Studie Pesach 

In Exodus 12 vinden we regels rondom het Pesachfeest. Eén vers vind ik erg opvallend, namelijk vers 11: ‘’En zo moet u het [vlees van het Pesach-offer] eten: uw middel omgord, uw schoenen aan uw voeten en uw staf in uw hand. U moet het met haast eten, het is Pesach voor de HEERE.’’

Waarom moesten de Israëlieten de Pesachmaaltijd zodanig eten dat ze klaar waren om weg te trekken? Omdat de Heere al wist dat Hij het volk de dag erna zou uitleiden; we lezen namelijk in vers 31 dat de Farao het volgende doet: ‘’En hij riep Mozes en Aäron in de nacht, en zei: Sta op, ga weg uit het midden van mijn volk, zowel u als de Israëlieten, en ga weg, dien de HEERE, zoals u gesproken hebt.’’

De Heere leidde het volk uit na Pesach. Men moest gereed zijn, omdat die bevrijding aanstaande was. Pesach is hét feest van bevrijding, kijk namelijk ook eens naar Hand. 12: 1-11, waar Petrus uit de gevangenis wordt bevrijd rond de dagen van de ongezuurde broden.

Alles in onze Thora heeft behalve de eenvoudige historische betekenis, ook een diepere achtergrond. Wegtrekken uit Egypte is niet alleen een gebeuren van meer dan drieduizend jaar geleden, maar speelt ook nu. Mitsrajim is de Hebreeuwse naam voor Egypte. De letterlijke vertaling van Mitsrajim luidt: begrenzingen. Met Pesach wordt er van ons verlangd om grenzen te doorbreken. Onszelf te verbeteren op alle fronten; al dat zuurdesem, alles wat gerezen is, hoogmoed, uit onszelf te verwijderen. Dit doet mij denken aan 2 Kor. 4:16: ‘’Daarom vertragen wij niet; maar hoewel onze uitwendige mens verdorven wordt, zo wordt nochtans de inwendige vernieuwd van dag tot dag.’’

Jullie zullen vast wel bekend zijn met de reden waarom de kerk nu geen Pesach viert, maar Pasen, op een andere datum. Dat was uit antisemitische motieven (zie hier voor meer info). 

Oké, dat ter inleiding. Nu inhoudelijk:

Het is heel belangrijk om te weten wanneer Pesach valt, want Yeshua (Hebreeuwse naam voor Jezus) stierf precies op het moment dat het Pesach-offer werd gebracht. Zo vervulde Hij het Pesach-feest, maar dat moest wel op Gods vastgestelde tijd gebeuren.

We lezen veel over Pesach in het boek Exodus, terwijl het volk nog in Egypte is. Hier heerste de Farao met harde hand en onderdrukte de Israëlieten. De Farao werd vele malen gewaarschuwd dat hij Gods volk moest laten gaan, maar hij deed het niet. Dit had tot gevolg dat God de eerstgeborenen in Egypte zou ombrengen (10e plaag). In dit verhaal zien we ook de genade van God, omdat Hij voorziet in een middel ter bescherming tegen de dood. Na de dood van de eerstgeborenen van hen die God niet wilden gehoorzamen, zien we dat het volk uitgeleid kon worden uit Egypte en werd het volk gedoopt in de Rode Zee (1 Kor. 10:1-2) waarna het Gods leefregels ontving in de woestijn.

Ziet u het profetische aspect van deze geschiedenis al?

Laten we met elkaar eens 1 Korinthiërs 5 lezen. (schenken hierbij speciaal aandacht aan vers 2 en 6: gist doet rijzen, er komt lucht in. Wij moeten niet hoogmoedig/opgeblazen zijn).

Yeshua wordt ons Pesach-lam genoemd (vers 7 en 8), Zijn bloed beschermt tegen de dood. De laatste plaag die nog komen moet is de (tweede) dood (Openb. 20:6). Door Hem kunnen we uitgeleid worden uit het geestelijke Egypte, uit de duisternis (1 Petrus 2:9). Dan mag je je bekeren en laten dopen, dan laat je je oude leven achter in het water en vervolgens wil je weten hoe je moet leven zoals God het bedoelt heeft. Dan ga je Zijn geboden in acht nemen, dus nádat je mag weten gered te zijn.

