Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ

Παρ’ όλο που όλοι μας γνωρίζουμε την αξία της «πρόληψης», συχνά ξεχνάμε ότι η πρόληψη σε θέματα ψυχολογικής υγείας βασίζεται σε έννοιες απλές, όπως «αγάπη», «αποδοχή», «ενθάρρυνση», «επιβράβευση» και πάνω απ’ όλα υψηλή αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση.

Αυτοεκτίμηση σημαίνει να νιώθουμε καλά με τον εαυτό μας, να θεωρούμε ότι αξίζουμε, να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση βρίσκεται συχνά στη βάση της πυραμίδας των προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στις σχέσεις, στη συμπεριφορά, στα συναισθήματα. Ενώ η υψηλή αυτοεκτίμηση αυξάνει τις πιθανότητες να δημιουργούμε υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, να είμαστε ικανοποιημένοι και αποτελεσματικοί στις καθημερινές μας δραστηριότητες.

Χαρακτηριστικά των ανθρώπων με χαμηλή αυτοεκτίμηση

* Αναφέρονται συχνά στον εαυτό τους με αρνητικούς χαρακτηρισμούς ή μειώνουν/ υποβιβάζουν τα θετικά τους στοιχεία.

* Εστιάζουν στην αρνητική διάθεση των άλλων, ακόμη κι αν αυτή δεν σχετίζεται με τη δική τους συμπεριφορά.

* Δεν δέχονται την κριτική ακόμα και όταν είναι εποικοδομητική, επειδή δημιουργεί δυσβάσταχτο άγχος.

* Ασκούν όμως σκληρή κριτική στους άλλους.

* Η απόδοση στο χώρο της εργασίας δεν ανταποκρίνεται στις δυνατότητές τους.

* Εχουν δυσκολία στη δημιουργία φιλικών ή ερωτικών σχέσεων.

* Επηρεάζονται πολύ από τα αρνητικά σχόλια των άλλων.

* Στενοχωριούνται επίσης υπερβολικά από τις αποτυχίες τους.

* Κατά συνέπεια, είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στο άγχος και την κατάθλιψη.

Τι κερδίζουμε όταν έχουμε υψηλή αυτοεκτίμηση;

* Είμαστε και νιώθουμε αυτόνομοι, όχι εξαρτημένοι από τους άλλους ή έρμαια των περιστάσεων.

* Εχουμε πιο συχνά επιτυχίες σε όλους τους τομείς.

* Παίρνουμε πρωτοβουλίες και δεν φοβόμαστε να δοκιμάσουμε νέες δραστηριότητες ή να κάνουμε αλλαγές.

* Εχουμε εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και δεν μας αποθαρρύνουν εύκολα οι δυσκολίες.

* Αναλαμβάνουμε μόνο τις ευθύνες που μας αναλογούν, δεν είμαστε «θύματα».

* Αντιμετωπίζουμε αποτελεσματικά την ψυχολογική πίεση της καθημερινότητας.

* Διαχειριζόμαστε και ξεπερνάμε τα αρνητικά συναισθήματα (π.χ. άγχος, θλίψη, θυμός).

* Ξέρουμε να παίρνουμε, αλλά και να δίνουμε θετικά συναισθήματα στους συνανθρώπους μας.

Τι μπορούμε να κάνουμε για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης;

Να εκπαιδευτούμε! Ξέρουμε άραγε καλά τον εαυτό μας; Και η αυτογνωσία αλλά και οι επιτυχημένες ανθρώπινες σχέσεις (προσωπικές και εργασιακές) περνούν μέσα από μια διαδικασία μάθησης. Αν ανακαλύψουμε τις δυνατότητες και τις δυνάμεις μας, αν αποκτήσουμε καλές διαπροσωπικές σχέσεις, εκτιμάμε τον εαυτό μας πολύ περισσότερο.

Τέλος, μπορούμε να εφαρμόζουμε στην καθημερινή μας ζωή μερικές απλές τεχνικές για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, όπως περιγράφονται παρακάτω.

Ενδεικτικές τεχνικές για μια καλύτερη ζωή

*Κάνω μία λίστα με τα θετικά μου χαρακτηριστικά. Αν επιμένω να καταγράψω και τα αρνητικά μου χαρακτηριστικά, βρίσκω τη θετική τους όψη.

*Κάνω μία λίστα με τα επιτεύγματά μου, τις επιτυχίες μου, ό,τι κάνω καλά, ό,τι καταφέρνω, από τα πιο σημαντικά ώς τα πιο ασήμαντα.

*Καταγράφω τις γκάφες ή τις αποτυχίες μου και βρίσκω την αστεία τους πλευρά. Αντιμετωπίζω τα λάθη μου με χιούμορ και μαθαίνω από αυτά, αποφασίζω να αποφεύγω την τελειοθηρία ή την τελειομανία, η ζωή είναι εδώ και τώρα και καλό είναι να την απολαύσουμε χωρίς να παίρνουμε τα πάντα πολύ σοβαρά!

*Γράφω το πώς θα ήθελα να νιώθω ή τι θα ήθελα να κάνω και το θυμίζω στον εαυτό μου: π.χ. «είμαι άξιος», «φροντίζω τον εαυτό μου», «αρέσω στους φίλους μου».

*Κάνω μία λίστα με τα στοιχεία που μου αρέσουν στον εαυτό μου: «Μου αρέσω γιατί…»

*Καταγράφω τρόπους με τους οποίους θα νιώσω καλύτερα, που δεν κοστίζουν σε χρήμα ούτε έχουν σχέση με φαγητό, π.χ. να κάνω μια βόλτα στην εξοχή, να χαζέψω τις βιτρίνες, να χαϊδέψω τη γάτα μου.

*Σκέφτομαι πράγματα που θα με κάνουν να γελάσω, τρόπους να βοηθάω τους άλλους, λόγους για να γιορτάζω, για τι μπορώ να είμαι περήφανος.

*Τέλος, κάθομαι παρέα με έναν καλό φίλο και συμφωνούμε να επαινούμε ο ένας τον άλλον για 10 λεπτά!

Κλείνοντας, να επισημάνουμε ότι είναι καλό να θυμόμαστε ότι στη ζωή δεν έρχονται πάντα τα πράγματα όπως τα περιμένουμε και υπάρχουν πολλοί λόγοι για να μην καταφέρουμε κάτι που θέλουμε, όσο κι αν προσπαθήσουμε. Εμπόδια υπάρχουν πολλά, κι αν δεν εκτιμάμε τον εαυτό μας βάζουμε από μόνοι μας ακόμα ένα!…

Γράφει η ΤΖΙΝΑ ΧΟΝΔΡΟΥ, ψυχολόγος, ακαδημαϊκή διευθύντρια THACE