Следам за сонцам

Пасля гадоў духоўнага зацьмення

Мы да вытокаў згубленных прыйшлі.

Змітрок Марозаў

Сення ўся наша краіна перажывае надзвычай складаны час. У такі час наш народ ступіў на адзіна магчымы шлях: ен звярнуўся да сваіх вытокаў, па-новаму глянуў на сваю багатую гісторыю, традыцыйную культуру, якая заўседы дапамагала выжыць на зломах гісторыі і не страціць нацыянальнае аблічча. Вось і сення мы актыўна ўзяліся за адраджэнне жыватворнай вуснапаэтычнай спадчыны, нацыянальнай культуры.

Беларуская спадчына багата на розныя святы, абрады. Але якое б са святаў беларускага народнага календара мы не ўзялі, у ім абавязкова знойдуцца рытуалы, скіраваныя на паляпшэнне дабрабыту сям'і, на захаванне і працяг свайго роду і на ўшанаванне продкаў. Аднак, перш чым распачаць аповяд пра пра каляндар беларусаў, неабходна адзначыць самую галоўную яго рысу: у ім цесна перапляліся два магутныя пласты еўрапейскай культуры: язычніцтва і хрысціянства..

Гэта добра адлюстроўваецца ў лягендзе пра тое, як ўпершыню жытло чалавека напоўнілася сонцам. Гэта двухвер'е суіснавала на працягу апошняга тысячагоддзя і да сенняшняга дня вызначае характар нашых паводзін і шматлікіх памкненняў.

ЯК БОГ ПУСЦІЎ СОНЦА Ў ХАТУ

На пачатку свету людзі не ведалі, як хату ставіць. Нарэшце паставілі якуюсь хату, але не ведалі, што зрабіць, каб у ёй святло было. Так адна жанчына ўсё носіць рэшатам, а яе муж мяшком сонца і пускаюць у хату.

А тут ідзе нейкі чалавек. Падышоў, павітаўся і пытаецца:

— Што гэта вы, людзі, робіце? Яны пачалі бедаваць:

— От паставілі хату ды ніяк у яе сонца не наносім, усё цёмна ды цёмна.

Тады чалавек пытаецца:

— Што вы мне дасце за тое, што я вам упушчу сонца ў хату?

Жонка з мужам у адказ:

— Што хочаш, тое і дамо.

Не ведалі людзі, што гэта быў сам Бог. А ён ім кажа:

— Я нічога ад вас не хачу, адно дайце слова, што кожны тыдзень прымеце жабрака, накорміце і дазволіце пераначаваць.

Людзі пагадзіліся на тое.

Тады Бог ім вокны паўрэзваў, і відно стала ў хаце.