รายงานสภาวะทันตสุขภาพเด็กนักเรียน 12 ปี เขตสุขภาพที่ 10

สุขภาพช่องปากจัดเป็นองค์ประกอบหนึ่งของสุขภาพพึงประสงค์ ที่ส่งผลกระทบต่อการมีสุขภาพ และคุณภาพชีวิตที่ดีเพราะปากคือประตูสู่สุขภาพ ปัญหาสุขภาพช่องปากจะส่งผลต่อระบบอื่นๆของร่างกาย ดังนั้นจึงจำเป็นต้องดูแลสุขภาพช่องปากให้ดีตั้งแต่แรกเริ่มและคงสภาพที่ดีไว้ สำหรับสุขภาพช่องปากของเด็ก หากเด็กมี ฟันผุไม่ว่าจะเป็นฟันหน้า หรือฟันกราม ล้วนมีผลเสียต่อพัฒนาการทั้งนั้น ทั้งพัฒนาการทางร่างกาย(ทานไม่ค่อยได้) จิตใจ(โดนล้อ ไม่มั่นใจ) และสติปัญญา(ปวดฟันเรียนไม่รู้เรื่อง) ยิ่งในช่วงวัยประถม เด็กจะมีฟันน้ำนมผสมกับฟันแท้ที่ทยอยขึ้นมา เด็กที่มีฟันน้ำนมผุอยู่ และไม่ได้รักษาจะมีเชื้อโรคฟันผุจำนวนมากในช่องปากทำให้ฟันซี่อื่นๆผุได้ง่าย รวมไปถึงฟันแท้ที่ขึ้นมาใหม่ก็จะผุได้ง่ายด้วย

จากผลการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพและปัจจัยเสี่ยง กลุ่มวัยเรียน ปีงบประมาณ 2564 พบว่า เด็กอายุ 12 ปี ปราศจากโรคฟันผุ ร้อยละ 63.8 เด็กดีไม่มีฟันผุ (cavity free) ร้อยละ 73.1 เด็กมีสภาวะฟันตกกระ ร้อยละ 4.6 เด็กมีสภาวะเหงือกอักเสบ ร้อยละ 13.4 เด็กที่ดื่มน้ำหวาน 4-7 วัน/สัปดาห์ ร้อยละ 32.6 เด็กที่ดื่มน้ำอัดลม 4-7 วัน/สัปดาห์ ร้อยละ 33.0 เด็กกินขนม 1-2 ครั้ง/วัน ร้อยละ 51.25 เด็กแปรงฟัน 222 ร้อยละ 71.0 ในส่วนกิจกรรมการส่งเสริมทันตสุขภาพในโรงเรียน พบว่า โรงเรียนมีกิจกรรมแปรงฟันหลังอาหารกลางวัน ทุกระดับชั้น ร้อยละ 84.4 และโรงเรียนปลอดอาหารเสี่ยงต่อโรคฟันผุร้อยละ 41.2¹ สำหรับสถานการณ์สภาวะสุขภาพช่องปาก เด็กวัยเรียน เขตสุขภาพที่ 10 จากผลการดำเนินงานในปี 2564 พบว่า เด็กอายุ 12 ปี ปราศจากฟันผุ (Caries free) ร้อยละ 68.92 มีความครอบคลุมของการตรวจสุขภาพช่องปากและวางแผนการรักษา ร้อยละ 41.25 ในส่วนของร้อยละเด็กอายุ 12 ปี ฟันดีไม่มีผุ (Cavity free) พบ ร้อยละ 77.83 ²

ข้อเสนอแนะ

1. การทำงานด้านทันตสาธารณสุขในกลุ่มวัยเรียน ควรต้องขยายการทำงาน ให้ครอบคลุมกลุ่มเด็กมัธยมศึกษาตอนต้นเพิ่มมากขึ้น และเน้นการส่งเสริมการแปรงฟันคุณภาพ โดยเฉพาะเน้นประสิทธิภาพของกิจกรรมแปรงฟันหลังอาหารกลางวัน และส่งเสริมการจัดการสิ่งแวดล้อม ในการเอื้อให้เกิดพฤติกรรมดูแลสุขภาพช่องปากและพฤติกรรมบริโภคที่ดีทั้งในโรงเรียนและชุมชน

2. สร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพช่องปากเด็กวัยเรียน และเด็กวัยเรียนมีพฤติกรรมสุขภาพ ช่องปากที่พึงประสงค์ โดย ดื่มน้ำหวาน /น้ำอัดลม ไม่เกิน 2 ครั้ง/วัน ,กินขนมระหว่างมื้อ ไม่เกิน 2 ครั้ง/วัน ,กินลูกอม ไม่เกิน 2 ครั้ง/วัน ,แปรงฟัน 222 แปรงฟันหลังอาหารกลางวันที่โรงเรียนทุกวัน แปรงฟันก่อนนอนทุกวัน ,ตรวจฟันด้วยตนเอง และรับบริการสุขภาพช่องปาก

3. เด็กวัยเรียนได้รับบริการสุขภาพช่องปาก ดังนี้ ตรวจฟัน ,ทาฟลูออไรด์วาร์นิช ,เคลือบหลุมร่องฟัน และได้รับการรักษาตามความจำเป็น

อ้างอิง

1. รายงานเฝ้าระวังทันตสุขภาพและปัจจัยเสี่ยงกลุ่มเด็กวัยเรียน (ท02) ปี 2564.

2. ฐานข้อมูล HDC กระทรวงสาธารณสุข. สืบค้นข้อมูล วันที่ 26 เมษายน 2565.

3. สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการดำเนินงานทันตสาธารณสุข ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565.