Çka është Çrregullimi hiperaktiv i deficitit të vëmendjes (ÇHDV)

ÇHDV është ndër çrregullimet neuro-zhvillimore më të zakonshme të fëmijërisë. Ai prek rreth 11% të fëmijëve të moshës shkollore.

Ekzistojnë tre lloje të ÇHDV-së:

• Prezantim kryesisht i pavëmendshëm;

• Prezantim kryesisht impulsiv-hiperaktiv; dhe

• Prezantim i kombinuar

Si një çrregullim neurozhvillimor, ÇHDV lind nga çrregullimi në tru dhe sistemin neurologjik.

Të rriturit gjithashtu mund të diagnostikohen me ÇHDV, zakonisht si rezultat i ÇHDV-së në fëmijëri, që vazhdon në moshën madhore. Rreth dy të tretat e fëmijëve me ÇHDV vazhdojnë të përjetojnë simptoma në moshՃn e rritur.

Shenjat dhe simptomat

Fëmijët me ADHD kanë shumë më tepër vështirësi sesa të tjerët që të qëndrojnë ulur, të përqendrohen dhe t'i kushtojnë vëmendjen e tyre - shpesh deri në atë shkallë që ata kanë vështirësi të kalojnë mirë me fëmijët e tjerë dhe të mësojnë në shkollë. Shpesh janë këta fëmijët e identifikuar si problematikë të vazhdueshëm nga mësuesit dhe edukatorët. Në mënyrë të ngjashme, ÇHDV mund të vazhdoj deri në moshën madhore duke ndërhyrë në marrëdhëniet dhe performancën e punës.

Nëse jeni të shqetësuar nëse fëmija juaj mund të ketë ÇHDV, së pari duhet  të flisni me një ofrues të kujdesit shëndetësor për të zbuluar nëse simptomat përputhen me diagnozën. Diagnoza mund të vihet nga një profesionist i shëndetit mendor, si një psikolog ose psikiatër, ose nga një mjek familjar apo pediatër.

Akademia Amerikane e Pediatrisë (AAP) rekomandon që ofruesit e kujdesit shëndetësor të pyesin prindërit, mësuesit dhe të rriturit e tjerë që kujdesen për fëmijën, për sjelljen e fëmijës në mjedise të ndryshme, si në shtëpi, shkollë ose me bashkëmoshatarët.

Ofruesi i kujdesit shëndetësor duhet gjithashtu të përcaktojë nëse fëmija ka një gjendje tjetër që mund të shpjegojë më mirë simptomat, ose që ndodh në të njëjtën kohë me ÇHDV.

Derisa profesionistët shëndetësorë përdorin kriteret e përcaktuara si DSM-5 për diagnostikimin e këtij çrregullimi, ju si prindër mund të vëreni shenjat e para që ju nxisin dyshimin, prandaj vëzhgoni me kujdes fëmijët tuaj dhe vëreni shenjat e mëposhtme:

I pavëmendshëm. Fëmijët që janë të pavëmendshëm (të shpërqendruar lehtësisht) kanë vështirësi të përqendrojnë vëmendjen e tyre, të përqendrohen dhe të kryejnë një detyrë. Ata mund të mos dëgjojnë mirë udhëzimet, mund të humbasin detaje të rëndësishme dhe mund të mos e përfundojnë atë që kanë filluar. Ata mund të ëndërrojnë me sy të hapur ose të parqiten shumë të përgjumur. Ata mund të duken të pavëmendshëm apo harrestar dhe të humbasin gjërat e tyre.

Hiperaktivët. Fëmijët që janë hiperaktivë janë të shqetësuar, të ngacmueshëm dhe mërziten lehtë. Ata mund të kenë probleme të qëndrojnë ulur, ose të qëndrojnë të qetë kur është e nevojshme. Mund të nxitojnë me gjërat e tyre dhe të bëjnë gabime nga pakujdesia. Kanë tendencë të ngjiten, të kërcejnë ose të vrapojnë ku dhe kur nuk duhet. Pa ndonjë qëllim mund të veprojnë në mënyra që pengojnë të tjerët.

Impulsivët. Fëmijët që janë impulsivë veprojnë shumë shpejt përpara se të mendojnë. Ata shpesh ndërpresin, mund të shtyjnë ose të kapin gjësende apo njerëz dhe e kanë të vështirë të presin. Mund të bëjnë gjëra pa kërkuar leje, të marrin gjëra që nuk janë të tyret ose të veprojnë në mënyra që janë të rrezikshme ose mund të kenë reagime emocionale që duken shumë intensive për situatën.

Më mirë të dyshoni kot dhe ta bëni një vizitë tek profesionisti shëndetësor me kohë sesa të injoroni dhe vështirësoni jetën dhe mirëqenien e fëmijës dhe familjes Tuaj!

Për më tepër shihni edhe në: https://www.healthychildren.org/.../Understanding-ADHD.aspx