па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура (літаратурнае чытанне)“, ”Русская литература (литературное чтение)“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“, ”Чалавек i свет“, “Асновы бяспекі жыццядзейнасці” – 1 сшытак для навучальных работ па меркаванні настаўніка;

па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ – 2 сшыткі для навучальных работ; сшытак для запісу замежных слоў – па меркаванні настаўніка;

па вучэбным прадмеце ”Музыка“ – нотны сшытак.

11. Пры ажыццяўленні ўстановамі адукацыі навучання і выхавання на II і III ступенях агульнай сярэдняй адукацыі для выканання навучальных і кантрольных работ вучням рэкамендуецца мець наступную колькасць сшыткаў:

па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ – 3 сшыткі (2 сшыткі для навучальных работ і 1 сшытак для кантрольных работ);

па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“ 1 сшытакдля навучальных работ – у V–VIIІ класах;2 сшыткі (1 сшытак для навучальных работ, 1 сшытак для кантрольных работ) – у ІХ–ХІ (XII) класах;

па вучэбным прадмеце ”Літаратура нацыянальнай меншасці“ – 1 сшытак для навучальных работ;

па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ – 2 сшыткі для навучальных работ; па меркаванні настаўніка дадаткова можна выкарыстоўваць сшытак для запісу замежных слоў. Сшытак для запісу замежных слоў для вучняў X–XI (XII) класаў выкарыстоўваецца па іх жаданні;

па вучэбным прадмеце ”Мастацтва (айчынная і сусветная мастацкая культура)“ – альбом або набор лістоў для малявання, 1 сшытак для навучальных работ;

па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“ – 3 сшыткі (2 сшыткі для навучальных работ і 1 сшытак для кантрольных работ);

па вучэбных прадметах”Інфарматыка“, “Астраномія” – 2 сшыткі (1 сшытак для навучальных работі 1 сшытак для кантрольных работ);

па вучэбных прадметах ”Чалавек і свет“, ”Сусветная гісторыя“, ”Гісторыя Беларусі“, ”Грамадазнаўства“, ”Працоўнае навучанне“, ”Чарчэнне“ – 1 сшытак для навучальных работ;

па вучэбным прадмеце ”Фізіка“ – 3 сшыткі (1 сшытак для навучальных работ, 1 сшытак для лабараторных работ (лабараторных работ і эксперыментальных даследаванняў) і 1 сшытак для кантрольных работ);

па вучэбным прадмеце ”Біялогія“ – 3 сшыткі (1 сшытак для навучальных работ, 1 сшытак для лабараторных і практычных работ, 1 сшытак для кантрольных работ);

па вучэбным прадмеце ”Хімія“ – 3 сшыткі (1 сшытак для навучальныхработ, 1 сшытак для практычных работ і 1 сшытак для кантрольных работ);

па вучэбным прадмеце ”Геаграфія“ – 2 сшыткі (1 сшытак для навучальных работ і 1 сшытак для практычных работ);

па вучэбных прадметах ”Дапрызыўная і медыцынская падрыхтоўка“, “Асновы бяспекі жыццядзейнасці” – 1 сшытак для навучальных работ па меркаванні настаўніка.

12. У сшытках для навучальных работ вучні выконваюць работы, якія праводзяцца ў межах паўрочнага і тэматычнага кантролю (класныя, дамашнія, самастойныя, навучальныя пераказы, і іншыя работы), а ў сшытках для кантрольных работ выконваюцца толькі кантрольныя работы, якія ўказаны ў дадатках 3, 4 Метадычных рэкамендацый.

13. Дапускаецца выкарыстоўваць для навучальных, практычных, лабараторных работ і эксперыментальных даследаванняў сшыткі на друкаванай аснове, якія маюць адпаведны грыф. Выкарыстанне рабочых сшыткаў, апорных канспектаў на друкаванай аснове з’яўляецца неабавязковым.

14. Сшыткі для лабараторных работ (лабараторных работ і эксперыментальных даследаванняў) па вучэбным прадмеце ”Фізіка“, сшыткі для практычных работ па вучэбных прадметах ”Хімія“і “Геаграфія”, сшытак для лабараторных і практычных работ па вучэбным прадмеце ”Біялогія“ захоўваюцца ва ўстанове адукацыіна працягу навучальнага года і выдаюцца вучням для выканання адпаведных работ.

15. Кантрольныя работы па вучэбным прадмеце ”Інфарматыка“ афармляюцца на электронным (практычныя заданні) і папяровым (тэарэтычныя пытанні) носьбіце.

16. Сшыткі для кантрольных работ на працягу навучальнага года выдаюцца вучням на вучэбных заняткахдля выканання адпаведных работ і работ над памылкамі і захоўваюцца ва ўстанове адукацыі да пачатку наступнага навучальнага года.

ІV. АФАРМЛЕННЕ I ВЯДЗЕННЕ СШЫТКАЎ, АФАРМЛЕННЕ ЭКЗАМЕНАЦЫЙНЫХ РАБОТ

17. Пры афармленні надпiсу на вокладцы сшытка ўказваецца, для чаго прызначаецца сшытак (для работ па беларускай мове, для кантрольных работ па матэматыцы, для практычных работ па хіміі, для практычных і лабараторных работ па біялогіі, для лабараторных работ па

фізіцы або для лабараторных работ і эксперыментальных даследаванняў па фiзiцы i, адпаведна, па іншых вучэбных прадметах), клас (выкарыстоўваюцца арабскія або рымскія лічбы), скарочанае найменне ўстановыадукацыі ў адпаведнасці са статутам гэтай установы адукацыі, прозвiшчаіўласнаеiмя вучня ў родным склоне.

