Het onderzoek STEAM onderwijs: Waar staan we theoretisch? (Lo Bue, 2022) focust zich op de definitie van kunst en de waardevolle betekenis voor STEM. STEAM is de acroniem voor Science, Technology, Engineering, Arts en Mathematics en het vervolg op het pedagogisch-didactisch onderwijsvorm STEM. Deze vijf vakgebieden worden in deze onderwijsvorm met elkaar gebundeld om de algemene doelstelling te behalen: “Leerlingen opleiden tot verstandige, persoonlijke beslissers en goede burgers die succesvol kunnen meedraaien aan de steeds mondialer wordende economie” (Lo Bue, 2022, p. 34). Om deze doelstelling te bereiken, leert de leerling de 21ste-eeuwse vaardigheden. Deze vaardigheden omvatten een brede waaier aan kennis, competenties, werkgewoonten en karaktereigenschappen. Ze worden onderverdeeld in zes grote categorieën:
Creativiteit en innovatie
Communicatie en samenwerking
Onderzoek en informatie
Kritisch denken, probleemoplossend denken en besluitvorming
Digitaal burgerschap
Technologische operaties en concepten
De onderliggende competenties zoals redeneren, modelleren, theoretiseren enz. zorgen ervoor dat de leerlingen die uitkomsten behalen. Al die competenties staan in verband met de Taxonomie van Bloom, een referentiekader waaruit onderwijzers werken om de 21ste-eeuwse vaardigheden aan te leren. Hieronder wordt een kort overzicht toegevoegd wat die verschillende vakgebieden inhouden en de 21ste-eeuwse vaardigheden die hieraan gekoppeld worden (Lo Bue, 2022):
In dit theoretisch onderzoek wordt de (inter-)nationale literatuur doorzocht die STEAM behandelen - en vooral de meerwaarde van kunst. Uiteindelijk blijkt dat STEAM internationaal sterk staat. In dit onderzoek worden vijf essentiële elementen uit ‘A’ als prominent naar voren gehaald, die tevens ook de voordelen zijn van de onderwijsvorm STEAM en kunst:
Creativiteit en innovatie: Hiermee wordt kunst gezien als nieuwe, unieke en waardevolle wijze om hedendaagse, levensechte problemen te benaderen.
Verwondering en nieuwsgierigheid: kunst stelt vragen en zoekt naar betekenissen.
Functionaliteit voor de mens: kunst houdt rekening met het voortbestaan van de mens: uit meerdere bronnen kwam voort dat psychologie en technologie hand in hand gaan. psychologie wordt onder gerekend in kunst. Vooral in de technologische disciplines zoals Artificial intelligence is wordt psychologie belangrijk.
Humaniteit & filosofie: kunst houdt rekening met het menselijke en filosofische aspect. Het vraagt om diepzinnige antwoorden op een vraagstuk. Dit element gaat gepaard met het voorgaande. Om goed functionerende technologieën te ontwikkelen, mogen we onze humaniteit niet vergeten. We drijven stilaan naar een wereld waarin face-to-face contact bijna miniem is geworden en waarin technologie de baas wordt over ons. Dit is niet goed, wij moeten als mens de baas blijven over de technologie. We hebben eeuwen aan evolutie doorstaan en nieuwe vaardigheden ontwikkelt. Wie zijn we als we die vaardigheden niet meer kunnen gebruiken die onze voorouders hebben ontwikkelt voor ons? Kunst herinnert ons aan het ambachtelijke en aan het verleden.
Sociale interactie: kunst staat voor het gevoel van de mens en de onderlinge communicatie. Dit element slaat op de communicatie. Kunst communiceert op geheel andere manier dan de STEM-disciplines. Het communiceert met gevoel, interactie en verbindt verschillende ideeën.
Een STEAMer is dus in feite een artiest-wetenschapper. Het is meermaals voorgekomen uit het onderzoek dat STEAM al langer in ons verleden zit. Denk maar aan Leonardo Da Vinci die zijn uitvindingen documenteerde als ware kunstwerken, maar wij zijn er als mens ook zo opgebouwd. Onze hersenen bestaan uit twee helften: De linkerhelft van de hersenen zorgt ervoor dat we logisch kunnen denken, de rechterhelft zorgt voor het denken door middel van directe waarneming en voor creatief, instinctief-intuïtief denken. Het is belangrijk om beide helften te gebruiken omdat de werking van de hersenen anders achteruitgaat. STEM-vakken an sich spelen voornamelijk in op de logica (en dus de linkerhelft), terwijl kunstvakken an sich voornamelijk inspelen op het creatief, instinctief-intuïtief denken (dus de rechterhelft). In STEAM worden deze twee hersenhelften gecombineerd om de hersenen volledig tot ontwikkeling te laten komen.
STEAM krijgt in dit onderzoek een geheel eigen definitie, voortkomende uit de essentiële elementen waaruit STEAM bestaat en bestaande definities:
"STEAM is een pedagogisch-didactische onderwijsvorm die wetenschap, technologie, techniek, kunst en wiskunde combineert om studenten op te leiden tot kritische en innoverende individuen die in staat zijn om 21ste-eeuwse vaardigheden te gebruiken om tijdsgebonden problemen op te lossen op een creatief doordachte wijze. Het doel is dat studenten doordachte risico's nemen en uit deze ervaringen leren, multidisciplinair kunnen samenwerken en standhouden in het oplossen van problemen door een creatief proces te doorlopen" (geciteerd uit Lo Bue, 2022, p. 35)
Deze definitie beantwoordt aan de doelstelling van STEM, maar voegt de voordelen van kunst er aan toe.