- THỦA BAN ĐẦU
- Về Người Bạn Đã Mất: Nguyễn Tất Nhiên
- Xin Cho Tôi
- KỶ NIỆM VẪN CÒN XANH
THỦA BAN ĐẦU
Ngày đầu bước vào ngưỡng cửa Trung học của tôi không được đẹp và dễ thương như các nhà văn đã miêu tả.Tuy nhiên nó vẫn cho tôi nhiều kỹ niệm khó quên.
Sau gần một ngày chờ đợi trước cỗng trường để nghe đọc tên những thí sinh trúng tuyển vào đệ Thất trường THcông lập Ngô Quyền.Tôi trở về nhà với nỗi buồn vô tận.Thật uổng công tôi miệt mài đèn sách luyện thi-ở lớp luyện thi tôi được xếp hạng hai.,và uổng công tôi hy vọng tràn trề-trong ngày thi ,thày giám thị phòng thi đã đọc bài luận của tôi và khen khá lắm.Sợ tôi buồn vì thi rớt,ba tôi luôn an ủi,vổ về"-học tài thi phận con ạ".
Thủa nhỏ chưa biết ham chơi,tôi dẹp nổi buồn và xin vào trường tư thục Khiết Tâm.Đang học ở đây được gần hai tuần-Mai hữu Huệ-cô bạn nhỏ học cùng lớp nhất ở trường tiểu họcTân Thành chạy đến nhà tôi báo tin-"Tao thấy tên mày trong danh sách lớp Thất ba trường NQ-vô đi kẻo trể.Rồi Trần thị Châu cũng báo cho tôi hay kèm theo dặn dò:" nhớ gặp cô Giám thị Giàu.Thế là tôi chuẩn bị vào trường một mình bởi vì ba tôi bận đi làm xa.
Người chị bà con cấp tốc đặt may thưởng cho tôi ba chiếc áo dài:một chiếc gấm màu xanh và hai chiếc phin trắngLần đầu tiên mặc áo dài,tôi cảm thấy rất ngượng ngập-khó chịu.Tôi vốn nhỏ con ,ốm yếu lại không được xinh gái-chiếc áo dài lại rộng phùng phình làm tôi có cảm tưởng dị hơn.Trường lúc này không khí rất nhộn nhịp ,bận rộn Tôi phảichờ hơn nửa tiếng mới gặp được cô Giàu.Sau khi nghe tôi trình bày-cô ngước lên nhìn tôi với cặp kiếng trắng kéo xệ ngang lỗ mũi-"Danh sách ở lớp nào?.Chết thật -tôi chỉ nhớ loáng thoáng con số ba Huệ báo cho tôi.Ở KT tôi đang học lớp Thất A một.Nghĩ là trường nào cũng giống nhau ,tôi nhanh nhẩu trả lời:-"dạ lớp Thất A ba'.-'Ở đây không có lớp Thất A ba' Cô nhấn mạnh và vội vàng bỏ đi.Lật đật chạy theo cô suýt nửa tôi vấp ngã vì chiếc ống quần vừa rộng,vừa dài.Tôi đưa cô số ký danh và họ tên nhờ cô xem lại..Cô dò vào tập hồ sơ"-lớp Thất ba"Sau đó cô dẩn tôi lên dãy lầu thứ nhất....lớp cuối cùng.Lớp học lúc này chưa có giáo sư nên ồn ào như một bầy ong.Khuôn mặt người nào cũng hớn hở-tươi cười.Tôi nhìn thấy Huệ ở bàn đầu đang trò chuyện cùng các bạn mới.Cô Giàu dẩn tôi xuống bàn cuối cùng và bảo;"-đây là chổ ngồi của trò lớp Thất ba ban Pháp văn.Tôi buột miệng:-Thưa cô con xin học ban Anh văn."-Lớp Anh văn không còn chổ trống chỉ còn lớp Pháp văn thôi"Nói xong cô bỏ đi.Đang ngỡ ngàng thì một bàn tay kéo tôi ngồi xuống và đẩy tôi vào bên trong "-ngồi đi còn chọn lựa gì nửa".Nhiều giọng nói khác chen vào "-Tui cũng xin ban Anh văn nè,rốt cuộc cũng vào đây ""-Ban nào cũng được miển vào trường công là ngon rồi".Sau khi ổn định được chổ ngồi,tôiđược biết cô bạn to con kéo tôi ngồi xuống làTrần thị Lưu-nước da ngâm đen nhưng có duyên.Kế bên là Trần lệ Dung miệng mồm liếng thoắng,tóc cột đuôi ngựa trông có vẽ tinh nghịch hơn.Phan thị Hà ốm yếu như tôi có chiếc mũi xinh xinh và chiếc răng sún .Cô bạn ngồi bàn trên hay cúi xuống nhìn tôi cười có tên đẹp cũng như khuôn mặt đẹp là Nguyễn thu Xuân.
Từ nhà tôi đến trường NQ bằng xe lam phải đi hai chuyến:một chuyến từnhà đến chợ và một chuyến từ chợ ̣đến trường.Tôi quyết định đi học bằng xe đạp .Chưa bao giờ đạp xe đi xa nên tôi rất hoang mang ,lo sợThứ nhất là sợ đi qua vòng cua Công trường Sông Phố.Những tuần lễ đầu tôi phải ngừng xe ở trước trường Mỹ nghệ-dẩn xe đạp qua bên kia đường rồi mới dám chạy tiếp .Thứ hai là sợ vạt áo dài bị cuốn vào dây sên-dù tôi đã cẩn thận ràng vạt áo sau vào ba ga còn vạt trước cầm trong tay .Chiếc xe đạp của tôi loại "cà tàng" nên hay bị sút sên-do đó tay tôi thường dính dầu nhớt và ống quần thường bị sên "cạp" te tua .Trong nỗi khổ cũng có niềm vui nho nhỏ.Mỗi lần tan trường,bọn học trò nhỏ chúng tôi cho xe đạp thả dốc tự do-con dốc dài từ trườngNQ dẩn đến rạp hát B-hùng.Có bạn gan dạ còn buông cả hai tay như làm xiếc.Từ từ quen dần,tôi biết quẹo qua đường HĐV ngang chùa Tịnh độ để đến trường,tránh qua công trường Sông phố lúc nào cũng ồn ào ,náo nhiệt.Giờ ra chơi bọn tôi hay la cà đến các lớp đàn anh,đàn chị.Dưới mắt chúng tôi các anh chị ấy là thần tượng.Nhỏ Lưu lanh lợi nên biết nhiều...Anh X này làm trưởng lớp-Anh A có vợ một con -Chị B là con ông Z giàu có tiếng ở BH.Đến các bậc giáo sư nó cũng biềt nhiều điều mới lạ.Lưu chỉ tôi vợ chồng thày Nguyễn xuân Hoàng-nó thì thầm vào tai tôi "-mày biết không các chị lớp lớn tương tư thày còn các anh trồng cây si cô như điên"Nhỏ Lưu hay thổi phồng câu chuyện cho hấp dẩn nhưng điều này tôi tin là có thật.Bởi vì vợ chồng thày Hoàng rất đẹp..Một hôm vừa tan học,Lưu kéo tôi chạy xuống lầu"theo tao đến lớp...các anh chị làm liên hoan tiển thày Tôn thất Long đi Pháp.Chúng tôi là những vị khách không được mời chỉ đứng ngoài cửa sổ dòm ké Hôm đó tôi về nhà thật muộn-báo hại mẹ tôi phải ra ngoài ngõ đứng chờ.
Vốn yêu thích thơ văn từ nhỏ nên tôi hay tìm đọc báo chí của trường .Tôi đã đọc vỡ kịch Công chúa Huyền Trân của thày Quýnh và ao ước sẽ viết được vỡ kịch như thế trong tương lai.Lưu bảo tôi thày Quýnh đạo diển cho các anh chị lớp đệ nhất diển vỡ kịch đó ở rạp hát BHtrong dịp Tết .Tôi không được xem nên không biết lời nó đúng hay sai.Bấy giờ trước văn phòng trường có một bảng đen dùng để báo cáo những hoạt động của trường:từ học tập-văn nghệ-thể thao đến báo chí.Những bảng tin ngắn có kèm theo hình ảnh thật sống động.Thấy tôi dán mắt vào những tấm ảnh về buổi lễ trao giải thưởng văn chương của trường-giải thưởng được trao cho một người con gái có khuôn mặt đẹp và nụ cười rạng ngời,Lưu vội reo lên:"Tao biết chị nàycon ông trung úyCông,nhà có ba người con gái Dung,Ngôn,Hạnh.Sau đó tôi có gặp chị Dung vài lần ở cổng trường.Tôi lén nhìn chị và âm thầm ngưỡng mộ chị mà không ai hay.