18. Пры афармленні надпісу на вокладцы сшытка дапускаецца рабіць запіс аб прызначэнні сшытка і найменні ўстановы адукацыі ў два радкі.

19. У І і ІІ класах надпіс на вокладцы сшытка афармляецца настаўнікам, у ІІІ і ІV класах – вучнем пад кiраўнiцтвам настаўніка, у V–ХІ (XII) класах – вучнемзгодна з патрабаваннямі Метадычных рэкамендацый. Памылкі, дапушчаныя вучнямі, выпраўляюцца настаўнікам ручкай з пастай чырвонага колеру.

20. Пры выкананні розных відаў работ вучні павінны захоўваць чырвоны радок, пісаць ад самага пачатку і да самага канца радка, пры неабходнасці падзяляючы словы для пераносу. Усе запiсы ў сшытках робяцца ручкай з пастай сіняга або фіялетавага колеру (па рашэнні ўстановы адукацыі) акуратна, разборлiвым почыркам, выпраўленні памылковага напісання на правільнае выконваюцца без выкарыстання карэктара. У І класе пры навучанні пісьму вучні могуць выкарыстоўваць аловак замест ручкі.

Падкрэслiванне членаў сказа, выдзяленне марфем у слове, умоўныя абазначэннi, чарцяжы, схемы, графікі, табліцы, дыяграмы, малюнкі выконваюцца акуратна алоўкам(пры неабходнасці каляровымі алоўкамі,акрамя чырвонага) або ручкай, пры неабходнасці – з прымяненнем лiнейкii цыркуля. Не дапускаецца выкарыстанне ў сшытках аплiкацый, якія не выконваюць дыдактычных функцый, і фламастараў.

21. Па вучэбных прадметах ”Матэматыка“, ”Фізіка“, ”Астраномія“ ў сшытках для кантрольных работ пры пабудове геаметрычных фігур, графікаў функцый, выкананні малюнкаў, табліц, графікаў і схем вучні могуць выкарыстоўваць каляровыя алоўкі, акрамя чырвонага.

22. Па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“, ”Замежная мова“, ”Матэматыка“ са знешняга боку старонкі сшытка адводзяцца палі (у выпадку іх адсутнасці). Па вучэбных прадметах, па якіх праводзяцца кантрольныя работы, палі адводзяцца і ў сшытку для кантрольных работ.

У ІІ–ІV класах дата выканання навучальнай або кантрольнай работы запісваецца пасярэдзіне радка наступным чынам: дзень месяца арабскай лiчбай, назва месяца пропiссю.

Напрыклад:

6 верасня

На наступным радку (пасярэдзіне) пасля даты ў сшытках для навучальных работ пішацца ”Класная работа“ або ”Дамашняя работа“.

У сшытках з разліноўкай у клетку для навучальных работ па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“ паміж датай і словамі ”Класная работа“ або ”Дамашняя работа“ прапускаецца адна клетка ўніз, паміж словамі ”Класная работа“ або ”Дамашняя работа“ і заданнем –дзве клеткі ўніз.

У сшытках па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“, пачынаючы з ІІ класа, пры афармленні рашэння заданняў на асобным радку ўказваецца від навучальнай работы (слова ”Прыклады“ ў ІІ–ІV класах не пішацца). Паміж назвай віду задання, рашэннем і адказам прапускаецца адпаведна адна клетка ўніз, паміж слупкамі прыкладаў, размешчаных адзін пад адным, – дзве клеткі ўніз, паміж слупкамі прыкладаў, размешчаных на адным радку, – тры клеткі ўправа ад найдаўжэйшага прыкладу. Для аддзялення адной навучальнай работы ад другой i для выстаўлення адзнакi прапускаюцца чатыры клеткі ўніз.

У V–ХІ (XII) класах у сшытках для навучальных і кантрольных работ па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“дата запісваецца словамі ў цэнтры радка. На наступных радках пасля даты пішуцца від работы (пераказ, сачыненне i iншыя); або ”Работа над памылкамі“; або”Дамашняя работа“, затым ”Практыкаванне“з указаннем яго нумара (без знака №); або”Класная работа“. Пасля слоў ”Класная работа“ на наступным радку па меркаванні настаўніка можа ўказвацца тэма вучэбных заняткаў.

У ІХ–ХІ (XII) класах у сшытках для кантрольных работ па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“,”Русская литература“ дата таксама запісваецца словамі ў цэнтры радка. На наступным радку пасля даты ўказваецца від работы (сачыненне), затым – загаловак кантрольнай работы.

Загаловак навучальнай або кантрольнай работы запісваецца на асобным радкубез двукосся і кропкі ў канцы назвы.Калі загаловак з’яўляецца цытатай,то ён бярэцца ў двукоссе.

Запісы афармляюцца наступным чынам:

Трэцяга верасня Дваццаць пятага верасня Восьмага кастрычніка

Дамашняя работа Класная работа Работа над памылкамі

Практыкаванне 12 Спосабы ўтварэння

дзеясловаў

Третье сентября Третье сентября Третье октября

Домашняя работа Классная работа Работа над ошибками

Упражнение 12

Пятага кастрычніка Пятага кастрычніка Пятага кастрычніка

Дыктант Пераказ Сачыненне

Мой родны край У лесе З гісторыі майго роду

Пятнаццатага красавіка

Сачыненне

,,Добра быць у дарозе, якую ты

сам сабе выбіраеш…“

У выпадку, калі пісьмовая работа па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“,”Русский язык“,”Мова нацыянальнай меншасці“ўключае дадатковае заданне, на наступным радку пасля тэксту ўказваецца нумар варыянта. Нумар задання абазначаецца арабскай лічбай.

