ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΜΕ ΕΝΑ LOOSER

Ημερομηνία δημοσίευσης: Apr 19, 2010 8:1:24 AM

Λένε πως στη ζωή υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων, οι «κερδισμένοι» και οι «χαμένοι». Σε ποια πλευρά της ζωής θα «καταταγεί» το παιδί μας ως ενήλικος εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τον τρόπο που θα μεγαλώσει. Αποφύγετε τις συγκρίσεις «Ο Κώστας έκανε αυτό, ο Κώστας έκανε το άλλο, ο Κώστας…, ο Κώστας… Όχου, δεν με παρατάτε με τον Κώστα!» Για αυτό το παιδί «δεν είναι ποτέ αρκετά καλό» για τους γονείς του. Αυτό το αίσθημα κατωτερότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης θα τον κυνηγά πάντα. Παρόλο που μπορεί να κάνει το οτιδήποτε καλό και επιτυχημένο αργότερα στη ζωή του, θα νιώθει ότι δεν έχει καταφέρει ποτέ κάτι αξιοσημείωτο. Θυμάμαι μια φορά που πήγα στα γενέθλια του Αλέξανδρου, που έκλεινε τα έξι. Του είχα πάρει το δώρο που είχε ζητήσει, ένα επιτραπέζιο παιχνίδι στο οποίο έπρεπε να περιγράψεις μια λέξη χωρίς να αναφέρεις κάποιες άλλες. Όταν ήρθε η σειρά του, έπρεπε να βρει τη λέξη «κεράσι» κι έτσι άρχισα να του την περιγράφω. «Είναι μικρό, στρογγυλό, κόκκινο και το τρώμε το καλοκαίρι, τι είναι;» Ο Αλέξανδρος με κοιτούσε αφηρημένος. «Δεν είναι πορτοκάλι ούτε μήλο, είναι πολύ πιο μικρό», συνέχιζα εγώ. «Α! Το βρήκα, καρπούζι», είπε κάποια στιγμή. «Μα, καλά, τι βλακεία είπες! Είναι το καρπούζι μικρό, στρογγυλό και κόκκινο;», του είπε αυστηρά ο πατέρας του. Αμέσως ο Αλέξανδρος έχασε το ενδιαφέρον του. Από τις απαντήσεις του («βερίκοκο», «μπανάνα», «αχλάδι»…) καταλάβαινες ότι σίγουρα δεν σκεφτόταν πριν απαντήσει. Μόλις δε άκουσε και τον πατέρα του να λέει «Μα, είναι δυνατόν να είσαι τόσο χαζός;», αυτό ήταν, έριξε τις κάρτες κάτω κι έφυγε. Αυτό που συνήθως ξεχνάμε εμείς οι μεγάλοι είναι ότι το παιδί ζει στο μικρόκοσμό του. Βλέπει, σκέφτεται και αντιλαμβάνεται όλα όσα συμβαίνουν γύρω του με τελείως διαφορετικό τρόπο από τους ενηλίκους. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η εμπιστοσύνη και η υποστήριξη των γονιών –ακόμα και στα λάθη τους– είναι ο θεμέλιος λίθος για το χτίσιμο της αυτοπεποίθησής τους. Γιατί η αυτοπεποίθηση χτίζεται στην παιδική ηλικία και βασίζεται κυρίως στην αγάπη και στην αποδοχή που παίρνουν τα παιδιά, αλλά και από τη δυνατότητα που τους δίνουμε να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, να βρουν τι τα κάνει ευτυχισμένα για να μπορέσουν να ανοίξουν τα φτερά τους.

Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε στο παιδί ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η προσπάθεια. Άσχετα με το αποτέλεσμα, θα έχει πετύχει μόνο και μόνο επειδή προσπάθησε αρκετά για κάτι.

«Αν υπάρχει ένα πράγμα που πρέπει να μάθουν οι γονείς είναι ότι ποτέ δεν βάζουμε ετικέτες σ’ ένα παιδί και δεν κριτικάρουμε το ίδιο, αλλά τις πράξεις του».

«Δεν πρέπει να λέμε “είσαι κακό παιδί”, αλλά “αυτό που έκανες ήταν κακό”. Ακόμα καλύτερα, επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε θετικούς χαρακτηρισμούς “αυτό που έκανες δεν ήταν καλό”. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στον τρόπο με τον οποίο οι μπαμπάδες συμπεριφέρονται στους γιους τους». «Ο πατέρας είναι το πρώτο πρόσωπο που θα γεμίσει το γιο του με αυτοπεποίθηση. Ένα μεγάλο ποσοστό των ενήλικων αντρών, μπορεί και πάνω από 70%, αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάθλιψης, επιθετικότητας, εθισμών ή ακόμα και διαταραχής φύλου, επειδή ως παιδιά είχαν κακή σχέση με τον πατέρα τους, είχαν εξευτελιστεί και υποτιμηθεί από εκείνον και δεν ένιωσαν ποτέ τη στοργή, την επιβεβαίωση και τη στήριξή του, που θα έδινε ώθηση στην καλλιέργεια της αυτοπεποίθησής τους».

