Бацькі

"Толькі на ўласных каранях дае дрэва багаты плод"

Якуб Колас

Маці Якуба Коласа – Ганна Юр’еўна Лёсік – нарадзілася 21 верасня 1857 года ў сям’і прыгонных сялян з вёскі Мікалаеўшчына Юркі і Хрысціны Лёсікаў. Яна была старэйшай у сям’і, дапамагала бацькам даглядаць малодшых братоў і сясцёр, умела выконваць усю дамашнюю работу.

У аўтабіяграфіі Якуб Колас пісаў: “Маці мая, Ганна Юр’еўна, з Лёсікаў, зусім няграматная, але разумная ад прыроды і добрая жанчына”.

Бацька паэта – Міхаіл Казіміравіч Міцкевіч – быў таксама родам з вёскі Мікалаеўшчына, а яго бацькі – Казімір і Ганна Міцкевічы – былі прыгоннымі сялянамі. Дакладная дата яго нараджэння не ўстаноўлена. Паводле розных крыніц, ён нарадзіўся ў 1855 годзе (найбольш верагодная версія) ці ў 1850 годзе.

“Бацька мой, Міхаіл Казіміравіч, вельмі дужы, шырокі ў плячах… Валасы чорныя, кучаравыя. Няўпынная рупнасць і клопат жылі ў яго істоце”, - так успамінаў бацьку Якуб Колас.

У 1878 годзе Міхал і Ганна ўступілі ў шлюб. У іх нарадзілася 13 дзяцей, але чацвёра памерлі маленькімі. У сям’і гадаваліся 9 дзяцей: Уладзя, Алесь, Кастусь (будучы Якуб Колас), Міхаліна, Юзэфа, Алена, Юзік, Міхась і Марыя.

Уласнай зямлі ў сям’і было вельмі мала, таму бацька вымушаны быў хадзіць на сезонныя работы.

Міхал, як толькі ажаніўся,

Тады ж ад бацькі аддзяліўся,

Бо стала цесна. З той прычыны

Хадзіў на сплаў ён, на віціны,

Разоў са два схадзіў у Прусы,

Куды не трапяць беларусы?

Маці завіхалася дома і даглядала дзяцей.

…А дома з дзецьмі была маці.

Яе жаночая работа

І гэта вечная турбота

То каля печы, то на полі, сказаць, не зводзіцца ніколі.

Адно прыпыніш – там другое,

Глядзіш, як бачыш, набяжыць,

І ручак некалі злажыць –

Жыццё жаночае такое!

Ужо ў сталым узросце Я.Колас успамінаў: “Мяне заўсёды вабілі і крыху палохалі матчыны вочы. Добра яны глядзелі на нас, малых, але нібы наскрозь… зірнеш ёй у вочы і зразумееш: маці ўсё ведае і так, а дапытваецца, бо хоча, каб сказаў праўду… і другое, што ўражала больш за ўсё: матчын голас. Нават калі яна сварылася на нас і пачынала ўшчуваць, голас не траціў мяккасці і дабраты. Я вельмі любіў, як яна спявала…“

Сям’я расла, і перад Міхалам паўстала пытанне: дзе ўладкавацца на сталую працу? У хуткім часе ён змог атрымаць пасаду каморнага стражніка ў Акінчыцах. Тут сям’я жыла з 1 красавіка 1881 г. да 1 красавіка 1883 г. Тут жа, у Акінчыцах, нарадзіўся трэці сын Міцкевічаў – Кастусь – будучы пісьменнік Якуб Колас.

З 1 красавіка 1883 г. па 1 красавіка 1885г. Міхал служыў у Мікалаеўскай лясной каморы, з 1 красавіка 1885 г. па 1 лістапада – стражнікам Сверынаўскага абходу, а затым пяць гадоў – у Ластку.

У красавіку 1890 г. Міхал быў пераведзены з Ластка ў Альбуць, якая стала апошнім месцам яго службы. Тут 8 лютага 1902г. Міхал памёр.

Пасля смерці мужа Ганна Юр’еўна з сям’ёй перабралася з Альбуці ў Цёмныя Ляды, куды прызначылі палясоўшчыкам старэйшага сына Уладзю, потым – у Мікалаеўшчыну, дзе Ганна і Антось (брат бацькі) купілі колішнюю карчму. Карчма неўзабаве згарэла, сям’і зноў давялося перабірацца. Апошнім прытулкам Ганны Юр’еўны стаў хутар Смольня, дзе яна памерла ў 1929 годзе.

Пахаваны бацькі Якуба Коласа на могілках Церабяжы (паміж Мікалаеўшчынай і Смольняй).

Google Sites

Report abuse