door Theo Mooijman
De op 28 augustus 2024 gehouden tiende editie van “Denken onder Stoom” (nr 65 in de GoudLeven cyclus) werd in een aantal opzichten een bijzondere.
Om te beginnen konden wij voor het eerst een vader en een zoon inschrijven. Beiden geen clubschaker meer, maar vader Frans Wehkamp (oud speler van onder meer het Emmens Schaakgenootschap) bracht wel het hoogste aantal ELO punten mee. Die blijven vrij lang staan, ook als men al lang niet meer in wedstrijden actief is, zoals ik ook voor mij zelf ontdekte. En die ELO rating ging zelfs nog mee met de jongste opwaardering.
Ten tweede hadden wij het sterkste deelnemersveld ooit, al kan dat ook liggen aan de hiervoor aangehaalde opwaardering van de ELO punten.
Een derde bijzonderheid was de toernooiwinst van Dagmar. Zij werd onze eerste vrouwelijke winnaar. En met haar 15 jaren ook de jongste. Met een rating van 1750 behoorde zij zeker niet tot de favorieten. Schaken in een rijdende trein is echter wel wat anders dan spelen een rustige speelzaal. Men zit krap en kan nauwelijks verzitten. De wagon schudt, alles trilt en de borden op de assen hebben daar nog meer last van. Jonge ogen zijn beslist in het voordeel. Dat zien we terug in de uitslag want ook nummer twee in de rangschikking behoort tot de jongeren.
Nog even voor alle duidelijkheid: de toernooien in de GoudLeven cyclus, waaronder Denken onder Stoom, zijn primair voor 55-plussers, maar als er plaatsen vrij zijn worden ook jongere spelers toegelaten.
Als we naar de uitslagen kijken, was er nog iets bijzonders aan de hand. Er is maar 1x remise gespeeld. Eén remise op 48 partijen! Dat is beslist een record, dat net als de leeftijd van de winnaar niet snel gebroken zal worden.
Tenslotte kregen wij op deze hete dag tijdens de tweede reis vanuit Veendam te maken met twee kleine bermbranden op korte afstand van elkaar. De STAR kan het zich niet permitteren deze ongemoeid te laten, het risico van het verder verspreiden langs de spoorbaan (of erger over de sporen naar de kant van de bebouwing) is te groot. Conform het protocol stopt de trein en gaat de locomotief bemanning over tot blussen met het water uit de tender. Dat ging prima, doch al met al leverde het een vertraging van ruim een half uur op.
De flink vertraagde binnenkomst in Stadskanaal wierp de vraag op “wat doen we: wel of geen vijfde ronde?”. De STAR heeft nog veel werk aan het opruimen, schoonmaken en wegzetten van het materiaal. Daar ligt het probleem niet. We kunnen de laatste ronde spelen zonder het risico dat we worden aangespoord te stoppen of erger: te worden opgesloten door een niets vermoedende medewerker. Er blijken een aantal spelers avondafspraken te hebben die in gevaar komen als wij nog ruim een uur doorgaan. De beslissing werd: afkoelen in de speelzaal, de laatste ronde schrappen en meteen overgaan naar de prijsuitreiking. Ook dat was voor het eerst. Het vervallen van de vijfde ronde beroofde ons wel van een prachtige apotheose omdat Dagmar haar positie zou moeten verdedigen tegen Evert-Jan Kamphuis en een duel tussen de ESG'er Jan van Os en Francois Wehkamp (oud ESG) in het verschiet lag. Bij de prijsuitreiking koos Dagmar voor de fles wijn. Je mag als 15-jarige geen alcoholische dranken kopen, maar wel winnen. Althans dat denk ik, anders hadden we de fles persoonlijk bij haar ouders moeten afleveren. De ratinggroep winnaars werden: Francois Wehkamp (doosje appels), Evert-Jan Kamphuis (ook doosje appels), Ger Bos (netje mandarijnen) en Rinus Vriend (netje mandarijnen).
Voordat we aan de prijsuitreiking begonnen, maakte ik melding van het overlijden van Eric Helmers, vaste deelnemer aan de GoudLeven toernooien in Zuidhorn, op 16 augustus waarna ik de indrukwekkende tekst onderaan de rouwkaart voorlas. Daarna hielden wij één minuut stilte ter nagedachtenis aan Eric.