Напрыклад: Варыянт 2 Варыянт ІІ

1. 1.

Па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ дата ў сшытку запісваецца так, як гэта прынята ў краіне мовы, якая вывучаецца:

Англійская мова 1 October 2020

Нямецкая мова 7. Dezember 2020

Французская мова Lundi7septembre 2020

Іспанская мова 7 de diciembre de 2020

Кітайская мова 2020年4月12日

У сшытку для навучальных работ па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“словы”Класная работа“, ”Дамашняя работа“ (на адпаведнай мове) не пішуцца.

У V–ХІ (XII) класах дата выканання навучальнай або кантрольнай работы па іншыхвучэбных прадметах, акрамя вучэбных прадметаў ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Замежная мова“,запiсваецца лiчбамi на палях сшыткаў у адзін ці два радкі.

Напрыклад:22.09.2020

У сшытках для навучальных работ па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“, ”Мастацтва (айчынная і сусветная мастацкая культура)“, ”Чалавек i свет“, ”Інфарматыка“, ”Сусветная гісторыя“, ”Гісторыя Беларусі“, ”Грамадазнаўства“, ”Геаграфія“, ”Біялогія“, ”Фізіка“, ”Астраномія“, ”Хімія”, ”Працоўнае навучанне“, ”Чарчэнне“, ”Дапрызыўная і медыцынская падрыхтоўка“, ”Асновы бяспекі жыццядзейнасці“ пры выкананні навучальных работ словы ”Класная работа“ не пішуцца, а адразу запісваецца тэма вучэбных заняткаў пасярэдзіне таго ж радка, на якім запісанадатавыкананнянавучальнайработы, або від работы (сачыненне і іншыя работы). Запіс у сшытку афармляецца наступным чынам:

Жыццёвы і творчы шлях І. Шамякіна 15.09.2020

Агульная характарыстыка галагенаў 12.09.2020

Пры выкананні кантрольнай, практычнай або лабараторнай работы ў адпаведным сшытку запіс афармляецца наступным чынам:

Практычная работа № 6 22.10.2020

Рашэнне эксперыментальных задач

У сшытках для кантрольных работ па вучэбных прадметах ”Матэматыка“, ”Фізіка“, ”Астраномія“, ”Біялогія“, ”Хімія“ ў V–ХІ (XII) класах пасля запісаў даты і назвы віду работы ўказваецца тэма, па якой выконваецца кантрольная работа, а затым у цэнтры радка – нумар варыянта (Варыянт 2або Варыянт II).

23. Экзаменацыйныя работы па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Матэматыка“ па завяршэнні навучання і выхавання на II і III ступенях агульнай сярэдняй адукацыі выконваюцца на падвойных лістах паперы з адбіткам штампа ўстановы адукацыі, якія ўкладваюцца адзін у адзін.

На адбітку штампа ўстановы адукацыі запісваецца дата правядзення выпускнога экзамену.

Напрыклад: 1 чэрвеня 2021 г.

Пасля адбітку штампа ўстановы адукацыі прапускаюцца два радкі (дзве лінейкі) на лістах паперы з разліноўкай у лінейку, чатыры радкі (чатыры клеткі ўніз) на лістах паперы з разліноўкай у клетку і пасярэдзіне радка робіцца адпаведны запіс.

Тытульны ліст экзаменацыйнай работы па завяршэнні навучання і выхавання на ІІ і ІІІ ступенях агульнай сярэдняй адукацыі афармляецца згодна з дадаткам 7 Метадычных рэкамендацый.

Па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ на другой старонцы пасярэдзіне першага радка пiшацца назва дыктанта або пераказу, па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“ – нумар варыянта.

Пры абазначэнні нумара варыянта можна выкарыстоўваць як арабскія, так і рымскія лічбы (Варыянт 2 або Варыянт ІІ).

Заданні экзаменацыйнай работы па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“ не перапісваюцца.

24. Экзаменацыйныя работы вучняў пасля праверкі і выстаўлення адзнакі ў балах падпiсваюцца старшынёй і членамі экзаменацыйнай камiсii згодна з дадаткам 7 да Метадычных рэкамендацый.

V. ПРАВЕРКА НАВУЧАЛЬНЫХ, КАНТРОЛЬНЫХ,

ЭКЗАМЕНАЦЫЙНЫХ РАБОТ І ПРАВЯДЗЕННЕ РАБОТЫ НАД ПАМЫЛКАМІ

25. Па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Матэматыка“ правяраюцца:

кожная навучальная работа ў сшытках для навучальных работ да наступных вучэбных заняткаў ва ўсiх вучняў І–ІV класаў;

найбольш значныя (на выбар настаўніка) навучальныя работыўвучняў V– ХІ (XII) класаў:

не менш чым адзiн раз на тыдзень ва ўсiх вучняў V–VІІ класаў;

не менш чым адзiн раз на два тыдні ва ўсiх вучняў VІІІ–ІХ класаў,

не менш чым адзiн раз на месяц ва ўсiх вучняў Х–ХІ (XII) класаў пры вывучэнні прадмета на базавым узроўні;

не менш чым адзiн раз на два тыдні ва ўсiх вучняў Х–ХІ (XII) класаў пры вывучэнні прадмета на павышаным узроўні.

26. Па вучэбным прадмеце ”Замежная мова“ў сшытку для навучальных работправяраюцца:

кожная навучальная работа ў вучняў ІІІ–VІІ класаў да наступных вучэбных заняткаў;

найбольш значныя (на выбар настаўніка)навучальныя работы ў вучняў VІІІ–ХІ (XII) класаў, але з такiм разлiкам, каб адзiн раз на тыдзень адпаведныя навучальныя работы правяралiся ва ўсіх вучняў VІІІ і ІХ класаў,адзiн раз на два тыдніва ўсіх вучняў Х–ХІ (XII) класаў пры вывучэнні на базавым узроўні;адзін раз на тыдзень ва ўсіх вучняў Х–ХІ (XII) класаў пры вывучэнні на павышаным узроўні.

