การสืบค้นเพื่อหาแหล่งข้อมูล

การสืบค้นเพื่อหาแหล่งข้อมูล

ในปัจจุบัน การได้มาซึ่งข้อมูลในยุคดิจิทัลเพื่อนำไปใช้ประโยชน์นั้น สิ่งสำคัญสิ่งหนึ่ง คือ ความน่าเชื่อถือของข้อมูลซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญต่อคุณภาพของข้อมูล หากข้อมูลที่เก็บรวบรวมได้ไม่มีความน่าเชื่อถือ ก็ไม่สามารถนำข้อมูลดังกล่าวไปใช้ประโยชน์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยความน่าเชื่อถือของข้อมูลจำเป็นต้องเริ่มจากการสืบค้นเพื่อหาแหล่งข้อมูลที่มีคุณภาพ จากนั้นจึงดำเนินการประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูลไปตามลำดับ

การสืบค้นแหล่งข้อมูล คือ กระบวนการค้นหาข้อมูลที่ต้องการโดยใช้เครื่องมือต่าง ๆ เช่นคอมพิวเตอร์การสืบค้นเพื่อหาแหล่งข้อมูลสามารถทำได้ดังนี้

การประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล

1. ความทันสมัยของข้อมูล (currency) ควรตรวจสอบว่าข้อมูลเผยแพร่เมื่อใด สํารวจและปรับปรุงเมื่อใด

นอกจากนี้ในปัญหาที่สนใจ ควรตรวจสอบว่าสามารถใช้ข้อมูลที่เผยแพร่นานมาแล้วได้หรือไม่

2. ความสอดคล้องกับการใช้งาน (relevance) ควรตรวจสอบว่าข้อมูลเกี่ยวข้องกับปัญหาที่ต้องการหรือไม่

3. ความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล (authority) พิจารณาความน่าเชื่อถือของแหล่งข้อมูล ผู้เผยแพร่มีความ

ชํานาญพอที่จะให้ข้อมูลในเรื่องดังกล่าวหรือไม่สามารถติดต่อผู้เผยแพร่ได้หรือไม่

4. ความถูกต้องแม่นยํา (accuracy) ตรวจสอบความถูกต้องพื้นฐานของข้อมูล ตรวจสอบว่ามีการนําข้อมูลไปvอ้างอิงที่อื่น หรือไม่ หรือมีการตรวจสอบยืนยันความถูกต้องของข้อมูลหรือไม่

5. จุดมุ่งหมายของแหล่งข้อมูล (purpose) ตรวจสอบว่าข้อมูลดังกล่าวถูกพัฒนาขึ้นเพื่อเป้าหมายใด เช่น เพื่อใช้ในการรณรงค์ เผยแพร่เพื่อการโฆษณา หรือเพื่อการศึกษาอื่น ๆ

ขั้นตอนการสืบค้นเพื่อหาแหล่งข้อมูล

1. กำหนดวัตถุประสงค์และหัวข้อการสืบคนให้ชัดเจน

2. กำหนดประเภทของและหัวข้อการสืบค้น

3. กำหนดคำสำคัญสำหรับสืบค้นข้อมูล

4. ประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูลที่จากการสืบค้น

ผลกระทบจากการให้ข่าวสารผิด

1. ผู้รับได้ข้อมูลไม่ถูกต้อง ทำให้ตัดสินใจผิดพลาด อาจส่งผลเสียต่อชีวิตและทรัพย์สิน

2. ผู้รับเกิดความตระหนกตกใจ เช่น ข้อมูลเท็จเกี่ยวกับโรคระบาดต่าง ๆ อาจทำให้ผู้คนแตกตื่น แห่กักตุนของกินของใช้

3. ผู้ถูกแอบอ้างได้รับความเสียหาย เช่น ถูกล้อเลียน ดูหมิ่น กลั่นแกล้งรังแก (bully)

4. ข้อมูลที่ทำให้เกิดความขัดแย้งในสังคม เช่น ข้อมูลเท็จทางด้านการเมือง อาจนำไปสู่ความไม่สงบสุขในสังคม สร้างปัญหาระหว่างประเทศได้