Door de sterke bezetting stonden er al in ronde 1 pittige partijen op het programma, waaronder Zuiderweg-Kamphuis, gewonnen door zwart. In ronde 2 gingen drie oud-winnaars (allen met wit) onderuit: Hoekstra tegen F. Wehkamp, van Helvoort tegen de Ridder en van Hamond tegen Dagmar. Bij de aanvang van ronde drie bleken vier spelers te ontbreken. De anderen hadden zich keurig op tijd bij het instapbalkon gemeld en hadden na afroepen van de namen hun plekken ingenomen. Jan van Os en Dagmar waren zeer laat bediend in de restauratie en bleken nog aan de maaltijd. Van Fons en Boudewijn geen spoor. Iemand meende te weten dat zij aan de wandel waren en dus spoedde ik mij naar de voorkant van het gebouw om te zien of zij al in aantocht waren. En, ja hoor, daar kwamen zij aan gekuierd.”We zijn toch op tijd? We moesten er toch om vijf over twee zijn? “Nee, mannen het was uiterlijk vijf voor twee beginnen omdat de partijen klaar moeten zijn als wij in Veendam aankomen. Dat is altijd zo geweest en het is dit jaar niet anders”. Net op tijd, de hoofdconducteur had de fluit al in de handen, konden ze instappen samen met Dagmar (zij had haar frites op) en Jan (die moest nog een halve hamburger mee de trein innemen). En de drie te laat begonnen partijen waren in Veendam aangekomen, gelukkig al geëindigd. Achteraf niets aan de hand dus.
In deze ronde 3 wonnen Wehkamp F. (van Bos), Dagmar (van van Os) en Kamphuis (van de Ridder) en kwamen gedrieën aan kop. Hoe zou de paring voor ronde 4 er uit gaan zien? Het werd Kamphuis tegen Wehkamp. Dat werd remise waarbij Francois geheel naar de geest van de GoudLeven cyclus afzag van het door de klok jagen van zijn tegenstander en de remisestelling aanvaardde. Voor die tijd had Huub van Helvoort zijn uitslagen briefje al ingeleverd met de mededeling dat hij de stelling tegen Dagmar had weg geblunderd. Zonder geluk vaart niemand wel, maar gezegd moet worden dat haar onbewogenheid, snelheid en voortvarende spel zeker meehelpt 'geluk' te verwerven. Dagmar Luijkx kwam daarmede op 4 uit 4 en werd met deze 100% score de winnares.
In memoriam Eric Helmers
Op 16 augustus overleed op 56-jarige leeftijd Eric Helmers, vaste deelnemer aan de GoudLeven toernooien in de locatie Oostergast van de Zonnehuisgroep te Zuidhorn. Eric was zeer ernstig gehandicapt. Hij was verlamd vanaf de schouders. Voorzien van geweldige apparatuur die hij kon bedienen met het geven van pufjes kon hij zich voortbewegen in een rolstoel.
Voor het verzetten van de stukken het indrukken van de klok, maar ook voor het plaatsen van de koffiebeker in de grijparm had hij hulp nodig. Vanaf het allereerste toernooi ben ik zijn 'buddy' geweest. Hij heeft mij de geschiedenis van zijn ziekte verteld en ook zijn betrokkenheid bij onder meer de cliëntenraad van 'Oostergast'. Mij bleek dat zijn handicap hem er niet van weerhield om nog volop in het leven te staan.
Eric kon schaken, maar om in het gezelschap clubschakers mee te kunnen draaien, werd voor hem een gelijk speelveld gecreëerd. Hij kreeg extra bedenktijd omdat hij meer tijd nodig had om het gehele bord te overzien. En hij kreeg van mij voor elke zet een keuze uit een aantal mogelijkheden. Op deze wijze kon hij in elk van de tien toernooien in Zuidhorn een aantal partijen remise spelen. Mijn kennismaking met Eric inspireerde mij tot het schrijven van de column “Buddy” . Deze column plaats ik onder dit 'In memoriam'. Op mijn instigatie heeft vijf jaar geleden mijn zoon Colin een documentaire gemaakt over Eric, onder naam Schaakheld | Gewoon gaan # 34
youtu.be/ZuJpdQufEXo?si=aaCZuXTHNI79BDnJ
Eén dag voor het 65e GoudLeven toernooi kreeg ik van Baukje Donker van de activiteitengroep van de locatie Oostergast bericht van het overlijden van Eric. Via haar heeft de familie heeft mij toestemming verleend de onderstaande tekst te publiceren.