27. Па вучэбным прадмеце “Мастацтва (айчынная і сусветная мастацкая культура)” найбольш значныя (на выбар настаўніка) навучальныя работы правяраюцца ў кожнага вучня не радзей за адзін раз у чвэрць (напрыклад, у якасці заліковых).

28. Па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“, ”Чалавек і свет“, ”Сусветная гісторыя“, ”Гісторыя Беларусі“, ”Грамадазнаўства“, ”Фізіка“, ”Астраномія“, ”Хімія“, ”Біялогія“, ”Геаграфія“,”Інфарматыка“найбольш значныя (на выбар настаўніка) навучальныя работыправяраюцца ў кожнага вучня не радзей за адзін раз у месяц.

29. Адзнакі за выкананне вучнямі ІІІ–ХІ (XII) класаў навучальных работ, выстаўленыя ў сшытках для навучальных работ па адпаведным вучэбным прадмеце, па меркаванні настаўніка могуць заносіцца ў класны журнал і дзённік вучня.

30. Па вучэбным прадмеце ”Фізіка“ лабараторныя работы правяраюцца ў кожнага вучня да наступных вучэбных заняткаў. Адзнакі за лабараторныя работы, выстаўленыя ў сшытках для лабараторных работ, заносяцца ў класны журнал і дзённік вучня.

Па вучэбным прадмеце ”Хімія“ практычныя работы правяраюцца ў кожнага вучня да наступных вучэбных заняткаў. Адзнакі, выстаўленыя ў сшытках для практычных работ, заносяцца ў класны журнал і дзённік вучня;

Па вучэбным прадмеце ”Біялогія“:

лабараторныяі найбольш значныя (па меркаванні настаўніка) практычныя работы правяраюцца ў кожнага вучня да наступных вучэбных заняткаў. Адзнакі за лабараторныяіпрактычныяработы, выстаўленыя ў сшытках для лабараторных і практычных работ, заносяцца ў класны журнал і дзённік вучня;

адзнакіза навучальныя работы (у тым лікувопыты, доследы, справаздачы па выніках экскурсій)выстаўляюцца ў класны журнал і дзённікі вучняў па меркаванні настаўніка.

Па вучэбным прадмеце ”Геаграфія“ практычныя работы правяраюцца да наступных вучэбных заняткаў у кожнага вучня. Адзнакі за практычныя работы(пазначаныя зорачкай у вучэбнай праграме), выстаўленыя ў сшытках для практычных работ вучняў, заносяцца ў класны журнал і дзённік вучня; адзнакі за іншыя практычныя работы заносяцца ў класны журнал і дзённік вучня па меркаванні настаўніка.

31. Кантрольныя работы правяраюцца ў кожнага вучня I–ХІ (XII) класаў. Па выніках праверкі кантрольных работ вучням III–ХІ (XII) класаў выстаўляюцца адзнакі ў сшытках для кантрольных работ па адпаведных вучэбных прадметах. Закантрольныя пераказы і сачыненні па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ вучням выстаўляюцца дзве адзнакі: адна – за змест, другая – за пісьменнасць.Адзнакі, выстаўленыя па выніках кантрольных работ, заносяцца ў класны журнал і дзённік вучня.За кантрольныя сачыненні па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“ вучням выстаўляюцца дзве адзнакі: адна – за змест з улікам зместавых і маўленчых памылак, другая – за пісьменнасць. Адзнакі, выстаўленыя па выніках кантрольнагасачынення, заносяцца ў класны журнал (першая – на старонку журнала па літаратуры, другая – на старонку журнала па мове)і дзённік вучня.

Праверка кантрольных работ, як правіла, ажыццяўляецца да наступных вучэбных заняткаў па адпаведным вучэбным прадмеце. Дапускаецца ажыццяўляць праверку кантрольных сачыненняў, пераказаў і іншых творчых работ па мовах і літаратурах у V–VІІІ класах на працягу тыдня, у ІХ класе – на працягу дзесяці дзён, у Х–ХІ (ХІІ) класах –на працягу двух тыдняў пасля правядзення адпаведнай творчай работы.

32. Па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“,”Беларуская літаратура“,”Русский язык“,”Русская литература“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“ ў навучальных работах, якiя правяраюцца, і кантрольных работах настаўнік адзначае і выпраўляе дапушчаныя вучнямi памылкі наступным чынам.

Няправiльна напiсаную (напісаны):

лiтару або знак прыпынку закрэслівае наўскос, падкрэслівае адной лініяй;

лiчбу закрэслівае наўскос;

частку слова, сказзакрэслівае тонкай гарызантальнай лiнiяй;

памылкі ў змесце i маўленчыя памылкі падкрэслiвае хвалiстай лiнiяй;

замест закрэсленага запісвае ўверсе правільны варыянт (патрэбныя лічбы, літары, знакі прыпынку, словы, словазлучэнні, сказы).

Выпраўленыя памылкі адзначаюцца на палях сшытка наступнымі ўмоўнымі знакамі:

у II–IV класах – I – арфаграфiчная, V – пунктуацыйная, I (н) – нягрубая арфаграфiчная, V (н)– нягрубая пунктуацыйная, З (С) – памылка ў змесце (в содержании); М (Р) – маўленчая (речевая);

у V–ХІ (XII) класах – I – арфаграфiчная; V – пунктуацыйная; Г – граматычная; З (С) – памылка ў змесце (в содержании); М (Р) – маўленчая (речевая); а (о) – аднатыпная (однотипная); н – нягрубая: I (а) (I (о)), I (н), V (н).