Bây giờ dù đang sửa soạn bước vào ngưỡng cửa sáu mươi tôi vẫn nghe lòng mình trẻ lại mỗi khi nhớ về thủa ban đầu vào trường NQ.Hình ảnh con bé ốm yếu với chiếc xe đạp cũ-giọng cười ríu rít như như chim của một đàn tiên áo trắng-tiếng guốc khua vang trên thang lầu quen thuộc và con dốc dài thân thương thủa nào...Tất cả dường như còn quanh quẩn bên tôi.Và cho dù nhiều năm sau này trường NQ có nhiều người đẹp nỗi tiếng -tôi vẫn không bao giờ quên được nét đẹp của chị Dung...Ôi nét đẹp thật hồn nhiên-ngây thơ-man dại....
THY LỆ TRANG NGUYỄN THỊ CÚC
MASSACHUSETTS
Về Người Bạn Đã Mất: Nguyễn Tất Nhiên
Lòng tôi luôn cảm thấy bùi ngùi mỗi khi nghĩ về những kỹ niệm học trò đã qua hoặc khi nghe ai đó nhắc đến tên những người bạn thân quen đã ra người thiên cổ. Tôi biết tin anh Nguyễn Tất Nhiên qua đời đã lâu.Dự định viết về anh nhiều lần,nhưng tôi cứ chần chừ...chần chừ...rồi không thực hiện được.Một phần vì bận rộn công việc làm;một phần vì ngại cầm lại bút .Tôi vẫn than phiền với nhỏ Hồng rằng vì lâu quá không viết nên văn chương có thể khô cằn như tuổi gìa của đời mình.
Tuy anh Hải, và tôi học chung trường TH Ngô Quyền,nhưng chúng tôi laị quen nhau ở một địa điểm khác:nhà sách Huỳnh Hiệp.Lúc đó cả hai đang học lớp Đệ Lục.Thời con nít thích làm thơ-viết văn,tập tành làm văn thi sĩ.Tôi cặm cụi viết cho nhiều tờ báo nhưTuổi Xanh,Tuổi Trẻ,Tuổi Hoa ,Lá Xanh...với nhiều bút hiệu khác nhauDo đó mỗi chiều tôi hay ra nhà sách HH đón báo từ Sài Gòn mới về ̣để mua .Anh Hải cũng vậy.Chúng tôi háo hức vừa trả tiền xong là vội vàng mở ra xem ngay,muốn biết bài của mình đã được đăng chưa hay còn nằm trong mục chờ đợi.Dĩ nhiên có bài được đăng-có bài không được trả lờinhưng chúng tôi rất vui vì tuổi học trò có nhiều ước mơ và hy vọng .
Vừa học -vừa làm thơ-vừa quậy phá. Đó là thời Trung Học của tôi.Rất nhiều người ngạc nhiên đã hỏi làm sao tôi có thể giữ tâm hồn thi văn lãng mạn trong khi chơi với đám bạn bè thực tế ồn ào nổi danh Ngũ Qũy.Anh Hải cũng hayđặt câu hỏi đó.Nhiều lần gặp tôi tại trường anh định khoe về một bài thơ hay một bài văn mới sáng tác thì nhỏ Ba đã kéo tôi đi và trừng mắt nhìn anh hăm dọa.Anh cười khì khì ,hai tay chấp lại xá xá vài cái rồi dông mất.
Năm học Đệ Tứ -đó là năm học đáng nhớ nhất của tôi,Dù bận rộn hoàn thành tập san Xuân cho lớp Tứ Ba ,tôi cũng tham gia gửi bài cho báo Xuân Ngô Quyền.Rất vui mừng và hảnh diện khi bài của tôi được Thầy Cô trao giải văn chương đồng hạng với một bài văn của anh học Đệ Nhất.Tôi không nhớ anh tên gì chỉ nhớ bài viết của anh rất dễ thương" con diều của tôi bắt đầu mọc gai trong hồn và chở sầu bay sướt mướt trong mơ".bởi vì năm đó hoa soan đã nở mà bố anh vẫn đi biền biệt không về.Giải thưởng cho tôi:quyển tập thơ của Phạm Công Thiện và một cây bút máy Trung Quốc.
Những ngày cuối năm không khí trường NQ rất náo nhiệt.Để chuậ̉n bị văn nghệ cho trường,anh Hảiđi đến từng lớp để t̀ìm một vai nữ đóng cặp với anh trong ṃ̀ột hài kịch do chính anh sáng tácvà đạo diễn.Anh đến lớp tôi bị các bạn bàn trên quay quá cở.Lớp Tứ Ba của tôi nổi tiếng có nhiều bạn học rất giỏi nhưng ngoài giờ học cũng lém lỉnh không kém ai.Thoát khỏi những câu hỏi hóc búa ,anh đi xuống bàn cuối nơi tôi ngồi nhăn mặt than phiền--Khổ qúa-khổ quá Tìm hòài không ra .Tôi hỏi --Vai gì mà khó tìm người dữ vậy?
--Vai một người đàn bà hung dữ chuyên môn ăn hiếp chồng.
Nhỏ Ba ngồi cạnh tôi mở miệng hỏi--Dữ cở tao đóng được không?
--Được được lắm.Anh mừng qúa mặt cười hớn hở.
Thế lànhỏ Ba và nhỏ Lưu bắt phải chấp nhận một điều kiện ;sau mỗi lần tập kịch anh phải bao bọn tôi một chầu nước đá đậu xanh bánh lọt và một chầu phim ở rạp Biên Hùng .Để vỡ kịch của mình được hoàn thành anh gật đầu chịu hết.Đó là một loại hài kịch kiểu Phi Thoàn,nói về chuyện anh chàng ở thành phốcó một bà vợ dữ như sư tử Hà đông.Sợ vợ nhưng không muốn mất mặt trước anh ruột của mình.-nhân ngày ông anh ở nhà quê lên thăm,anh ta năn nỉ vợ gỉả bộ đóng vai trò người vợ hiền thục biết vâng lời chồng .Người vợ đồng ý.Nhưng những yêu sách kỳ cục,tức cười của ông chồng làm chị vợ không dằn được.Cuối cùng chị vợ đã nện cho anh chồng một trận đòn nên thân.Dĩ nhiên anh Hải đóng vai người chồng,nhỏ Ba đóng vai người vợ và một người bạn học cùng lớp với anh Hải đóng vai người anh .Tôi được giao nhiệm vụ làm người nhắc tuồng.Tuần lễ đầu êm xuôi,tất cả đều diển biến tốt đẹp.Anh hí hửng bao bọn tôi một chầu đậu xanh bánh lọt và một chầu phim. Nhằm lúc đó rạp hát Biên Hùngxuất sáng chiếu phim,xuất trưa trình diễn cải lương .Nhỏ Lưu rất rành về sân khấu kịch nghệ,đời tư nghệ sĩ,tài tử nào nó cũng thuộc nằm lòng.Với bản tánh tò mò hay phá phách,nhỏ Lưu rũ cả bọn leo vào hậu trường xem mặt các nghệ sĩ.Lúc đầu anh Hải từ chối ,nhưng sau đó ham vui cũng tham gia .Chúng tôi đến trò chuyện với các nghệ sĩ M.Châu,M.Phụng và còn bày ̣đặt xin hình và chữ ký của họ nửa .Một điều tôi nhận thấy anh Hải có óc nghệ sĩ và khiếu khôi hài.Trong thời gian tập kịch anh hay kể chuyện tiếu lâm chọc cười bọn tôi.Cho đến bây giờ-bốn mươi năm qua rồi mà tôi vẫn còn nhớ hình ảnh anh và nhỏ Ba rượt đuổi nhau chạy vòng vòng trong phòng tập;hay cảnh anh ôm bụng vừa cười vừa lắc đầu khi chọc cho nhỏ Lưu chửi thề.