Toen Yeshua op aarde liep, nam Hij het Pesach-feest met Zijn discipelen in acht en at de maaltijd die daarbij hoorde, de zogeheten Seder-maaltijd (seder=orde). De maaltijd verloopt in een bepaalde orde en er zijn allerlei ingrediënten aanwezig die de geschiedenis in Egypte in herinnering terugroept.

Tijdens Pesach werden er, zoals gezegd, ook lammeren geslacht en dat gebeurde op het 9e uur (rond 3 uur in de middag). In Mat. 27:46 lezen we dat Yeshua op het 9e uur aan kruis de bekende kruiswoorden riep dat het volbracht was. Zo zien we dat Yeshua precies op het juiste moment, op Gods vastgestelde tijd, het feest vervulde.

Feest van ongezuurde broden

Het feest van de ongezuurde broden volgt in feite direct op Pesach. En soms worden de termen ook door elkaar gebruikt in de Bijbel.

Dit feest heet ook Chag haMatsot (feest der matses), en wordt in Ex. 12: 15-20 verder beschreven. Het komt mede voort uit het feit dat Israël tijdens de uittocht geen tijd had om het brooddeeg te laten rijzen.

Wat is kenmerkend aan een matse? Het in ongezuurd, er zit geen chameetz (gist/zuurdesem) in.

We worden ook in het Nieuwe Testament opgeroepen om dit feest te vieren, zoals we net hadden gelezen.

1 Kor. 5: 6-8: ''Weet gij niet, dat een weinig zuurdesem het gehele deeg zuur maakt? Zuivert dan den ouden zuurdesem uit, opdat gij een nieuw deeg zijn moogt, gelijk gij ongezuurd zijt. Want ook ons Pascha is voor ons geslacht, [namelijk] Messias. Zo dan laat ons feest houden, niet in den ouden zuurdesem, noch in den zuurdesem der kwaadheid en der boosheid, maar in de ongezuurde [broden] der oprechtheid en der waarheid.''

En in Galaten 5:9 lezen we wat er gebeurt als we de zuurdesem uit ons leven niet verwijderen: ‘’Een beetje zuurdesem verzuurt het gehele deeg.’’ Uit dit feest kunnen we dus de geestelijke les trekken dat we zuurdesem uit ons leven moeten weg doen. Dat wordt extra duidelijk als je het feest ook zelf in acht neemt.

Beweeg-schoof

In Leviticus 23: 9-14 lezen we dat men in de oogst de eerste garve met gerst aan de HEERE moet aanbieden. Die schoof wordt ook wel de eersteling van het veld genoemd. De hoeveelheid gerst die gebracht werd, wordt een omer genoemd. De omer is dus een meet-eenheid, net zoals wij meet-eenheden als een pond of kilo kennen.

Deze eersteling van de oogst werd dus aan de HEERE aangeboden, dat gebeurde door een beweging ermee te maken in de tabernakel/tempel. Dat moest op de dag na de Sabbat (16 Nisan) gebeuren. Ook dit feest heeft Yeshua vervuld toen hij op aarde wandelde. We lezen namelijk in Joh. 20:17 nadat Yeshua uit de dood is opgestaan het volgende: ‘’Yeshua zeide tot haar: Raak Mij niet aan, want Ik ben nog niet opgevaren tot Mijn Vader; maar ga heen tot Mijn broeders, en zeg hun: Ik vare op tot Mijn Vader en uw Vader, en [tot] Mijn God en uw God.’’

Yeshua zei tegen Mirjam dat zij hem nog niet mocht aanraken omdat Hij zich eerst nog aan de Vader moest laten zien. Je zou hierbij kunnen denken aan de (aan ons welbekende) hemelvaart, waarbij Yeshua naar de hemel opsteeg en daar bleef tot op de dag van vandaag. Maar we lezen later in vers 27 dat Thomas Hem al wel mocht aanraken. Dit betekent dat het moment van het tonen aan de Vader toen al gebeurd was, door (hoogst waarschijnlijk) een verborgen hemelvaart.