Дапушчаныя вучнямi памылкі на прымяненне правілаў, якiя яшчэ не вывучалiся, настаўнік падкрэслівае, выпраўляе, але на палях сшытка не адзначае.

У V–ХІ (XII) класах пры праверцы дыктанта пасля тэксту (у пачатку наступнага радка) дробам указваецца колькасць арфаграфiчных памылак (лiчнiк) i пунктуацыйных памылак (назоўнiк).

Напрыклад:

I / V 2/1

У навучальных і кантрольных творчых работах(пераказы, сачыненні, пераклады і іншыя) настаўнік выпраўляе арфаграфічныя, пунктуацыйныя, граматычныя, маўленчыя памылкі, памылкі ў змесце і выстаўляе дзве адзнакі: адну – за змест, другую – за пісьменнасць.

Пры праверцы творчых работ (пераказаў, сачыненняў, перакладаў і іншых), якiя разлiчаны на адны або двое вучэбных заняткаў, пасля тэксту (у пачатку наступнага радка)настаўнік запісвае дробам у лічніку колькасць памылак у змесце i маўленчых памылак, а ў назоўнiку ўказвае колькасць арфаграфiчных, пунктуацыйных i граматычных памылак.

Напрыклад:

З – М 2-2

I – V – Г 2-2-1

Калі вучнямі дапушчаны выпраўленні на месцы арфаграм і пунктаграм, якія ўплываюць на выстаўленне адзнакі за пісьмовую работу, па меркаванні настаўніка наяўнасць выпраўленняў можна адзначаць пасля падліку памылак. У гэтым выпадку запіс можна аформіць наступным чынам:

1/0 2 выпр.(І) 1-0

3-0-2 2 выпр.(V)

Пры праверцы экзаменацыйных работ вучняў па завяршэнні навучання і выхавання на ІІ і ІІІ ступенях агульнай сярэдняй адукацыі па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ дапушчаныя вучнямi памылкі адзначаюцца, выпраўляюцца і фіксуюцца такім жа чынам, як і пры праверцы дыктанта, творчых работ.

33. Па іншых вучэбных прадметах у навучальных работах, якія правяраюцца, і кантрольных работахнастаўнік закрэсліваеарфаграфічныя, пунктуацыйныя, граматычныя памылкі інадпісвае правільны варыянт, маўленчыя памылкі падкрэслівае хвалістай лініяй.

Пры праверцы экзаменацыйных работ вучняў па завяршэнні навучання і выхавання на ІІ і ІІІ ступенях агульнай сярэдняй адукацыі па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“ такім жа чынам выпраўляюцца дапушчаныя вучнямi памылкі.

34. У сшытках для навучальных і кантрольных работ па вучэбных прадметах ”Матэматыка“, ”Фізіка“, ”Біялогія“, ”Хімія“, у сшытках для навучальных работ па іншых вучэбных прадметах пры праверцы дадатковых заданняў,тэставых работ, уэкзаменацыйнай рабоце па вучэбным прадмеце ”Матэматыка“на паляхнасупраць кожнага выкананага задання адзначаецца колькасць балаў, якой ацэнены вынік выканання гэтага задання. Пасля рашэння апошняга задання запісваецца сумарная колькасць балаў за выкананне ўсіх заданняў, якія пераводзяцца ў адпаведную адзнаку. Адзнака запісваецца на адпаведным радку.

Па вучэбных прадметах ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“ пасля праверкі навучальнай творчай работы дапускаецца сціслае пісьмовае ацэначнае меркаванне настаўніка.

35. Вучні ІІ–ІV класаў выконваюць работу над памылкамі пасля кожнай работыў тых жа сшытках, у якіх выконвалася адпаведная навучальная або кантрольная работа.Узор выканання работы над памылкамі дае настаўнік.

36. Вучнямі V–ХІ (XII) класаў работа над памылкамі выконваецца па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Беларуская літаратура“, ”Русский язык“, ”Русская литература“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Літаратура нацыянальнай меншасці“, ”Фізіка“, ”Астраномія“, ”Хімія“,”Біялогія”, ”Матэматыка“пасля правядзення настаўнікам аналізу выканання кантрольнайабо найбольш значнай (па меркаванні настаўніка)навучальнай,практычнай, лабараторнайработы па адпаведным вучэбным прадмецеў тых жа сшытках, у якіх выконвалася работа.

Па вучэбным прадмеце ”Інфарматыка“ тыповыя памылкі, дапушчаныя вучнямі пры выкананні кантрольнай работы, абмяркоўваюцца без выканання пісьмовай работы над памылкамі.

37. Выпраўленне памылак, дапушчаных вучнем, надпісванне правільнага варыянта, іншыя запісы ажыццяўляюцца ручкай з пастай чырвонага колеру.Памылкі, дапушчаныя пры выкананні работы над памылкамі, выпраўляюцца такім жа чынам, як і пры праверцы навучальнай або кантрольнай работы па адпаведным вучэбным прадмеце.

38. Па выніках праверкі работы над памылкамі па меркаванні настаўніка можа быць выстаўлена адзнака, якая можа быць занесена ў класны журнал і дзённік вучня.

VI. АФАРМЛЕННЕ РЭФЕРАТА

39. Рэферат – гэта кароткая перадача зместу артыкула (-аў) або даследавання. Рэфераты могуць выконвацца па ўсіх вучэбных прадметах, якія вывучаюцца ў X–XI (XII) класах.