Gần tới ngày trình diễn,ông bạn của anh bỏ cuộc,báo hại anh mặt mày méo xẹo,than vắn thở dài-còn nhỏ Bacũng mất hứng tức mình vì sợ không có cơ hội diển xuất cho thầy và các bạn xem.Túng quá tôi phải gồng mình hy sinh :--Để tôi đóng cho.Giọng nói khan khan của tôi đóng vai đàn ông được rồi nhưng tóc tôi dài thì sao? Chuyện đó giải quyết được ngay.Vì thủ vai đàn ông ở nhà quê lên tỉnh tôi phải mặc áo dài khăn đống ,do đó tóc tôi cuộn tròn dấu phía trong .Nhận vai này không khó khăn-vì tôi là người nhắc tuồng nênđã thuộc làu vở kịch.Không biết tâm trạng anh Hải và nhỏ Ba ra sao chứ riêng tôi rất hồi hộpvà rất run .Vừa bước ra sân khấu tôi đã nghe tiếng cười vang trời,có lẻ vì bộ râu anh vẽ cho tôi.Cũng may nhờ cặp mắt kiếng gìa của ông Ngoại anh nên tôi không thấy gì ở phía dưới sân khấu cả.Nhờ đó mà tôi lấy lại tinh thần và diển xuất rất tự nhiên.Vở kịch thành công.Bạn bè đứa nào cũng khen ngợi.Miệng nhỏ Lưu oang oang:-- Trời ơi tụi mày diển vui qúa-khó tánh như cô Hà Bích Loan mà còn cườichảy nước mắt.Anh Hải đưa ngón tay cái lên,chân mày nhương nhướng như có vẻ tự hào.Nhỏ Ba vổ vai anh ;--kỳ sau nhớ rủ tao đóng kịch nửa nghe mậy.Anh chấp hai tay để ngay ngực ,cúi đầu:--Mô Phật tui sợ mấy bà qúa .--Sợ gì đi chơi vui thấy mồ---Vuithì vui nhưng hao qúa thôi bye...bye...
Năm Đệ Tam ,anh cùng các anh Mây Trắng-Đinh Thiên Phương-Hoàng thy Linh-Đa Tạ lên nhà tôi.Đọc tập san Mạch Thở nhiều lần nhưng bây giờ tôi mới biết mặt các anh trong ban biên tập.Đó là một tập san viết bằng tay và chuyềncho các bạn yêu văn nghệ xemTôi thích mục ""Mảnh vở và ngày tháng trầm lặng"Cá́i tựa nghe cũng dể thương .Mỗi chúng ta trong cuộc sống hàng ngày ai laị không có những mảnh vụn suy tư để chia xẻ.Tôi rất vui khi được gia nhập vào nhóm Mạch Thở.Anh Hải thường lên nhà tôi một mình để khoe về những bài thơ mới hay nói về những dự tính trong tương laiNhiều người nói anh có tật xấu như nóng tánh ,dể nổi giận-Tôi chưa chứng kiến cảnh đó nên không biết ;chỉ biết một điều là đôi lúc anh ngu ngơ như trẻ con .Dạo ấy T.V miền Nam hay chiếu phim câm Charlot vào trưa cuối tuần.Anh đến nhà tôi lúc mọi người xem phim ,tất cả các cửa đều khép kín .Anh không gọi chỉ lặng lẻ mở một cánh cửa sổ₫đứng ôm song cửa sổ xem phim say sưa,đến những đoạn hấp dẫn anh vung tay cười thật dòn -cười nhiều đến nổi tưởng chừng như ngộp thởKhi phim chấm dứt anh mới chiụ vào trong nhà.Cũng từ đó thằng em trai tôi đặt biệt hiệu cho anh là 'Tắt thở'Mỗi lần nhìn thấy dáng anh từ xa là nó đã kêu réo om sòm:
--Chị Cúc có anh "tắt thở" đến.
Hình như năm Đệ Nhất anh Hải là trưởng ban báo chí trường TH Ngô Quyền.Một đêm anh chạy lên nhà tôi--Cứu nguy -cứu nguy...Cúc mau giúp anh.Số là bao trường sắp lên khuôn mà số trang bài viết chưa đủ.Anh nhờ tôi viết cho ṃột truyện ngắn.Cũng may đang lúc rảnh rang nên tôi sẵn sàng Năm đó theo anh,báo chí phê bình báo Xuân Ngô quyền:văn và thơ ủy mị-không được bình thường.Tuy nhiên anh rất vui,tay vỗ vào đùi và miệng cười ha hả bảo rằng nếu so với báo xuân trường khác thì trường mình vẫn vượt xa.
Sau khi rời trường tôi ít gặp anh ,họa hoằn lắm anh ghé lại một chút báo tin về những bài thơ anh được phổ nhạchay cho xem bản thảo truyện ngắn anh viết.Lần cuối cùnganh đến tặng tôi bản nhạc Em hiền như Masoeur có chữ ký của anh .Đọc bản nhạc này tôi liên tưởng đến cô bạn xinh xắn của tôi Phạm thị Thanh Thu-Phải chăng anh cũng đã từng xao xuyến trước ánh mắt và dáng dấp nhu mì của nhỏ?
Sau năm một chín bảy năm,tôi hoàn toàn không biết gì về anh Hải và nhóm Mạch Thở.Chế độ thay đổi-cuộc sống thay đổi.Mọi người ai cũng lo kiếm sống-khốn khó và suy tư nhiều hơn...Vài năm sau tôi nghe tin anh và gia đình vượt biên và đã được định cư an toàn tại Pháp. Tháng ba năm1992 tôi sang Mỹ. Vài th́áng sau nhỏ Hồng từ Georgia gọi tôi vào lúc nửa ̣đêm-;--Ê, hay gì chưa? Nguyễn hoàng Hải chết rồi...
Tôi mới tới Mỹ,nơi tôi ở không có người VN nhiều-báo chí không cónên tôi không biết gì cả.Hồng ở thành phố lớn ,người Việt đông nên có tin gì nhỏ cũng cho tôi hay.Cả hai chúng tôi bủi ngùi cho anh -một người có nhiều đam mê -cuối cùng lại tự kết liểu đời mình bằng những viên thuốc an thần.
Năm 2005 ,trong lần nói chuyện với nhỏ Ba,nó đã hỏi tôi:--Có phải 'Hải ròm' là NTN không? Thì ra từ ngày lấy chồng nhỏ Ba ít liên lạc với bạn bè nên không biết;--Trời ơi tao mê thơ NTN mà không ngờ nó là NH Hải .Cuối cùng nó cũng buông thòng một câu:--Không ngờ thằng đóng vai chồng tao lại vắn số như vậy!
Tháng 11-2007 ,tôi quyết định về thăm VN sau gần mười sáu nâm xa cách .Chuyến về này có cả Hồng và Sáng. Dự định của chúng tôi là gặp lại Thày,Cô,bạn bè.Nhân tiện Hồng có quen với vợ chồng anh Đinh thiên Phương và Mây Trắng,tôi cũng muốn gặp lại các anh trong nhóm MTngày xưa nên nhờ Hồng liên lạc mời các anh đến chung vui trong cuộc họp mặt thân tình .Trong thâm tâm tôi muốn gặp lại các anh trong nhóm MT nhắc nhở về những người bạn văn nghệ đã mất:Đa Tạ,Hoàng Thy Linh,và Nguyễn Tất Nhiên.Mộtngười bạn của tôi ởSan Jose đã cho tôi tin anh Hoàng Thy Linh đã qua đời-không ngờ đó là tin thất thiệt-vì vậy buổi họp mặt không có anh Linh.Càng ân hận hơn là tôi không có cơ hội để trò chuyện với anh về chuyện ngày xưa như dự định.
Để giữ lời hứa với anh LSĐắt- hội trưởng hội Ái hữu BH,tôi đã viết về anh Nguyễn Tất Nhiên-về những kỹ niệm một thời làm văn nghệdưới mái trường thân thương TH Công Lập Ngô Quyền.Bài viết như một nén nhang tưởng niệm người đã khuất .Ở môt nơi bình an nào đó-tôi tin rầng anh đang mĩm cười.Không phải nụ cười khinh bạc ,ngạo mạn mà là nụ cười hồn nhiên, vô tư của tuổi học trò...
