C. SINIF DIŞI ÖĞRETİM ETKİNLİKLERİ

1. GEZİ

Okul ve sınıf içinde yapılan çalışmaları tamamlamak, yaşamla bağlantısını kurmak ve bilişsel, duyuşsal ve devinimsel alandaki davranışları kazandırmak için kullanılan bir tekniktir. Öğrencilere somut yaşantılar geçirerek kalıcı öğrenmeleri sağlamak için kullanılır. Örneğin öğrencilerin müze, fabrika kütüphane, dağ, orman, göl vb. yerlere götürülmesi planlanabilir. Bir gezi için yapılması gerekli işlemler aşağıda açılanmıştır.

• Öğrencilere kazandırılacak kazanımların öğrencilerle birlikte belirlenmesi,
• Gezi yapılacak kurumun ya da yerin belirlenmesi,
• Kurumdan izin alınması, gezinin amacının, zamanının ve gezide sorulacak soruların belirlenmesi,
• Gezi planının hazırlanması, hava koşulları, ne ile gidileceğinin belirlenmesi ve güvenlik tedbirlerinin alınması,
• Gezi sonunda, yapılan etkinlikler sınıfta tartışılmalı, bir rapor oluşturularak hem okula hem de gezi yapılan kuruma sunulmalıdır.

2. GÖZLEM

Gözlem, her çocukta var olan araştırma eğilimini ortaya çıkarmak için kullanılan bir tekniktir. Bu teknikte öğrencilere kazandırılacak davranışlar en az uygulama düzeyinde olmalıdır. Öğrencilerin sınıf, laboratuar ya da okul dışındaki sosyal yaşam ortamlarında bir olay, durum, nesne ya da insanlarla ilgili olarak sistematik olarak inceleme yapma, verileri kaydetme ve bir sonuca varma süreci olarak açıklanabilir. Öğrencilerin dikkatli bir gözlem yapmalarını gerektirir. Gözlem rastgele gerçekleştirilen bir etkinlik değildir. Gözlem yapılarken aşağıda belirtilen kurallara uyulmalıdır.

• Gözlemin eğitsel bir amacı olmalıdır,
• Gözlem yapılacak doğal ya da toplumsal olgu belirlenmelidir,
• Gözlem yapılacak zaman saptanmalı, olgunun ne zaman hangi sıklıkla ve kimler tarafından gözleneceği belirlenmelidir,
• Gözlem sonuçlarının hangi ölçme aracıyla toplanacağı belirlenmelidir,
• Gözlem, seçilen ölçme araçlarıyla yapılarak not edilmelidir (verilerin toplanması),
• Belirlenen amaca ulaşana dek gözlem yapılmaya devam edilmelidir,
• Değişik kişilerce yapılan gözlem sonuçları karşılaştırılıp bir sonuca varılmalıdır,
• Gözlem rapor haline getirilerek sınıfa sunulmalı ve tartışılmalıdır. Gerekiyorsa gözlem yeniden yapılmalı, eksiklikler düzeltilmelidir.

3. DENEY

Öğrencilerin bilimsel olayların sonuçlarını birinci elden öğrenmelerini sağlamak, devinimsel becerilerini geliştirmek, öğrenmeyi somutlaştırmak, hipotezleri test etmek, bir ilke ya da varsayımı sınamak amacıyla yapılan eylem ya da işleme deney denir. Gözlemin kontrollü olarak yapay bir ortamda tekrarlanması şeklinde de tanımlanabilir. İki tür deneyden bahsetmek mümkündür.

1. Öğretmen Deneyleri: Öğretmen deneyinde öğrenci pasif ve seyirci durumundadır. Bu tür deneyler “gösteri” olarak da tanımlanabilir. Deney malzemelerinin pahalı ya da kısıtlı olması, yapılacak deneyin güç ve tehlikeli olması durumunda bu tür deneyi kullanmak uygundur.
2. Öğrenci Deneyleri: Öğretimde en çok tercih edilmesi gereken deney türüdür. Öğrenciyi etkin kılar. Öğrenciyi deneye teşvik etmek, deneyin önemini anlatmak ve deney planını ve uygulamasını yaptırmak önemlidir.

Öğrenci deneyleri, öğrencilerin en az uygulama düzeyindeki kazanımlara ulaşmasını sağlamak için gerçekleştirilir. Bir deneyin yapılmasında aşağıda verilen işlem basamaklarının kullanılması önerilir.

• Deneylerin kazanımlarının belirlenmesi (en az uygulama düzeyi),
• Deneyin konusu ve süresi belirlenerek uygun araç gereçler seçilir,
• Deneyin işlem basamakları belirlenir,
• Deney düzeneği kurulur,
• Güvenlik tedbirleri alınır,
• Deney düzeneği çalıştırılır,
• Süre dikkatli bir şekilde kullanılır,
• Deney süresince gözlem yapılır,
• Sonuçlar alınarak kontrol edilir,
• Sonuçlar rapor halinde yazılır, sınıfa sunulur ve tartışılır.

4. GÖRÜŞME

Görüşme, bir konuyla ilgili olarak bir ya da birkaç kişiden oluşan öğrenci grubunun, aileler, yerel yönetim liderleri, sivil toplum kuruluşlarının liderleri, işadamları ya da konu uzmanlarıyla yaptıkları bilgi alma tekniği olarak tanımlanabilir. Öğrencilerin toplumdaki bazı rolleri ve durumları tanıtmaları için görevlendirildikleri toplumsal bir iletişim aracı olarak da düşünülebilir. Öğrencilere görüşme için zaman verilmeli, görüşme sırasında nelere dikkat edecekleri açıklanmalıdır. Görüşme tekniğinin uygulanmasında aşağıda belirtilen adımların kullanılması uygundur.

• Görüşmenin planı yapılmalıdır,
• Görüşmenin nasıl yapılacağı öğretilmelidir,
• Görüşmelerden önce öğrencilerin soru hazırlamaları, görüşülecek kişiden randevu almaları ve görüşme sırasında tarafsız olmaları sağlanmalıdır,
• Öğrencilere görüşmelere hazırlık, uygulama ve sonuçları yazma için yeterli zaman verilmelidir,
• Görüşme sonuçları yazılı ödev şeklinde hazırlanmalıdır,
• Görüşmeler büyük ya da küçük gruplarca sınıfta tartışılmalıdır.

5. SERGİ

Doğal toplumsal ya da kültürel ürünlerin bilgi ve beceri elde etmek için sunulduğu bir etkinliktir. Öğrencilerin öğrenme sürecinde hazırladıkları materyalleri ya da ürünleri sunmaları şeklinde de gerçekleştirilebilir. İş eğitimi, sanat eğitimi gibi derslerde oluşturulan ürünlerin tanıtılmasında kullanılabilir. Serginin yapıldığı zamanda öğrencilerin ürünlerin başında olmaları ve sergiledikleri ürünlerle ilgili değerlendirmelerini ve görüşlerini açıklamaları sağlanmalıdır.

6. ÖDEV

Öğrencilerin sınıf dışında gerçekleştirdikleri, okulda / sınıfta öğretim yapılan konuların tekrar edilmesi, pekiştirilmesi ve o konu ile ilgili öğrenmelerin kalıcılığını artırmak için kullanılır.

• Ödevler açık anlaşılır ve net olmalıdır,
• Öğrenciye sınıfta anlatılan konuların tekrarı için verilmelidir,
• Ödevler kontrol edilmeli ve öğrenciye dönüt verilmelidir,
• Öğrencinin düzeyinin üstünde ödevler verilmemelidir.