Рэферат мае наступную структуру: тытульны ліст, змест, уводзіны, асноўная частка, якая падзяляецца на главы, раздзелы, падраздзелы, заключэнне, спіс літаратуры ў алфавітным парадку, дадаткі (пры неабходнасці). Аб’ём навучальнага рэферата, узор яго афармлення ўстаноўлены згодна з дадаткам 8 да Метадычных рекамендацый.

40. На тытульным лісце ўказваецца найменне ўстановы адукацыі, прозвішча, уласнае імя, імя па бацьку (калі ёсць) аўтара, назва работы, месца знаходжання ўстановы адукацыі, год.

41. Змест рэферата ўключае назву структурных частак, глаў, раздзелаў і падраздзелаў з указаннем нумарацыі старонак арабскімі лічбамі.

42. Ва ўводзінах даецца кароткая характарыстыка тэмы рэферата, абгрунтоўваецца яе актуальнасць, раскрываюцца мэта і задачы работы, даецца пералік літаратуры і асноўных крыніц, на аснове якіх падрыхтаваны рэферат.

43. У асноўнай частцы рэферата коратка, але поўна падаецца матэрыял па раздзелах, кожны з якіх раскрывае асобную праблему або розныя бакі адной праблемы. Кожны змястоўны блок (глава, раздзел, падраздзел) павінен мець загаловак.

44. Заключэнне павінна быць сціслым, канкрэтным, утрымліваць асноўныя вывады, а таксама інфармацыю пра згоду ці нязгоду з аўтарамі выкарыстаных крыніц. Заключэнне не павінна перавышаць па аб’ёме ўводзіны.

45. Пры напісанні рэферата неабходна рабіць спасылкі на крыніцы інфармацыі: у квадратных дужках указваецца нумар крыніцы ў спісе выкарыстаных крыніц і старонка, напрыклад: [4, с. 29]. Спасылкі ў тэксце могуць таксама падавацца ў выглядзе падрадковых заўваг, нумарацыя якіх прыводзіцца на кожнай старонцы, пачынаючы з адзінкі. Спісвыкарыстаных крыніц афармляецца ў адпаведнасці з правіламі бібліяграфічнага апісання.

46. Пры камп’ютарным наборы трэба выкарыстоўваць шрыфт Times New Roman, кегль 15 пт; міжрадковы інтэрвал – 1,5; водступ першага радка кожнага абзаца – 1,25; палі – зверху і знізу па 2 см, злева 3 см, справа 1 см.

Дадатак 1

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Узоры афармлення надпiсу на вокладцы сшытка

Тетрадь Сшытак

для работ для кантрольных работ

по русскому языку па беларускай мове

учащегося 6 ,,А“ класса вучанiцы II класа

гимназии № 61 г. Минска Выгалавіцкай базавай школы

Петрова Виталия Данiльчык Вольгi

Дадатак 2

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Колькасць і аб’ём навучальных работ

па развіцці звязнага вуснага і пісьмовага маўлення

на І ступені агульнай сярэдняй адукацыі

Вучэбны прадмет ”Русский язык“

ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання і выхавання

Від работы ІV клас

Пераказ 70-80 слоў

Дадатак 3

да Метадычных рэкамендацый пафарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Колькасць кантрольных работ на I ступені

агульнай сярэдняй адукацыі, іх віды і аб’ём

Вучэбны прадмет ”Русский язык“

ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання і выхавання

Від работы ІV клас

Кантрольны дыктант 55-65 слоў

Кантрольны дыктант з дадатковым заданнем 65-75 слоў

Кантрольны слоўнікавы дыктант 12 слоў

Дадатак 4

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Колькасць кантрольных работна II і III ступенях агульнай сярэдняй адукацыі

Вучэбны прадмет ”Русский язык“

Віды работ Колькасць кантрольных работ у навучальны год па класах

V VІ VІІ VІІІ ІХ Х (базавы/ ХІ (базавы/

павыш.) павыш.)

Дыктанты 2 2 2 2 2 2/2 2/2

Пераказы 2 2 2 2 2 2/2 2/2

Тэставая работа – – – 1 1 1/2 1/2

Сачыненні 0/1 0/1

Вучэбны прадмет ”Русская литература“

Сачыненнi – – – – 1 2/4 2/4

Дадатак 5

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Аб’ём тэкстаў кантрольных работ (дыктант, пераказ, сачыненне), аб’ём слоўнікавага дыктанта па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“, ”Беларуская літаратура“, ”Русская литература“на II і III ступенях агульнай сярэдняй адукацыі

Клас Аб’ём тэксту дыктанта Аб’ём слоўнікавага дыктанта

V 80–90 слоў 12–15 слоў

VІ 90–100 слоў 15–20 слоў

VІІ 100–110 слоў 20–25 слоў

VІІІ 110–125 слоў 25–30 слоў

ІХ 125–145 слоў 30–35 слоў

Х 145–170 слоў 35–40 слоў

ХІ 170–200 слоў 40–45 слоў

Клас Аб’ём тэксту для пераказу

V 80–100 слоў

VІ 100–120 слоў

VІІ 120–180 слоў

VІІІ 180–240 слоў

ІХ 240–340 слоў

Х 340–450 слоў

ХІ 450–600 слоў

Клас Аб’ём сачынення

V 0,5–1 старонка

VІ 1–1,5 старонкі

VІІ 1–1,5 старонкі

VІІІ 1,5–2 старонкі

ІХ 2–3 старонкі

Х 3–4 старонкі

ХІ 4–5 старонак

Дадатак 6

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Колькасць відаўарфаграм і пунктаграм у тэкстах кантрольных дыктантаў па вучэбных прадметах ”Беларуская мова“, ”Русский язык“, ”Мова нацыянальнай меншасці“ на II і III ступенях агульнай сярэдняй адукацыі