THY LỆ TRANG NGUYỄN THỊ CÚC
MASSACHUSETTS
Xin Cho Tôi
Khi được anh Lâm sông Đồng -Hội trưởng hội Ái Hữu Biên Hòa gửi tặng CD gồm những ca khúc viết về TP Biên Hòa-thơ chính anh sáng tác và nhạc sĩ Bằng Giang phổ nhạc.Tôi rất thích và ao ước có một cuốn CD như thế để làm kỷ niệm.
Tôi có dịp gặp NS Bằng Giang vài lần .Đó là những năm trước năm 70 ,lúc đó anh còn trẻ-chưa nổi tiếng trong giới âm nhạc miền Nam bấy giờ nhưng đối với thành phố BH thì anh cũng có tiếng tăm.Yêu văn nghệ và ưa thích hoạt động-những ngày lễ lớn như Giáng Sinh,Tết anh thường có mặt tham gia trong đội văn nghệ của các trại lính ở TP B-Hòa.Không biết cơ duyên nào anh BG biết được chị Mai tôi có giọng hát truyền cảm,nên đã tìm đến nhà tôi xin phép ba mẹ tôi cho chị tôi đi hát đêm Giáng Sinh giúp vui cho trại gia binh Bạch Đằng.Anh người Nam-cởi mở -thành thật.Ba mẹ tôi cho chị tôi đi hát và tôi có dịp đi theo tháp tùng.Tuy có giọng hát hay nhưng chưa bao giờ lên sân khấu dù là sân khấu nhỏ ngoài trời nên chị tôi rất bở ngở.Được các anh trong ban nhạc hướng dẩn cách cầm micro và khuyến khích nên đêm làm ca sĩ không được dợt trước của chị tôi cũng tương đối tốt đẹp.Lúc đó tôi còn nhỏ-lặng lẻ ít nói,ngầi phía sau lưng ban nhạc.Các anh trong ban nhạc thường quay lại cho tôi kẹo '"gum"gọi là "nhai cho vui".Được vài lần đi show như thế rồi thôi.Ít lâu sau tôi và hai cô bạn thân{Lưu và Ba}có dịp quen với anh Thảo chủ hầm đá Công Khanh ở Bửu Long. Anh Thảo phóng khoáng,vui vẻ,tính tình nghậ sĩ.Anh vốn vừa là bạn thân vưà là bà con của anh BG và anh cũng chính là vị Mạnh thường Quân giúp cho NS BGiang và nam ca sĩ Chế Linh thủa hai người còn trong bóng tối.Anh Thảo có duyên-kể chuyện rất hấp dẩnAnh hay kể chuyện về bộ ba -BGiang,Chế Linh và anh -về những quậy phá vui chơi của thời tuổi trẻ.Chúng tôi rất thích nghe nh Thảo kể chuyện ,nhất là đoạn tả các anh lang thang rong chơi ngoài đường phố-hết sạch tiền-bụng đói meo.Túng qúa cả ba bậm gan vào quán phở kêu ăn "đại".Ăn uống no nê xong cả ba cùng cắm cổ chạy mất.Vài năm sau anh Thảo được người cha giao cho quản lý hầm đá của gia đình .Có tiền anh đến quán ăn xưa trả tiền và xin lỗi chủ quán.Người chủ quán rất ngạc nhiên.
Tuy bấy giờ là thời điểm chiến tranh nhưng Biên Hòa vẫn sống phồn thịnh -êm ấm.Lúc này âm nhạc miền Nam có nhiều màu sắc đậm đà ,quyến rủ.Nhạc trẻ đang đựợc thịnh hành-Nhạc tiền chiến như Đoàn Chuẩn,Từ Linh,Văn Cao...vẫn được ái mộ.Nhạc Trịnh công Sơn,Phạm Duy.Từ công Phụng,Vũ thành An,Ngô thụy Miên,Trường Sa,Hoàng thi Thơ....và những nhạc sĩ viết về lính như T T Thanh,Trúc Phương đi sâu vào lòng từng lớp, từng lứa tuổi mọi người.Thời gian này B Giang và Chế Linh đến với làng âm nhạc miền Namvới hai tác phẩm Đêm buồn tỉnh lẻ và Bài ca kỷ niệm.Làn sóng thu thanh đã đưa tiếng hát Chế Linh và Phương Dung khắp mọi nơi.Tôi và các bạn đang ở tuổi học trò mới lớn-vô tư-yêu đời.Những suy tư về chiến tranh chỉ thoáng qua rồi biến mất.Chúng tôi có nhiều hoạt động say mê:làm báo,bán báo và đến tiền đồn ủy lạo chiến sĩ.Ngoài ra những hẹn hò,mơ mộng của tuổi học trò đã cuốn chúng tôi vào một thế giới khác.Chúng tôi không còn gặp lại anh Thảo và câu chuyện của anh cùng B Giang và Chế Linh cũng phai dần theo dĩ vãng.Tưởng chừng đã quên,những kỷ niệm xưa không còn dịp sống lại.Nhưng khi nói chuyện với anh LSĐ về những bài thơ phổ nhạc,tên nhạc sĩ BGiang đã đưa trí nhớ tôi về vùng kỷ niệm xa vời.Dù bây giờ đã có nhiều thay đổi-thay đổi thật buồn trong cuộc đời: chị Mai tôi sau cơn bệnh đã từ giã cỏi đời vào năm 2006 và anh Thảo-theo lời nhỏ Ba cho tôi hay-cũng đã nằm sâu trong lòng huyệt lạnh.Tôi vẫn không bao giờ quên được dáng dấp nhỏ nhắn của chị tôi trong tà áo xanh với những bài nhạc của Đ Chuẩn và T Linh và tôi cũng không bao giờ quên được nụ cười hồn nhiên-trẻ thơ của anh Thảo khi anh kể lại chuyện ngày xưa.
Mãi đến đầu năm 2010 tôi mới có dịp liên lạc với anh B Giang qua sự giới thiệu của LSĐ. Tôi gửi bài thơ Tình Biển cho anh Không bao lâu anh LSĐ gửi cho tôi Email của anh BG và bảo tôi liên lạc ngay.Khoảng chừng năm phút anh BG gọi tôi-giọng anh rổn rảng và thân tình"Trang em có nghe bài Tình Biển chưa-cho anh biết ý kiến?khi biết tôi chưa có bài Tình Biển anh post qua ngay cho tôi.Chao ơi điệu nhạc rất nhẹ nhàng ,tha thiết-tiếng hòa âm của CND thật du dương và tiếng hát của Thùy An thật mềm mại dể thương.Tim tôi như nhảy ra ngoài lồng ngực.Tôi hét to trong phôn"-em nghe rồi -bài nhạc dễ thương qúa -em thích lắm"Không biết anh BGcó bị chói tai vì tiếng hét của tôi không chứ chồng tôi bị một phen hú hồn.Đang xem TV anh ấy phải bỏ ra xem chuyện gì đãxảy ra cho tôi.Sau khi biết chắc chắn đó chỉ là cơn cảm xúc qua một bài nhạc,anh cười ,lắc đầu và bỏ vào phòng.Nếu bây giờ không là mùa Đông và không có tuyết phủ đầy đường thì tôi đã chạy bay tới nhà anh tôi để khoe bài thơ được phổ nhạc.
Hồng cô bạn thân của tôi -không có ở đây để chia sẻ niềm vui của tôi trong lúc này -nhỏ đang dung dăng dung dẻ ở VN đón Tết cùng gia đình và bạn bè.Tôi gọi cho Thu Xuân-may qúa nhỏ không bị bận rộn vì đám cháu ngoại lúc này.Tôi cho nhỏ nghe và chờ lời phê bình. Cô học trò ca sĩ của lớp tôi ngày nào và cũng là một trong những học trò cưng của thầy dạy nhạc Lê hoàng Long đã chắt lưỡi khen ngợi :"Nhạc như vầy mới đáng nghe chứ-bây giờ có nhiều bài nghe thấy ớn..."Chữ ớn của nhỏ kéo thật dài...Nhỏ Hồng và tôi thường xầm xì sau lưng TXuân:"nhỏ này có lối nói chuyện giống bà cụ non" Nhưng hôm nay bà cụ non của chúng tôi sao dể thương chi lạ.
