Binnenlands Bestuur: Gemeenten overtreden bewust de privacywet
INDEX (sitemap, samenvatting)
Start - Totta - DPS Matrix - CompetenSys - Lees verder < Zie o.a. Algoritmeregister Overheid
Inleiding. Dit dossier Algo gaat over het gebruik van algoritmes door de overheid, in het bijzonder Werk en Inkomen Lekstroom (WIL, de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein, IJsselstein). Het betreft o.a. Totta (frauderisicoberekening), Competensys (diagnosesoftware) en DPS Matrix (‘fraudescorekaart’). Zijstappen: SyRi, Boodschappenaffaire, Gemeentepolis. Aanleiding. Raadsvragen in 2018 in Amsterdam over fraudeonderzoek met behulp van algoritmes voor risicoanalyses, waarbij WIL als voorbeeld werd gesteld. WIL ontwikkelde samen met het Amsterdamse marketingbureau Totta Data Lab software die regelmatig met lerende algoritmes het frauderisico van alle bijstandsgerechtigden berekende.
2019-12-05 Fraudeopbrengst blindgestaard. 'Fraudeopbrengst Nissewaard: op algoritmen blindgestaard'
2020-02-05 SyRi-uitspraak. Systeem Risico Indicatie. Op 5-2-2020 heeft de rechtbank in Den Haag het gebruik van SyRi verboden. Beknopt samenvatting en uitleg. Vragen aan WIL en Totta: heeft de uitspraak van SyRi gevolgen voor het programma van Totta?
2020-02-07 Totta & SyRi. Styloblog ‘Persoonlijke levenssfeer’ naar aanleiding van de SyRi-uitspraak: persoonlijke ervaringen met Totta en Competensys.
2020-02-12 Totta & SyRi. Styloblog ‘Gegevensbeschermingseffectbeoordeling’. WIL stopt met Totta vanwege onderbezetting bij handhaving. Vragen aan en reacties van Totta, WIL, raadslid David Jimmink (bestuurslid WIL) en de belangrijkste eiser in het SyRi-proces: het Nederlandse Juristen Comitë voor de Mensenrechten (NJCM). In de voetnoten links naar Openbare van verwerkingsregister WIL met opsomming van alle gevoelige gegevens die gedumpt worden in de software van marketingsbureau Totta, Evaluatie pilot Totta 2018, Voorstel MT 2015 voor pilot Totta.
2020-02-12 SyRi geen gevolgen voor Totta. ‘Nissewaard: SyRi heeft geen gevolgen voor Totta’. Met link naar bron: Memo aan commissie Sociaal Domein.
2020-06-18 Nissewaard belooft transparantie. ‘Nissewaard belooft burger transparantie over ‘fraudescore’. ‘Iedere burger kan individuele fraudescore opvragen’. Bron: Bij Voorbaat Verdacht. Met link naar beantwoording schriftelijke vragen van Volkspartij Nissewaard en artikel in Binnenlands Bestuur.
2020-07-30 Vraag je score op. Oproep van FNV: ‘Bijstandsuitkering? Vraag je fraudescore in Nissewaard op’ met voorbeeldbrief.
2020-01-07 TNO onderzoekt Totta. ‘TNO doet onderzoek naar gebriuk van algoritme Totta Data Lab. Bron: persbericht gemeente Nissewaard.
2020-01-01 Innocent bijstander. Styloblog. Bespreking van de opgevraagde persoonlijke fraudescore. Met links naar: brief van WIL waarin deze score wordt vermeld en uitgelegd; websites WIL, Nissewaard, Inlichtingenbureau, Platform Bescherming Burgerrechten en diverse berichtgeving.
2021-01-07 TNO onderzoekt Totta (blog). Bespreking van de opdracht van de gemeente Nissewaard aan TNO om het systeem Totta te onderzoeken.
2021-02-01 Rechtszaak over Totta. De FNV sleept de gemeente Nissewaarde (Spijkenisse) voor de rechter omdat de gemeente het omstreden systeem van Totta Data Lab blijft gebruiken.
2021-07-05 Totta gestopt. De gemeente Nissewaard stopt met het opsporen van verdachten van bijstandsfraude met het softwareprogramma Totta Data Lab. Dat meldt Omroep Rijnmond op basis van een persbericht van de gemeente. Onderzoek van TNO heeft uitgewezen dat het systeem fouten maakt. Vakbond FNV was na klachten van leden van plan om naar de rechter te stappen.