Клас Колькасць відаў арфаграм Колькасць відаў пунктаграм

у тэкстах кантрольных дыктантаў у тэкстах кантрольных дыктантаў

V 10 2–3

VІ 12 3–4

VІІ 16 4–5

VІІІ 20 5–6

ІХ 24 7–10

Х 26 10–15

ХІ 28 15–20

Дадатак 7

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Афармленне тытульнага ліста,

подпісаў экзаменацыйнай работы

І. Узоры афармлення тытульнага ліста экзаменацыйнай работы па завяршэнні навучання і выхавання на ІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі:

Экзаменацыйная работа (дыктант) Экзаменационная работа (диктант)

па беларускай мове по русскому языку

вучанiцы 9,,Б“ класа учащейся ІХ,,Б“ класса

Кавалевiч Вольгi Пятроўны Ковалевич Ольги Петровны

Экзаменацыйная работа (дыктант) Экзаменационная работа (диктант)

па літоўскай мове по литовскому языку

вучня 9 класа учащегося IX класса

Блажукаса Томаса Рэналдавіча Блажукаса Томаса Реналдовича

Экзаменацыйная работа (дыктант) Экзаменационная работа (диктант)

па польскай мове по польскому языку

вучаніцы 9 класа учащейся ІХ класса

Кавальскай Дануты Казіміраўны Ковальской Дануты Казимировны

Экзаменацыйная работа Экзаменационная работа

па матэматыцы по математике

вучня 9,,В“ класа учащегося ІХ ,,В“ класса

Станкевіча Сяргея Іванавіча Станкевича Сергея Ивановича

ІІ. Узоры афармлення тытульнага ліста экзаменацыйнай работы па завяршэнні навучання і выхавання на ІІІ ступені агульнай сярэдняй адукацыі:

Экзаменацыйная работа (пераказ) Экзаменационная работа (изложение)

па беларускай мове по русскому языку

вучанiцы 11,,Б“ класа учащейся ХІ ,,Б“ класса

Сідаровіч Ірыны Уладзіміраўны Сидорович Ирины Владимировны

Экзаменацыйная работа (пераказ) Экзаменационная работа (изложение)

па літоўскай мове по литовскому языку

вучня 11 класа учащегося XI класса

Блажукаса Томаса Рэналдавіча Блажукаса Томаса Реналдовича

Экзаменацыйная работа Экзаменационная работа

па матэматыцы по математике

вучаніцы 11,,В“ класа учащейся Х1 ,,В“ класса

Шыманскай Тамары Пятроўны Шиманской Тамары Петровны

ІІІ. Подпіс экзаменацыйных работ вучняў старшынёй і членамі экзаменацыйнай камiсii:

10

(адзнака)

Старшыня экзаменацыйнай камісіі (подпіс) Т.І. Пятрова

Члены экзаменацыйнай камісіі: (подпіс) А.Г. Лявонаў

(подпіс) Н.І. Мікалаева

10/9

(отметки)

Председатель экзаменационной комиссии (подпись) Т.И. Петрова

Члены экзаменационной комиссии: (подпись) А.Г. Леонов

(подпись) Н.И. Николаева

(подпись) Г.П.Сидоров

Дадатак 8

да Метадычных рэкамендацый па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі

Аб’ём, афармленне i структура рэферата

І. Аб’ём

Рэферат Клас Аб’ём рэферата пры камп’ютарным наборы Аб’ём рэферата пры напісанні ад рукі

Навучальны Х 12–14 старонак 14–15 старонак

Навучальны ХІ 15–17 старонак 17–19 старонак

ІІ. Афармленне тытульнага ліста*

Найменне ўстановы адукацыі

Назва рэферата

Выканаў(ла)

Прозвішча, імя ўласнае, імя па бацьку

(калі ёсць)

вучань(іца) ___ класа

Месца знаходжання ўстановы адукацыі, год напісання рэферата

ІІІ. Структура

Змест рэферата ўключае назвы структурных частак, глаў, раздзелаў і падраздзелаў з указаннем нумарацыі старонак арабскімі лічбамі.

Напрыклад:

Змест**

Уводзіны

1. Назва главы

1.1.Назва раздзела

1.2. Назва раздзела

1.2.1. Назва падраздзела

1.2.2. Назва падраздзела

2. Назва главы

Заключэнне

Спіс выкарыстаных крыніц

Дадаткі

*Нумар на тытульным лісце не ўказваецца, але пры нумарацыі ўлічваецца.

** Размяшчаецца пасля тытульнага ліста.

В 2020/2021 учебном году по обновленным учебным программам, новым учебным пособиям по 17 учебным предметам будут учиться учащиеся X класса учреждений образования, реализующих образовательную программу среднего образования.

Новые учебные пособия(за исключением учебных пособий по допризывной и медицинской подготовке) разработаны с учетом обеспечения возможности изучения учебного предметакак на базовом,так и повышенном уровнев соответствии с типовым учебным планом учреждения общего среднего образования соответствующего вида.

Повышенный уровень изучения учебного предмета – изучение содержания соответствующего учебного предмета, которое включает в себя базовый уровень изучения этого учебного предмета с углублением его содержания (ст. 158 Кодекса Республики Беларусь об образовании).

Учебный материал, предназначенный учащимся, изучающим учебный предмет «Математика» на повышенном уровне, содержится в учебных пособиях«Сборник задач по алгебре (базовый и повышенный уровни).10 класс» авторов О. Н. Пирютко, И. Г. Арефьевой, «Геометрия. 10 класс (базовый и повышенный уровни)» авторов Л. А. Латотина, Б. Д. Чеботаревского, И. В. Горбуновой.