Anh LSĐ là người đầu tiên đến với anh BGvà anh cũng là người tìm được tay hòa âm tuyệt vời Cao ngọc Dung cùng những giọng hát ngọt ngào nhưTâm Thư,Thùy An,Khánh Vy...để cho những người đi sau như tôi có sẳn đường mà đi theo.Từ ngày cọ́ thơ phổ nhạc tôi bận rộn nhiều hơn và công việc nhà lười hơn một chút.Sau khi đi làm về,tôi vào website Hát hay không bằng hay hát để theo dỏi và ủng hộ âm thầm bạn bè.khắp nơi.Trong các bài thơ phổ nhạc của anh BG -tôi thích bài Biên Hòa ca của anh LSĐ-lời thơ và tiếng nhạc hùng hồn nhắc lại một BH rất gần gủi -rất yêu thương.Chiều cuối năm lang bạt của anh Thế Nhân rất ngông nghênh-lãng tử.Những bài thương nhớ người tình xa của cḥi Hoàng ánh Nguyệt là tiếng ray rức ,thở dài.Và lời thơ trử tình cùa Vương hồng Ngọc trong Hãy bước nhẹ chân kẻo lá đau thật nhẹ nhàng,sâu lắng.Qua HHKBHH tôi bắt gặp vài khuôn mặt quen thuộc của đại gia đình Ngô Quyền thân yêu.Anh Trần kiêu Bạc -giọng thơ miền Nam đặc biệt-nhất là những bài thơ về Mẹ của anh thật tuyệt vời.Từ lâu tôi chỉ có dịp thưởng thức thơ của anh qua giọng ngâm điêu luyện của nghệ sĩ Hồng Vân. Vào đây tôi mới biết anh có nhiều bài thơ được Cao ngọc Dung phổ nhạc.Vậy mà anh dấu kín không phổ biến trên WS Ngô Quyền để chia sẻ cùng thầy cô và bạn bè.Anh Ngô Càn Chiếu -một người con của đại GĐ Ngô Quyền-đa tài:vừa sáng tác nhạc-vừa hòa âm -vừa là ca sĩ Tôi đã nghe những bài nhạc mới của anh ,thích nhất là bài Trúc Đào phổ từ nguyên tác bài thơ của anh NT Nhiên.
Sau bao tháng chờ mong -Tôi đã có đủ mười hai bài nhạc cho một cuốn CD lưu niệm.Đó là thành qủa đóng góp lớn lao của rất nhiều người :NS phổ nhạc B Giang,NS hòa âm Cao N-Dung và các ca sĩ :Tâm Thư-Thùy An-Khánh Vy-Trung Hiếu.Ngoài ra những lời comment thật đẹp đến từ các anh chị,bạn bè khắp bốn phương như Mây Tím,Tiểu muội,NnHoa.Kym Ngọc,Anh Tuấn,N Chương,Viễn Duy,Đại Sân,NC Chiếu,N L Khánh,H Hoa.....vợ chồng anh chị Dung Bá,Quang Ba cùng các bạn làm chung...Tôi xin trân trọng giữ những cảm nhận đẹp trong tim.
Cuối cùng xin cho tôi gửi lời chân thành cảm ơn đến NS B Giang.Anh không những là một NS kỳ cựu của nền âm nhạc miền Nam{như lời giới thiệu của NS Nam Lộc trong cuốn ASIA gần đây} mà anh còn là một NS thân thương của Tp Biên Hòa.Cậu bé học trò Trần văn Khôi năm xưa vì qúa đam mê âm nhạc đã bỏ học,dọn nhà đến ở chung với thầy dạy nhạc của mình.Bây giờ với tuổi 71-anh vẫn còn giữ tâm hồn dạt dào,say mê âm nhạc như thủa học trò.Sau bao năm thăng trầm trong cụộc đời-có nhiều mất mát-có nhiều thay đổi nhưng tình yêu âm nhạc trong anh vẫn sống mãi.Anh đã vui trong niềm vui và buồn trong nỗi buồn qua các bài thơ của những thi sĩ đàn em.Đôi khi có những cảm xúc bất chợt đến vào n̉ửa đêm-anh đã thức dậy và ghi lại từng nốt nhạc trên trang giấy trắng.Tất cả không vì một lợi nhuận nhỏ nhoi nào-chỉ vì trái tim nồng nàn của người nhạc sĩ.
Xin cảm ơn anh ,cầu chúc anh cùng gia đình gặp mọi sự may mắn và an lành.
THY LỆ TRANG
MASSACHUSET
KỶ NIỆM VẪN CÒN XANH
Nếu ai hỏi tôi khoảng thời gian nào đẹp nhất, tôi sẽ không ngần ngại trả lời: khoảng thời gian cắp sách đến trường. Đó là những năm hạnh phúc nhất. Tuổi học trò thật vô tư, thật yêu đời và thật ngổ ngáo dễ thương. Không bao giờ tôi quên ngôi trường NGÔ QUYỀN thân thương. Ở đó, tôi có thầy cô, có bạn bè, có niềm vui và nhất là có những kỷ niệm thật nồng nàn dù đã xa, đã mất.Trí nhớ tôi vẫn còn đậm nét về ngày tháng cũ… từng môn học... từng khuôn mặt thầy cô, bạn bè.
CÔ KHƯƠNG THỊ BÀN:
Có lẽ tôi là học trò dở nhất lớp của cô về môn Nữ Công. Không hiểu tại sao tôi có thể ngồi hàng giờ để làm thơ hay có thể viết nắn nót những bài thơ của Xuân Diệu, Huy Cận, Nguyễn Bính vào trong vở học trò mà không cảm thấy chán chút nào. Còn may hay thêu, chao ôi với tôi là một cực hình. Cho tới bây giờ tôi vẫn không biết mũi dây chuyền và mũi nhành cây phải bắt đầu như thế nào. Để có những mẫu thêu nộp cho cô tôi phải "lượm mót" của các bạn. Tôi gọi là "lượm mót" là vì những tác phẩm đó xấu quá bị bỏ đi; tôi lượm lại dành cho mình.Thường thường là tôi lượm của nhỏ Lưu hay Thu Xuân.Tuy không đẹp nhưng có còn hơn không. Dĩ nhiên là cô không vui. Những lần chấm điểm, cô thường chép miệng, lắc đầu. Một lần - tôi nhớ - cô dạy chúng tôi mũi mạng. Lần đó xui cho tôi, cái mẫu tôi lượm mót cũng không được hoàn chỉnh. Nó bị khuyết mất một lổ. Khi tôi nộp bài, cô nhìn tôi có vẻ giận lắm. Cô vốn ốm yếu, hiền lành, khi giận trông như cô muốn khóc. Cô không hiểu sao em lại dở như thế nầy...
Nhìn đôi mắt ươn ướt của cô, tôi tự hứa sẽ cố gắng học thêu để làm vui lòng cô, nhưng khi về tới nhà tôi lại quên mất. Mơ ước làm văn thi sĩ đã chiếm hết thời gian còn lại của tôi. Cuối cùng tôi vẫn là con nhỏ học trò dở nhất của cô.
THẦY TRƯƠNG SĨ BẰNG:
Môn Vẽ đối với bọn học trò con nít chúng tôi chẳng có gì khó khăn cả. Chỉ là những hình vuông, tam giác, trình bày giống như tấm gạch bông thế thôi. Đây là giờ nghỉ xả hơi để chúng tôi có dịp chụm đầu vào nhau tán gẩu. Không có gì đáng than phiền. Chỉ có một việc nhỏ làm tôi thắc mắc hoài. Tại sao điểm nhỏ Lưu lúc nào cũng trội hơn tôi? Đâu phải vì nó vẽ giỏi hơn tôi. Tôi đã bỏ thời giờ lặng ngắm nhỏ tô màu. Chẳng có nghệ thuật chút nào cả. Với cây bút chì hai màu xanh, đỏ -Lưu đè thật mạnh -hai môi mím chặt để lấy sức tô cho đậm đến nổi tôi phải buột miệng kêu lên "Quỷ sứ cái này không phải là tô màu mà là trét màu... ghê quá!”. Nhỏ vừa cặm cụi hoàn thành tác phẩm vừa cười: "Rồi mày xem".
Thật vậy, trời ạ! Tuần tới nhỏ Lưu lại được điểm cao. Lúc này, nhỏ rù rì bên tai tôi bật mí:
"Thầy cận thị dữ lắm, tô như mày làm sao ổng thấy, mày cứ tin tao tô thật đậm là ăn tiền". Tôi làm theo lời nhỏ Lưu và kết quả đúng như ý muốn. Không hiểu có bạn nào lưu ý và có kinh nghiệm như chúng tôi không. Nói thật chứ không bịa đâu nhé! Cho đến bây giờ mỗi lần nhắc lại chuyện xưa nhỏ Lưu vẫn thì thầm: “Ừ, thầy cận nặng lắm mày ơi! ".