ตัวอย่างการสืบค้นเพื่อหาแหล่งข้อมูลบนอินเทอร์เน็ต

การสืบค้นข้อมูลบนอินเทอร์เน็ต เป็นวิธีการสืบค้นด้วยระบบคอมพิวเตอร์ที่กำลังเป็นที่นิยมในปัจจุบันเนื่องจากเป็นแหล่งข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ที่สำคัญและใหญ่ที่สุด มีการอัปเดตข้อมูลอยู่ตลอดเวลา แทบทุกวินาทีการสืบค้นข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตควรดำเนินการดังนี้

1. กำหนดวัตถุประสงค์ของการสืบค้น

ผู้สืบค้นที่จะนำข้อมูลไปใช้ ควรตั้งวัตถุประสงค์การสืบค้นให้ชัดเจน ทำให้สามารถขอบเขตของแหล่งข้อมูลที่จะสืบค้นให้แคบลง เพื่อกำหนดประเภทของเครื่องมือหรือโปรแกรมใช้ในการสืบค้นทางอินเทอร์เน็ต ที่เรียกว่าโปรแกรมค้นหาให้เหมาะสม

2. ประเภทของข้อมูลที่สามารถสืบค้นได้

ข้อมูลที่อยู่บนอินเทอร์เน็ตมีมากมายหลายประเภท เช่น ข้อความภาพวาดภาพ ถ่ายเสียงจากเทคโนโลยีการสืบค้นที่มีอยู่ในปัจจุบัน การสืบค้นที่เร็วและมีประสิทธิภาพมากที่สุด คือการสืบค้นข้อมูลประเภทข้อความ

3. อุปกรณ์และความรู้ที่ใช้ในการสืบค้น

จะต้องมีการเตรียมอุปกรณ์ดังต่อไปนี้ เครื่องคอมพิวเตอร์อุปกรณ์เชื่อมต่ออินเทอร์เน็ต นอกจากอุปกรณ์ต่าง ๆ ยังต้องมีความรู้และทักษะพื้นฐานในการใช้งานคอมพิวเตอร์ ความรู้ภาษาอังกฤษ เนื่องจากข้อมูลส่วนใหญ่ในอินเทอร์เน็ต เป็นภาษาอังกฤษและยังต้องมีการจัดสรรเวลาให้เหมาะสมอีกด้วย

4. บริการอินเทอร์เน็ต

เป็นบริการที่สามารถใช้ช่วยในการสืบค้นข้อมูล ซึ่งมีมากมายหลายบริการ เช่น บริการเครือข่ายใยแมงมุมโลกหรือ Word-Wide-Web (WWW) บริการสอบถามผ่านทางจดหมายอิเล็กทรอนิกส์หรือการสนทนาออนไลน์กับผู้ใช้งาน

5. เครื่องมือหรือโปรแกรมสำหรับสืบค้น

มีอยู่มากมายและมีให้บริการอยู่ตามเว็บไซต์ต่าง ๆ ที่ให้บริการในการสืบค้นข้อมูลโดยเฉพาะ การเลือกใช้นั้นขึ้นอยู่กับประเภทของข้อมูลที่ต้องการสืบค้นจากโปรแกรมค้นหาต่าง ๆ

ในประเทศไทยการเรียนการสอนเกี่ยวกับอินเทอร์เน็ตส่วนใหญ่เป็นไปในลักษณะของการเปิดอบรมหลักสูตรระยะสั้นให้แก่สมาชิกเครือข่ายหรือประชาชนผู้สนใจทั่วไป แต่จะมีสถาบันการศึกษาหลายแห่งได้จัดให้มีการเรียนการสอนเกี่ยวกับอินเทอร์เน็ตโดยจัดให้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษารายวิชาต่าง ๆ ให้แก่นักศึกษาทั้งนี้เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมในการที่จะนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการค้นคว้าวิจัยหรือทำรายงานในรายวิชาต่าง ๆ และเป็นการเรียนรู้ด้วยตนเอง