В учебных пособиях на печатной основе, которые содержат учебные материалы для базового уровня изучения учебного предмета, имеются ссылки на дополнительные материалы, которые рекомендуется использовать учащимся при изучении учебного предмета на повышенном уровне (дополнительные материалы). Такие ссылки в учебных пособиях обозначены специальным знаком-символом . Наличие такого знака означает, что для работы с дополнительными материалами необходимо перейти в соответствующее электронное приложение к учебному пособию на интернет-ресурс«Профильное обучение» (http://profil.adu.by).

На интернет-ресурсе «Профильное обучение» (http://profil.adu.by) размещены электронные приложения к учебным пособиям по учебным предметам «Беларуская мова», «Беларуская літаратура», «Русский язык», «Русская литература»,«Всемирная история», «История Беларуси», «Обществоведение», «Информатика», «Биология», «Физика», «Химия», «Черчение» для использования учащимися X класса при изучении соответствующего учебного предмета на повышенном уровне.

Общая характеристика электронного приложения к учебному пособию

для изучения содержания учебного предмета на повышенном уровне

Электронное приложение к учебному пособию для изучения содержания учебного предмета на повышенном уровне (далее – ЭП) представляет собой системное учебно-методическое обеспечение, позволяющее реализовать полный дидактический цикл обучения, базирующийся на информационно-коммуникационных технологиях и применении современных форм и методов обучения.

ЭП сохраняет преемственность с традиционными учебными изданиями на печатной основе, выполняя и дополняя необходимые функции: информационную, систематизирующую, мотивационную, координирующую, воспитательную. Материалы, включенные в ЭП, прошли все этапы научно-педагогической экспертизы и допущены к использованию в учреждениях общего среднего образования. Как и традиционное учебное пособие, ЭП содержит системное и полное изложение содержания учебного предмета в соответствии с учебными программами (базовый и повышенный уровни). Оно призвано поддерживать все основные этапы образовательного процесса и создавать основу для его осуществления с использованием информационно-коммуникационных технологий.

ЭП, как кросс-платформенное решение, может воспроизводиться на интерактивных панелях (досках), компьютерах, планшетах и других мобильных устройствах.

ЭП оснащено аппаратом организации усвоения учебного материала и проверки знаний учащихся, который представлен развернутой системой разнообразных заданий, объединенных общими методическими и дидактическими целями.

Основное содержание ЭП составляет текст; методика и приемы работы с текстом в случае использования ЭП аналогичны методикам работы с учебным пособием на печатной основе.

Иллюстративный ряд учебных пособий на печатной основе, представленный рисунками, схемами, графиками, диаграммами, фотографиями и коллажами разного вида, в ЭП становится интерактивным, иллюстрации увеличиваются при их активизации, что важно для мотивации учащихся к изучению учебного предмета, удобно при индивидуальной работе на устройствах с различными размерами экранов и может быть использовано при фронтальной работе в классе с применением интерактивной доски (интерактивной панели).

При необходимости материал ЭП (упражнения, задания и т. п.) можно распечатать.

Особенности использования ЭП в образовательном процессе

Максимальный эффект от использования ЭП будет при наличии возможности его использования каждым учащимся. В этой связи рекомендуется задействовать для организации образовательного процесса компьютерные классы, можно под руководством учителя организовать работу с использованием личных мобильных устройств учащихся (смартфоны, планшетные устройства, ноутбуки). Целесообразно использовать интерактивные панели, проекционные устройства.

Организационные особенности образовательного процесса с использованием ЭП могут зависеть от поставленных учителем задач, целевого назначения использования материалов ЭП, вида урока:

Целевое назначение использования материалов ЭП

Организация работы

1. Источник нового знания

• Индивидуальная работа с содержанием ЭП на индивидуальных устройствах: планшетах, компьютерах, смартфонах;

• Групповая работа в компьютерных классах;

• Фронтальная работа с использованием проекционного оборудования, интерактивной панели

2. Источник дополнительной информации

• Визуализация сложных процессов и явлений для расширения и углубления знаний (с использованием проекционного оборудования, интерактивной панели);

• Использование мультимедийных компонентов для решения исследовательских, проектных заданий и

т. д. (с использованием мобильных устройств);

• Индивидуальная работа или работа с малыми группами по индивидуальным образовательным маршрутам (с использованием мобильных устройств, компьютеров)

3. База мультимедийных объектов

• Использование мультимедийных компонентов для конструирования урока (с использованием проекционного оборудования, интерактивной панели)

4. База средств контроля знаний

• База для составления учителем индивидуальных комплектов заданий для отработки, проверки, контроля знаний, корректировки индивидуальных образовательных маршрутов учащихся (с использованием индивидуальных мобильных устройств)

Интерактивность, информационная и методическая насыщенность ЭП обеспечивают возможность эффективно применять педагогические технологии смешанного обучения в традиционной классно-урочной системе. Одна из них – это модель «перевернутый класс».

Модель «перевернутый класс» используется для организации самостоятельной учебной деятельности при изучении содержания учебного предмета. Данная модель подразумевает предварительную самостоятельную теоретическую подготовку учащихся дома. Работа в классе посвящается обсуждению изученного, разным видам деятельности, организации индивидуальной и групповой формы работы за счет высвобождения времени на ознакомление с теоретическим материалом.

Во время работы по модели «перевернутый класс» возрастает доля ответственности учащегося, стимулируется развитие его личностных характеристик (активность, инициативность) и метапредметных навыков (самоорганизация, управление временем, работа в команде). Обязательным условием использования этой модели является наличие домашнего компьютера или мобильного устройства с доступом к глобальной компьютерной сети Интернет.