CÔ PHẠM NHÃ Ý:
Nơi nào có cô hiện diện hầu như rực rỡ hơn và tươi mát hơn. Những áo dài cô mặc màu sắc thật đẹp càng tôn nước da trắng hồng của cô, và mái tóc lúc nào cũng được chải khéo léo xinh xắn khiến cho khuôn mặt cô rạng ngời như một đóa hoa nở giữa ánh mặt trời. Bọn học trò con gái chúng tôi luôn miệng xuýt xoa: "Chao ôi, cô đẹp quá, sang quá!".
Riêng tôi ngơ ngẩn vì cái tên của cô -Nhã Ý- ông cụ thân sinh của cô đã khéo chọn cho cô một cái tên quá đẹp, từ trong ý nghĩ đã đẹp thì làm sao cô không đẹp cho được. Cô dạy môn Việt Văn. Nhóm Ngũ quỷ chúng tôi lúc nào cũng ồn ào, rộn ràng. Để tránh tình trạng mất trật tự, cô phân tán chúng tôi mỗi đứa một nơi. Tôi được đổi lên trên ngồi cạnh trưởng lớp Bùi thị Lợi, một trưởng lớp tuy nhỏ con nhưng lanh lợi và nhiệt tình mọi mặt. Giờ học cô rất hào hứng sôi nổi. Khi khảo bài, cô cho một người vai Lục Vân Tiên và một người vai Kiều Nguyệt Nga:
Khoan khoan ngồi đó chớ ra
Nàng là phận gái, ta là phận trai
Chẳng hay con cái nhà ai
Đi đâu đến nổi mang tai bất kỳ
...
Nàng rằng tôi Kiều Nguyệt Nga
Còn con tì tất tên là Kim Liên
...
Luôn luôn có những ý kiến phê bình ngoài lề nhưng tạo bầu không khí thật sôi động, nhộn nhịp. “Chao ơi! Đúng là ông Lục Vân Tiên quá đổi cù lần, gặp người đẹp như thế mà không biết ga lăng còn bày đặt khó chịu". "Thông cởm đi bạn ơi! Lúc đó nam nữ thọ thọ bất thân mà”.
Tôi còn nhớ một lần cô hướng dẫn lớp chúng tôi làm đơn xin việc làm. Nhìn các bạn chung quanh ai cũng chọn những địa điểm quen thuộc như Ty Giáo Dục, Ty Công Chánh, Ty Thủy Lợi... Buồn tình tôi nghuệch ngoạc vào tờ đơn của tôi: Maxim. Cô đi ngang liếc mắt xem bài của tôi và nhẹ nhàng nhắc nhở "Maxim là của ông Hoàng Thi Thơ, ở đây chỉ tuyển nữ vũ công thôi em!. Cả hai cô trò cùng cười, nụ cười của cô thật tươi tắn, dễ thương.
CÔ HÀ BÍCH LOAN:
Cô cũng dạy môn Việt Văn. Dáng cô gầy, thanh thoát. Nhưng màu áo cô mặc thật trang nhã và chưa bao giờ tôi thấy cô mặc áo hoa sặc sỡ. Khi giảng bài, cô đứng trên bục gỗ hay cạnh bàn, luôn luôn vân vê viên phấn trắng trên tay. Với tôi, đó là một cử chỉ rất nữ tính, rất dễ thương mà tôi không bao giờ quên. Vừa giảng Kiều, cô vừa liếc mắt canh chừng bọn tôi -Ngũ quỷ- nghe dễ sợ nhưng thực sự chỉ ồn ào phá phách hơn đám con gái bình thường chút xíu thôi. Nhỏ Ba tinh nghịch hay tìm những mẫu chuyên vui cười để chọc ghẹo bạn bè. Nhỏ Lưu nổi tiếng quảng giao. Nó có tài gợi chuyện "kiến trong lỗ cũng phải bò ra". Vì vậy những chuyện bồ bịch thầm kín của ai nó đều biết. Cô Loan phải nhắc chừng và cảnh cáo thường xuyên "Đừng nói chuyện nhiều nhá", "Đừng chọc ghẹo cái Lưu và cái Ba nhé -coi chừng chúng xin tí huyết đấy..." Cả lớp cười ồ! Nhỏ Ba và Lưu được dịp "ré" lên thỏa thích "Ô, tao thích cô này quá, cổ nói chuyện "chiụ chơi " quá!”.
Cô hay chêm những từ ngữ giang hồ võ hiệp như "XIN TÍ HUYẾT", "XIN TÍ GÂN", '"LẠNH LÙNG NHƯ MỘ ĐỊA" để pha trò tạo bầu không khí hào hứng sôi nổi cho lớp học. Chúng tôi say mê nghe cô giảng truyện Kiều:
Người lên ngựa kẻ chia bào
Rừng phong Thu đã nhuốm màu quan san.
...
Vầng trăng ai xẻ làm đôi
Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường.
Nhờ nghe cô giảng, tôi đã làm hai bài thơ KHÓC THÚY KIỀU và TRÁCH TỪ HẢI. Hai bài này đã đăng trong Đặc San lớp Tứ Ba trường NQ do tôi làm trưởng Ban Báo Chí:
KHÓC THÚY KIỀU
Mười lăm năm sống giang hồ
Buôn hương bán phấn nhuốc nhơ tuổi nàng
Ai làm rẽ thúy chia loan?
Ai làm nát ngọc tan vàng đời hoa?
Bán mình chuộc tội cho cha
Quên tình vì hiếu trời già hay chăng?
Phận hồng nhan gặp gian truân
Mây trôi, bèo nổi muôn phần đau thương
Xót xa cho kiếp đoạn trường
Đây hàng nước mắt sầu thương khóc nàng.
TRÁCH TỪ HẢI
Cằm én, râu hàm oai lắm nhỉ
Tung hoành góc bể bấy nhiêu năm
Bốn phương nổi tiếng tài ngang dọc
Nghe gái xui nên chết chẳng nằm
Mang tiếng anh hùng sao quá dại
Thế gian mấy kẻ bảo rằng ưa?
Không tiếc - không thương mà tớ bảo
Chết vì gái đẹp - đáng đời chưa?
THẦY NGUYỄN PHI LONG:
Thầy đến lớp tôi trong một ngày đẹp trời. Với chiếc áo sơ mi màu trắng trông thầy giống sinh viên hơn là nhà mô phạm. Sau lời giới thiệu mở đầu, thày nhấn mạnh "Tôi chỉ muốn các em xem tôi như một người đi trước có kinh nghiệm chỉ dẫn các em thế thôi". Có tiếng xì xầm - miệng nhỏ Lưu to nhất “Ông này coi bộ lối nha tụi bây". Nhỏ Chẳn đồng tình "dĩ nhiên rồi, trẻ tuổi mà làm thầy không lối sao được mậy”. Cho dù lớp tôi có nhiều bạn rất giỏi Toán, tôi vẫn cho Nguyễn Kim Tiến là cô học trò giỏi và được thày chú ý nhất. Bằng chứng là thầy hay kêu Tiến lên bảng giảng những bài toán khó. Kim Tiến quê ở Tân Hạnh -tóc dài rất thùy mị- khuôn mặt có nét buồn xa vắng. Tôi gọi Tiến "dáng buồn Tân Hạnh". Tiến cũng biết làm thơ. Bài thơ Tiến cho tôi xem rất hay.Vì xem qua có một lần nên tôi chỉ thuộc hai câu đầu:
Người đi trong buổi hoàng hôn lạnh,
Thắm ướt đôi mi ngấn lệ mờ.
Ngồi gần bàn chúng tôi nên Tiến rất khổ sở, đôi khi phải quay đầu xuống nhắc nhở: "Đừng nói chuyện nữa -nghe thày giảng đi- sắp tới ngày thi rồi đó". Vậy mà vẫn không ngăn được đám bà Tám nhiều chuyện. Không hiểu sao lúc đó nhỏ Lưu và nhỏ Ba có nhiều đề tài để nói thế. Hết chọc đứa này, đến ghẹo đứa khác, ngay cả các bạn ở dãy bàn bên kia chúng cũng không tha. Một hôm trong lúc thày đang giảng bài, sực nhớ đến điều gì, nhỏ Ba chồm lên khều vai cô bạn Đồng Thị Sáng: "Ê mậy! Hôm nay kép nào chở mày đi học vậy?"