ga naar > Overheid gebruikt op grote schaal voorspellende algoritmes, ‘risico op discriminatie’
ga naar > Privacywaakhond: overheid moet transparanter zijn over algoritmes
2022-02 Beleidsplan Handhaving 2022 (Werk en Inkomen Lekstroom)
2022-06-25 WIL stopt met DPS Matrix "Bij het in gebruik nemen van de DPS Matrix vertrouwden wij op de betrouwbaarheid van het rekenmodel erachter. Duidelijk is nu, mede dankzij de doorwrochte vraagstelling van Argos, dat de matrix niet met enige regelmaat gevalideerd is. Daar zijn we ons eerder niet van bewust geweest. WIL is inmiddels gestopt met het gebruik van de DPS Matrix en we gaan op zoek naar een ander instrument dat voldoet aan de landelijke richtlijnen op het gebied van gebruik van algoritmen." WIL benadrukt dat de DPS Matrix nooit heeft bepaald of iemand wel of niet een uitkering kreeg. Het was een hulpmiddel bij het bepalen wie de reguliere en wie een verkorte route doorliep. De afgelopen jaren werd voor circa 80% de korte en voor 20% de "reguliere" langere route - met meer documenten en controles - gevolgd.
2022-07-01 Antwoorden van VNG, WIL en gemeente Houten op vragen van Ytzen Lont (Styloblog)
2022-07-18 Fraudebingokaart FNV roept mensen in de bijstand op om de fraudescorekaart zelf in te vullen en er zo achter te komen of ze in het verleden op basis van deze ‘bijstandsfraudebingo’ als potentieel fraudeur zijn aangemerkt.
2022-09-12 Raadsvragen Antwoorden op raadsvragen van de Houtense raadsfractie PvdA en D66 over het gebruik van DPS Matrix. WIL begon in 2016 met de DPS-matrix om het aanvraagproces voor veel klanten lichter te laten verlopen en niet voor het opsporen van fraude of extra controle. De DPS-matrix werd ingevuld aan de hand van een vragenlijst (bijlage), waaraan scores worden toegekend; de uitkomst bepaalde met het klantgesprek de (langere of kortere) route voor de bijstandsaanvraag. De gedachte was dat een algorime 'zelflerende software' was, maar nu is de conclusie dat ook eenvoudige rekenregels algoritmes zijn. WIL gebruikte de DPS-matrix met de intentie om het aanvraagproces voor veel klanten lichter te laten verlopen. Niemand is op basis van de matrix een uitkering geweigerd en de matrix is niet gebruikt voor fraudebestrijding. Nu WIL is gestopt met de DPS-matrix doorlopen alle aanvragers de verkorte aanvraagroute, tenzij de professional in het poortproces aanleiding ziet voor de langere route.
2023-01-23 Aangifte tegen gemeente Houten Vakbond FNV heeft bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) aangifte gedaan tegen de gemeenten Houten, Nieuwegein, IJsselstein, Lopik - deze vier gemeenten werken samen in de sociale dienst Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) - en de gemeente Veenendaal. Deze gemeenten maakten tot juni vorig jaar gebruik van een zogeheten 'fraudescorekaart' bij de aanvraag van uitkeringen.
2023-05-16 AP wil opheldering De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft 5 gemeenten om opheldering gevraagd over het gebruik van de 'fraudescorekaart'. Binnen 2 maanden moeten zij aan de AP rapporteren over hun werkwijze.
2023-10-25 Antwoord aan AP Rapportage Voormalig gebruik DPS-matrix door Werk en Inkomen Lekstroom in antwoord op het verzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens van 26-09-23.
2024-08-29 WIL verwacht afronding onderzoek AP Het onderzoek van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) naar ‘verboden’ gebruik van algoritmes door Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) wordt afgesloten. Dit heeft WIL aan Omroep Lekstroom laten weten. Een woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens spreekt die conclusie tegen. - Met actualisering 18/9 en mijn commentaar 22/9/24.
Meer achtergrondinfo Links naar meer achtergrondinformatie over DPS Matrix.
2022-12-30 Gemeentepolis. Styloblog. 'Dure Gemeentepolis met nul euro steun'. Aanmelding voor de Gemeentepolis (verplicht uitgebreider en daardoor duurder dan andere zorgverzekeringen) wordt automatisch gezien als aanvraag voor bijzondere bijstand, ook als de gemeente niets bijdraagt. Frontoffice en backoffice van Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) weten niet hoe het zit.
Grondwet en technologie Essaybundel 'De Grondwet en nieuwe technologie: klaar voor de toekomst? Twaalf pleidooien voor modernisering van de Grondwet' (augustus 2024, in opdracht van Min. BZK, aangeboden aan de Tweede Kamer 30-09-24).
AP signaleert privacyrisico's bij overheid Bericht van AP met samenvatting en link naar Sectorbeeld Overheid 2024
Gemeenten overtreden bewust de privacywet Binnenlands Bestuur 10-10-24 (berichtgeving Sectorbeeld Overheid 2024 AP)
AP wil budget om proactief algoritmen te onderzoeken Binnenlands Bestuur 10-10-24 (berichtgeving Sectorbeeld Overheid 2024 AP)