1 Kor. 15: 20-23: ‘’Maar nu, Messias is opgewekt uit de doden, [en] is de Eersteling geworden van hen die ontslapen zijn. Want omdat de dood door een mens is, zo is ook de opstanding der doden door een Mens. Want gelijk zij allen in Adam sterven, alzo zullen zij ook in Messias allen levend gemaakt worden. Maar een ieder in zijn orde: de eersteling Messias, daarna die van Messias zijn, in Zijn toekomst.’’

Yeshua is de Eersteling Die opgestaan is uit de doden en wij geloven dat Hij Zich als Eersteling aan de Vader heeft getoond op een bovennatuurlijke wijze en dat Hij ook dit feest heeft vervuld. Herinner dat ook de eersteling van het veld aan de Vader aangeboden moest worden.

Vanaf het aanbieden van die eerste schoof met gerst begint men 7 weken (=49 dagen) te tellen (de omer-telling) en op de 50e dag begint een volgend feest, ook wel Sjavoe’ot genoemd.

De maaltijd

Maar wat was nou die Pesach-maaltijd ? Laten we eens naar Mark. 14: 12 gaan.

Hier staat in onze vertalingen: ‘’En op de eerste dag van de ongezuurde broden, wanneer ze het Pascha slachtten, zeiden Zijn discipelen tegen Hem: Waar wilt U dat wij heengaan en voorbereidingen treffen, zodat U het Pascha kunt eten?’’

De geleerde dokter Baruch zegt in deze studie dat je dit Grieks moet vertalen als ‘in het belang van/omwille van de eerste dag van de ongezuurde broden…’ (de zogenaamde dativus-vorm).

Dan krijgen we dus:

‘‘Omwille van van de eerste dag van de ongezuurde broden, wanneer ze het Pascha slachtten, zeiden Zijn discipelen tegen Hem: Waar wilt U dat wij heengaan en voorbereidingen treffen, zodat U het Pascha kunt eten?’’

Het Pesach-lam slachten gebeurde op 14 Nisan.

De lammeren werden geofferd op 14 Nisan en gegeten op het einde van de dag, aan het begin van 15 nisan.

Volgens de Joodse traditie (Mishna Pesachim) wordt 14 Nisan gezien als een vastendag. De avond ervoor is een laatste avondmaal. Niet dé Pesach-seder. Waarom een vastendag? Vasten toont onze afhankelijkheid, niet van het aardse (zoals voedsel), maar van God. Het toont onze afhankelijkheid van het Pesach-offer voor de verlossing.

Het was geen familiemaaltijd. De mannen kwamen thuis en controleren het huis op de afwezigheid van chameetz (zuurdesem) en bewaarden de chameetz-restjes om de volgende dag te verbranden. Daarna gingen ze naar hun geestelijk leider, en aten daar de maaltijd die met Pesach wordt gegeten, maar zonder het Pesachlam. De leider toont de duiding van alles wat er gebeurt in de maaltijd. Hij wordt daar ‘de leraar’ genoemd. Zie ook het zojuist gelezen hoofdstuk Markus 12, maar dan vers 14, daar wordt tegen een vreemde gezegd dat de ‘Meester’ zegt: ‘’waar is mijn eetzaal, waar ik het Pesach eten zal?’’.

In vers 23 lezen we over de beker na de maaltijd, dat is de derde beker wijn in de traditionele maaltijd, de beker van de verlossing. Iedereen mocht daaruit drinken. Iedereen mag dus verlost worden.

Pesach is dus het feest dat als thema verlossing heeft.

Ik had het net al even over dat zoeken naar chameetz in de huisgezinnen. Dit zoeken wordt in het Hebreeuws ‘bedikat chameetz’ genoemd. Dat wordt traditioneel gedaan met een kaars en daarmee wordt gezocht in de hoeken van het huis. In Spr. 20:27 lezen we iets wat de geestelijke les van dit zoeken in de hoeken kan geven: ‘’De geest van een mens is een lamp (kaars) van de HEERE, die alle schuilhoeken van zijn binnenste (Letterlijk: alle binnenkamers van de buik) doorzoekt.’’

