Środa Śląska kościół św. Andrzeja

ŚRODA ŚLĄSKA - gmina Środa Śląska

Kościół parafialny pod wezwaniem Świętego Andrzeja

Najstarszy był wzmiankowany w 1233 roku i wzniesiony na przełomie XII i XIII wieku jako trójnawowa bazylika ceglana, zamknięta od wschodu trzema absydami, nakryta drewnianymi stropami. Przebudowany w latach 1270-1280, został w latach 1378-1388 powiększony przez budowniczego Szymona o nowe prezbiterium, przekryte sklepieniem przez mistrza Clausa Parlirera. W roku 1623 uległ zniszczeniu dach i sklepienia; odrestaurowane one zostały w 1645 roku. W 1670 roku nastąpiła gruntowna przebudowa kościoła, a część zachodnią dostawiono w latach 1827-1828. Był remontowany w 1970 roku i w latach 1976-1977. Jest to budowla orientowana, murowana z cegły, na planie wydłużonego prostokąta, z wydzielonym prezbiterium zakończonym poligonalnie, z zakrystią od północy, kaplicą od południa, w całości oskarpowana, z dwoma symetrycznymi kruchtami przy nawie i planowaną dwuwieżową fasadą, nakryta dachami dwuspadowymi. Nad trzyprzęsłowym prezbiterium znajduje się sklepienie sieciowe, a nawę główną trzynawowego sześcioprzęsłowego korpusu o układzie bazylikowym przykrywa płaski strop, boczne nawy zaś sklepienie krzyżowe. Jego zewnętrzne mury stanowią pozostałość budowli późnoromańskiej. Obecne wyposażenie wnętrza obejmuje: barokową polichromię sklepienia po 1727 roku, trzy barokowe rzeźbione w drewnie ołtarze z początków XVIII wieku, dwie rzeźby gotyckie z XIV i XV wieku oraz ambonę z 1677 roku W zakrystii zachowały się późnogotyckie szafy, w tym jedna z 1513 roku.