Sáng, cô Bắc kỳ nho nhỏ mà Phạm Thị Minh đã giới thiệu trong sớ Táo Quân:
Đồng thì có tối bao giờ
Thế mà tên Sáng lại mang họ Đồng!
Không thể nào làm ngơ với nhỏ Ba đành phải quay lại trả lời: "Quỷ ơi, kép nào đâu, ba tao đó.”. “Cái gì?'" nhỏ Ba giật nẩy lên: “Trời ơi! Ba mày trẻ và đẹp trai quá vậy? Tao chấm ổng rồi đó!”. Các bạn ngồi ở dãy bàn cuối lớp đều cười theo nhỏ Ba. Tuy giảng bài nhưng mắt thầy Long vẫn không bỏ sót một cử chỉ nào. Đang lúc nhỏ Ba khoái chí toe miệng cười, thầy đã ném viên phấn vào nó một cách giận dữ: "Nham nhở ". Bất ngờ nhưng nhỏ Ba vẫn nhanh miệng chống chế: "Thầy ơi em chỉ cười thôi đâu có làm gì mà nham nhở thầy?". Để lấy lại bình tỉnh thày bỏ ra ngoài. Vài phút sau thày mới trở vào giảng bài tiếp.
Lớp tôi có bạn nào để mắt xanh đến thầy Long? Không ai biết. Có điều chúng tôi biết chắc chắn thày được nhiều chị lớp lớn ái mộ. Các chị vẫn đến lớp tôi tìm thày. Đang giảng bài thày phải bỏ ngang nửa chừng để ra ngoài nói chuyện. Chỉ vài phút thôi, không có gì đáng ầm ĩ. Nhưng có một lần lâu quá... năm phút... mười phút... trôi qua, thầy vẫn còn đứng ngoài hàng ba với hai chị học trò quen thuộc. Câu chuyện có vẻ quan trọng. Lớp học bắt đầu bàn tán ồn ào. Nhỏ Lưu quả quyết "chắc mối tình tay ba khó xử rồi đây". Các bạn ngồi ở bàn trên vốn hiền lành, hiếu học cũng cảm thấy khó chịu, bực bội. Lời ra tiếng vào làm lớp tôi như một chợ trời. Có lẽ thầy cũng nghe được những lời xầm xì nên có vẻ tức giận lắm. Chưa bao giờ tôi thấy thầy nổi nóng như lúc này. Thầy ném viên phấn xuống sàn đưa ngón tay như chỉ vào mặt chúng tôi, nói gằn từng chữ một: "XIN ĐỪNG LÁI XE VẬN TẢI VÀO ĐỜI TƯ NGƯỜI KHÁC”. Nói xong, thầy bỏ đi xuống lầu. Từ đó câu nói của thầy trở thành bất tử. Cuối năm, khi mãn khóa học, thầy yêu cầu chúng tôi cho ý kiến về môn Toán của thầy. Dĩ nhiên thầy dạy giỏi, học trò mến yêu thầy. Nhưng khi nhìn các bạn viết cảm nghĩ, tôi băn khoăn tự hỏi " “Có bao nhiêu cô học trò tinh nghịch đã viết lại câu danh ngôn độc đáo của thầy?”.
THẦY LÊ HOÀNG SANG:
Thầy dạy Pháp Văn, rất hiền -từ nụ cười đến lời nói- lúc nào thầy cũng từ tốn, nhẹ nhàng. Điều làm tôi nhớ nhất về thầy là có nhiều lần thày khuyên tôi nên ráng học: "Một mai khi vào đời em sẽ nuối tiếc vì đã bỏ lỡ mất cơ hội". Những lời thầy không bao giờ tôi quên.
THẦY ĐÀO VĂN VƯỢNG:
So với các thầy khác thì thày thấp và ăn vận rất lè phè. Trán thầy cao, vồ, bóng lưỡng biểu lộ sự thông minh, bướng bỉnh.Thầy dạy môn Quang Học. Chúng tôi gọi thầy là “gương cầu lồi". Đôi mắt thầy nhìn chúng tôi gườm gườm như thầm bảo: "Này ông biết chúng mày hay phá nhưng không sao, ông chẳng ngán đâu. Chúng mày học thì chúng mày nhờ còn không học thì kệ thây chúng mầy ông cóc cần". Chẳng có gì đặc biệt để nhớ nếu không có
một ngày thầy dồn lớp tôi và lớp con trai học chung. Đến lớp lạ là một điều chúng tôi không thích. Một tên không phải là trưởng lớp nhưng tự ý xung phong đứng ra điểm danh. Anh chàng này biết nhỏ Ba quậy và dữ nên muốn chọc quê cho bẻ mặt Nguyễn thị Ba. Hắn dõng dạc gọi to. Tưởng điểm danh bình thường nhỏ Ba giơ tay "Có mặt". Vài phút sau bị gọi tên lần nữa, biết gặp tên xấc láo, nhỏ Ba gằn giọng hỏi lại: "Ê, sao gọi tên tao hoài vậy?". Tên kia trân tráo trả lời: "Bộ tên xấu quá rồi quê hả?", Ba giơ ngón tay hăm dọa: “Gọi một lần nữa biết tay bà". Lúc này, lớp học cũng chưa được ổn định. Tôi lặng lẽ quan sát mọi người. Các anh ở bàn trên hiền lành, lịch sự hơn đang lúng túng nhường chỗ cho các cô bạn lớp tôi. Cả hai đều bỡ ngỡ thẹn thùng. Thầy Vượng đã có mặt. Thầy khoanh tay đứng bên cạnh bàn, hai chân tréo vào nhau và gương mặt vẫn gàn gàn như thủa nào: "Xong chưa, sao lâu thế ?". Các anh bàn trên gải đầu lí nhí không rõ. Thầy liếc mắt nhìn các anh, nói thật nhỏ nhưng cũng đủ cho tôi nghe lóm: "Ăn no thì ấm cật -dậm dật đủ đường". Trời ạ! Tôi lấy tay che miệng để khọ̉i phải kêu lên thành tiếng. May là nhỏ Ba và nhỏ Lưu không nghe. Nếu chúng nghe thì "đại loạn". Tình hình giữa nhỏ Ba và tên kia vẫn gay cấn. Hắn chọc quê nhỏ Ba lần nữa. Nhỏ Ba chồm lên giận dữ : "Bà nội đây con". Lưu phải kéo nhỏ Ba ngồi xuống và tên kia cũng được một người bạn kềm lại. Từ đó, mỗi lần thầy dồn hai lớp học chung là chúng tôi vắng mặt. Bao năm qua rồi tôi vẫn nhớ ánh mắt và lời thầy mắng các anh trai. Có lẽ các tên này ḅị thầy mắng hoài nên không thấy ngượng ngùng, mắc cở. Tuy nhìn ánh mắt của thầy ngày hôm đó thật dịu dàng, nồng ấm và lời mắng yêu của thầy cũng nhẹ nhàng như một người anh trai mắng yêu người em trai thế thôi.
THẦY NGUYỄN THẾ VĂN:
Theo tôi, các thầy cô dạy môn Việt Văn thường gần gũi với các học trò hơn các thầy cô dạy những môn học khô khan khác. Có lẽ một phần vì môn dạy và một phần vì bản tánh phóng khoáng của họ. Thầy Văn ngoài "tước hữu ngũ sĩ cư kỳ liệt, dân hữu tứ sĩ vi chi tiên" ra, thầy còn chia sẻ những quan niệm sống mới với các học trò. Khi nói về môn khiêu vũ, thầy cũng nhẹ nhàng cổ vũ chứ không tỏ ý chê bai. Điều này làm bọn tôi thích thú. Nhỏ Lưu và nhỏ Ba bô bô: “Ô cái này hợp gu quá!”. Vào lúc đó văn học báo chí đang xôn xao về truyện Mối Tình Cao Thượng của Nguyễn Mạnh Côn, thầy Văn có hỏi ý kiến lớp tôi về tác phẩm đó. Trong lớp, chỉ có tôi và Phạm Thị Minh đọc qua MTCT. Cô bạn Phạm Thị Minh -chúng tôi gọi là big Minh để phân biệt với Nguyễn Thị Thanh Minh - với bản tánh "nghĩ sao nói vậy xem thì hơi ngang", giống như tôi - đã nhăn mặt văng tục: "Bố nó! Nham nhở thế mà cũng cho là tình yêu cao thượng!". Quan điểm về tình yêu và tình dục của nhà văn Nguyễn Mạnh Côn quá mới mẻ chưa hợp với lứa tuổi chúng tôi lúc bấy giờ. Riêng với tôi, thầy Văn có nhã ý khuyến khích tôi viết hồi ký, nhất là viết về thời quậy phá của tuổi học trò. Ngày đó, tôi chỉ cười và lắc đầu "cái tôi là cái đáng ghét thầy ạ!". Tuy nhiên, bây giờ tôi nghĩ lời khuyên của thầy rất có lý.