“Ik zal niet te ver vooruitkijken maar zal steeds leuke activiteiten blijven plannen met familie, vrienden en vrijwilligers en daar volop van genieten. Ik zal mij zo lang blijven proberen in te zetten voor de samenleving in de vorm van deelname aan cliëntenraden en ander vrijwilligerswerk.
Iedereen die op welke manier dan ook heeft bijgedragen aan mijn leven dat ondanks zware beperkingen en grote teleurstellingen toch een mooi en waardevol leven is tot nu toe, wil ik vanaf deze plek hartelijk bedanken.
Ik hoop dat ik een bron van inspiratie kan zijn voor mensen met en zonder zware lichamelijke beperkingen om ondanks beperkingen en de zware tegenslagen die daar helaas bij horen, door te zetten en van het leven iets moois te blijven maken.
Eric
bron: concept levensverhaal
Wij, de vaste deelnemers aan de GoudLevencyclus zullen Eric niet vergeten.
Theo Mooijman
Buddy
door Theo Mooijman
In mei 2012, in de column 'Meanderen' heb ik u deelgenoot gemaakt van het project Goud Leven. Laat ik thans beginnen met de toen nog niet bekende conclusie van het onderzoek. Die luidt "een kortstondige intensieve campagne heeft niet of nauwelijks invloed op de leefstijl van mensen." Oftewel de goede boodschap is tegen dovemansoren gericht. Mensen blijven roken, drinken, uitbuiken achter de computer of TV, te vet of te eenzijdig eten en gaan nog steeds met de auto naar de brievenbus. Het project 'Goud Leven' in volle breedte is niet meer. Er worden onder die naam geen voorlichtingsmarkten meer gehouden. Slechts op één plek leeft “Goud Leven' voort. In een cyclus van 7 schaaktoernooien, overdag, op woensdag, gespreid over het jaar. Wij voeren nog steeds het logo en hebben ook een eigen website.
Vijf keer per jaar komen de oudere en ook jongere schakers (als die op woensdag niet hoeven te werken) naar een verzorgingstehuis in de regio. Twee toernooien hebben een andere locatie. Deze maand waren wij voor de vierde keer te gast in het Zonnehuis in Zuidhorn. Wij spelen aldaar in het atrium. Voor de bewoners en bezoekers is dat leuk: 'er gebeurt wat'. De gastvrijheid van het personeel is immer groot; wij voelen ons zeer welkom. Waarom ik juist aan dit toernooi een column wijdt, heeft een bijzondere reden. Toen ik met de cyclus begon, was een van de doelen het bereiken van de bewoners die kunnen schaken. Die bleken er niet of nauwelijks te zijn en door het regeringsbeleid (zo lang mogelijk in de eigen (aangepaste) woning blijven wonen), zijn er minder bewoners en die zijn er ook nog eens slechter aan toe. Resultaat tot nu toe: één deelnemende bewoner. Het Zonnehuis, ooit geopend door Koningin Maxima, is een prachtige complex, naar dat niet alleen. Er zijn heel veel vrijwilligers die op vele gebieden actief zijn, onder meer bij een periodiek en de website.
Eén bewoner kreeg zodoende kennis van het toernooi en heeft zich laten opgeven. Met de nadruk op 'laten' want betrokkene is volledig verlamd. Dankzij indrukwekkende apparatuur kan hij zich verplaatsen. De functies boven de nek zijn goed in takt, daar moet alles mee gebeuren. Aan mij de eer om hem te assisteren. 'Buddy' noemt men zo iemand tegenwoordig. Ik zorg voor het drinken, plaats het bord zodat het goed te zien is, voer de zetten uit die hij mij mondeling doorgeeft en bedien de klok. Tussen de partijen door heb ik met hem kunnen spreken over de geschiedenis van zijn ziekte. Wij, die vertoeven in de gezonde wereld, komen alleen in die 'andere' wereld als wij een ziekenhuis bezoeken en dan zetten wij alle mechanismen aan om zo min mogelijk mee te krijgen van al het leed om ons heen. Wij schermen ons af. Als 'Buddy' valt er niets meer af te schermen. Alles komt binnen. Zeker is dat ik een ongelooflijk respect voor deze man heb gekregen. De rust waarmede hij alles uitlegde. Zijn positieve levenshouding. Zijn verwachtingen nog van het leven. Wij komen de 'verongelijkte medemens tegen'. Die krijgt niet wat hij wil, het zit hem niet mee. Na mijn leerzame ervaring in het Zonnehuis heb ik even geen geduld met deze 'verongelijkten'.