Zien jullie de overeenkomst? Met Pesach zoeken we met een kaars naar chameetz in de hoeken van het huis. Chameetz staat voor dingen die uit ons leven wegmoeten. Zo is de geest van een mens de kaars van de HEERE die onze binnenkameren doorzoekt. Pesach is dus een tijdsperiode waarin we ons leven weer moeten onderzoeken of er nog ‘gist’ in ons leven is waar we ons van moeten bekeren. Ook dit lezen we in de Bijbel, namelijk in 1 Kor. 11: 25-34 --> niet onwaardiglijk eten --> beproef uzelf.

Grote uittocht

Pesach staat in het teken van de uittocht, van verlossing. Wij verwachten nog de grote uittocht, de verlossing uit de volkeren (zie hier meer info). Ik geloof dat redding door Yeshua daar ook een rol in speelt, want door Yeshua’s offer mogen wij als verloren stammen weer terugkeren naar het verbond. 

Wie keert er terug naar Sion?

Jes. 51:10-11: ‘’Bent u het niet die de zee heeft drooggelegd, de wateren van de grote watervloed, die de diepten van de zee gemaakt heeft tot een weg, zodat de verlosten erdoor konden gaan? Zo zullen wie door de HEERE zijn vrijgekocht, terugkeren en met gejuich in Sion komen. Eeuwige blijdschap zal op hun hoofd zijn, vreugde en blijdschap zullen zij verkrijgen, verdriet en gezucht zullen wegvluchten.’’

Zie hierbij 1 Petrus 1:18-19: ‘’In de wetenschap dat u niet met vergankelijke dingen, zilver of goud, vrijgekocht bent van uw zinloze levenswandel, die u door de vaderen overgeleverd is, met het kostbaar bloed van Messias, als van een smetteloos en onbevlekt Lam.’’

Hier zien we de link met bekering en vrijkoping. Bekering wordt ook in verband gebracht met het terugkomen naar Israël uit de volkeren. Lees in dit verband Deut. 30: 1-5.

Ik ben ervan overtuigd dat we moeten vermijden om te denken ’’wij zijn er wel qua bekering’’. Nee, we moeten doorgroeien, niet in je spreekwoordelijke 'hangmatje' blijven liggen.
Zelfs koning David schreef het volgende in Psalm 119: 7, 33, 68, 73, 171: ‘’ Ik zal U loven met een oprecht hart, wanneer ik Uw rechtvaardige bepalingen geleerd heb. HEERE! leer mij den weg Uwer inzettingen, en ik zal hem houden ten einde toe. Gij zijt goed en goeddoende; leer mij Uw inzettingen. Uw handen hebben mij gemaakt en bereid; geef mij inzicht, zodat ik Uw geboden leer. Mijn lippen zullen Uw lof overvloediglijk uitstorten, als Gij mij Uw inzettingen zult geleerd hebben.’’

Bekering vereist dus blijven leren.

Tot slot moeten we hierbij denken aan de profetie van de Hogepriester vlak voor Yeshua lijden en sterven, lees Joh. 11: 47-52.

Hij zei dat het nuttig voor ons is dat één Mens sterft voor het volk, en niet heel het volk verloren gaat. Hij profeteerde dat Yeshua sterven zou voor het volk, en niet alleen voor het volk, maar ook om de kinderen van God, overal verspreid, bijeen te brengen.

Moge het ons gebed zijn de woorden uit Ps. 106: 47-48 tot God te richten: ‘’Verlos ons, HEERE, onze God, breng ons bijeen vanuit de heidenvolken, opdat wij Uw heilige Naam loven en ons beroemen in Uw lof. Geloofd zij de HEERE, de God van Israël, van eeuwigheid tot eeuwigheid; laat heel het volk zeggen: Amen.’’

Klik hier voor een korte eye-opener van een joodse leraar over de Pesach-voorbereiding.