THẦY NGUYỄN VĂN LỤC:
Không phải chỉ riêng mình tôi mà hầu hết các bạn bước vào năm Đệ Nhất đều mang tâm trạng như thế nầy: có một niềm vui lâng lâng như vừa nhấp một chút rượu nồng. Cho mắt sáng hơn và môi cười rạng rỡ hơn, Thầy Lục và môn Triết Học đến như một luồng gió mới. Giã từ những bài thơ và tư tưởng cũ của cụ Nguyễn Công Trứ để đón nhận một tư tưởng hiện đại thật lạ và thật quyến rũ. Trong ba môn Đạo Đức học, Luân lý học và Tâm Lý học, tôi thích Tâm Lý học nhất. Lời thầy giảng và những dẫn chứng thật dễ hiểu làm chúng tôi say mê.
Năng mưa thì giếng năng đầy
Em năng qua lại mẹ thầy năng thương.
Tình yêu vẫn là đề tài muôn đời của các văn thi sĩ. Thầy Lục đã khéo léo đưa bài thơ Cô Hàng Xóm của Nguyễn Bính để phân tích tình cảm cho chúng tôi nghe:
Nhớ con bướm trắng lạ lùng
Nhớ tơ vàng nữa... nhưng không nhớ nàng.
...
Hôm qua nàng đã chết rồi
Nghẹn ngào tôi khóc quả tôi yêu nàng.
Sau này khi nghe một nhạc sĩ đã phổ bài thơ này thành nhạc, tôi đã giận ông thật nhiều vì người nhạc sĩ đã không diễn tả hết cái ý của thi sĩ và khi nghe bài nhạc không có cảm xúc dạt dào như thầy Lục giảng năm xưa.
Khi thầy kể về cuốn film STRADA, câu chuyện về cô vợ Gelsomina bé bỏng, yếu đuối vô tích sự và anh chồng Zambino cục súc, vũ phu. Ý nghĩa của câu chuyện là trên đời này vật nào cũng có ý nghĩa đễ đáng sống cả. Thầy kể và phân tách từng tâm lý nhân vật rất hấp dẫn lôi cuốn. Tôi đã bắt gặp trên khuôn mặt của các bạn trong lớp -từ bàn trên như: T. K. Mỹ, T. Ứng, C.Tường... cho đến bàn cuối như Chẳn, Sáng, K. Tiến ,T. Thu... nỗi say mê thích thú. Và trong đầu óc bé nhỏ hay tưởng tượng của tôi lúc nào cũng thấy hình ảnh anh chồng vũ phu đi tìm cô vợ yếu đuối của mình. Tiếng gọi của anh vẫn còn vang vọng đâu đây...Gelsomina... Gelsomina...
THẦY HIỆU TRƯỞNG PHẠM ĐỨC BẢO:
Thầy là nhân vật đáng nể nhất trường. Ai ai cũng khiếp sợ thầy. Dáng dấp thể thao, trẻ trung. Thầy thường hay mặc áo ngắn tay để lộ cánh tay rắn chắc, khỏe mạnh. Có nhiều truyền thuyết về thầy và nhỏ Lưu cũng là người kể cho chúng tôi nghe nhiều nhất. Nào là thầy có võ Judo, võ Karate… Những tên học trò ba gai, ngỗ nghịch chỉ cần một tay thôi là thầy tóm cổ chúng thật dễ dàng. Chúng tôi rất ngán và luôn luôn tránh mặt thầy.Vậy mà một ngày nọ cả bọn được giẩy mời xuống Văn Phòng gặp thầy Hiệu Trưởng. "Chết mẹ! Sao vậy?”, nhỏ Lưu dơ hai tay như phân bua, "mình có làm gì đâu”. Ba đứa nhìn nhau -phù hiệu đeo đàng hoàng - áo quần giày dép tươm tất. Chẳng lẽ thầy Tổng Giám Thị mét lại những chuyện phá phách hồi xưa? Khuôn mặt thầy HT nghiêm trang, suy tư càng làm ba đứa lo âu hơn. " Ngồi đó đi chờ thầy TGT đến rồi sẽ biết". Chúng tôi khép nép ngồi trong góc phòng. Nhỏ Lưu luôn miệng than thở "điệu này ba tao cạo đầu tao tụi bây ơi!". Một lát sau thầy TGT đến. Cả hai thầy nói chuyện với nhau. Tôi nghe loáng thoáng về lá Quốc Kỳ và cột cờ. Thầy Quân nhìn chúng tôi lắc đầu “Không phải tụi này”. Bấy giờ khuôn mặt thầy HT nhẹ nhàng hơn và chúng tôi cảm thấy trút được gánh nặng. "Về lớp học cho đàng hoàng nghe chưa?". Tôi chưa kịp cười đã bị thầy phất cho một roi, không đau nhưng làm tôi ngạc nhiên, "Con bé này, nhớ không mặc áo kiểu bà Ngô Đình Nhu nữa nhé!". Nhỏ Lưu và Ba phá lên cười và kéo tôi ra khỏi phòng. Lời thầy tôi vẫn nhớ nhưng không làm theo vì tôi thấy các chị lớp lớn mặc kiểu bà Nhu dễ thương quá nên bắt chước mà thôi. Do đó mỗi lần đi ngang qua văn phòng tôi phải đi thật nhanh.
Hơn 40 năm ... Cuộc đời trôi qua như một giấc mộng. Dù có nhiều biến đổi, tôi vẫn còn muôn vàn kỷ niệm để nâng niu. Vẫn còn trường NQ để nhớ, vẫn còn hình ảnh các thầy cô để kính yêu, vẫn còn các bạn để gần gũi, thân thương... để thường xuyên gọi cho nhau nhắc nhở về thời quá khứ...
Một lần nhỏ Ba đã tâm sự: "Hồi xưa sao mình ngu quá, chỉ ham chơi không chịu lo học chứ tụi mình đâu có dở phải không mậy? Nhưng mà thôi, tao cũng chẳng nuối tiếc gì, mình có những ngày vui!". Tôi quên báo cho nhỏ hay anh chàng gây sự ngày nào suýt nữa ấu đả với nó tại lớp học đã vĩnh viễn từ giã cõi đời. Tôi đọc phân ưu trên bản tin Ngô Quyền. Sáu mươi năm cho một kiếp người! Thật ngắn ngủi và buồn quá...
Bây giờ viết những dòng chữ này, tôi nhớ từng khuôn mặt các bạn mà tôi đã gặp lại sau những năm dài xa cách...T. T. Lưu, V. T. Phụng, P. T. Hà, N. T. Chẳn, P. T. Thanh Thu, T. K. Mỹ, M.H. Huệ, T. T. Diệu, Ngô N. Hương, H. B. Tuyết, T. T. Mai, C. T. Huệ, N. T. P. Lan, Đ. T. N. Hoa...
Tất cả đều mang trái tim nồng nàn, chân tình của người nữ sinh trường NGÔ QUYỀN. Rất tiếc là tôi chưa có dịp gặp lại Nguyễn Thị Kim Tiến và Phạm Thị Minh để được nhìn lại “dáng buồn Tân Hạnh” ngày xưa và có dịp cùng cười ha hả với Big Minh như thủa nào.
Ơi! Thầy Cô và bạn bè yêu dấu của tôi...
KỶ NIỆM VẪN CÒN XANH
DÙ MÁI ĐẦU ĐÃ BẠC
THY LỆ TRANG
MASSACHUSETTS