Κάντε το να νιώσει σιγουριά

Τα παιδιά εξαρτώνται ζωτικά από την αγάπη των γονιών τους και θα κάνουν τα πάντα για να μην τη χάσουν. Έτσι εξηγείται και η «επιτυχία» της τιμωρίας. Ωστόσο, όσα τιμωρούνται και επιπλήττονται συχνά και στα οποία γίνεται συνεχώς κριτική μαθαίνουν να αισθάνονται ενοχικά, αντιδρούν και είναι ανίκανα να πάρουν πρωτοβουλία. Αυτό περιορίζει σημαντικά την ανάπτυξη ενός αυτόνομου και θετικού ατόμου. Είναι λοιπόν προτιμότερο να ενισχύσετε τα δυνατά σημεία του παιδιού σας παρά να το κριτικάρετε ή να το τιμωρείτε. Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί στο μέλλον να αντιμετωπίσει τα σκαμπανεβάσματα της ζωής.

«Τι, τέσσερα λάθη στην ορθογραφία;», «Πάλι σε νίκησε ο Νίκος;», «Τι μόνο 18 στο διαγώνισμα; η Αρετή πήρε 19,5», είναι εκφράσεις που γκρεμίζουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού. Θα πρέπει να το βοηθήσετε να δεχτεί ευκολότερα μια προσωπική του αποτυχία και όχι να την τονίσετε περισσότερο με τη συμπεριφορά σας. Είναι προτιμότερο να του πείτε: «Μάλλον ήσουν λιγάκι αφηρημένος όταν έγραφες την ορθογραφία σου. Δεν πειράζει, προσπάθησε την επόμενη φορά περισσότερο και είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις» ή «Και τι έγινε που σε νίκησε ο Νίκος; Την επόμενη φορά θα τον κερδίσεις εσύ».

Κατά την ένταξη τους στη κοινωνία, τα παιδιά μοιραία θα αρχίσουν τις συγκρίσεις μεταξύ τους. Από την εξωτερική τους εμφάνιση μέχρι τις γνώσεις και τις ικανότητές τους. Συνήθως οι συγκρίσεις αυτές καταλήγουν σε καβγάδες, όμως είναι κάτι που δεν πρέπει να σας ανησυχεί, γιατί τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από αυτή τη διαδικασία να αξιολογούν τον εαυτό τους και ουσιαστικά αντιλαμβάνονται τη θέση που έχουν στην παρέα τους. Είναι πολύ σημαντικό σε αυτή τη φάση να τους δώσετε την απαραίτητη στήριξη ώστε να αποκτήσουν κοινωνική συμπεριφορά. Πρέπει να μάθουν να κάνουν συμβιβασμούς, να μάθουν να χάνουν, να είναι γενναιόδωρα, συμπονετικά και να χτίζουν γέφυρες επικοινωνίας μετά από κάθε τους αντιπαράθεση.

Δώστε ιδιαίτερη προσοχή και δείξτε ενδιαφέρον κάθε φορά που το παιδί θέλει να σας μιλήσει. Ενθαρρύνετέ το να εκφράζει τις απόψεις του και να σας δείχνει τις γνώσεις του: «Πες μου τη γνώμη σου, με ενδιαφέρει», «Δεν μπορώ να καταλάβω πώς γίνεται αυτό. Μπορείς να μου το εξηγήσεις;», «Τι σκέφτεσαι να κάνεις για τους χαμηλούς βαθμούς σου;». Δώστε του την αίσθηση ότι τα πράγματα αφορούν εκείνο και σαν πρόβλημα και σαν λύση, « πως νομίζεις ότι μπορείς να ανεβάσεις τους βαθμούς σου; Πως μπορώ εγώ να σε βοηθήσω;». Άσχετα αν εσείς έχετε μια ολοκληρωμένη άποψη του προβλήματος και της λύσης.

Αναθέστε του διάφορες δουλειές του σπιτιού που αρμόζουν στην ηλικία του. Μόλις τις τελειώσει, επιβραβεύστε το. Με αυτή την κίνηση του δείχνετε ότι το εμπιστεύεστε και ότι κρίνετε πως είναι ικανό, υπεύθυνο και ενεργό μέλος της οικογένειας.

Προτρέψτε το να ασχοληθεί και να πειραματιστεί με διάφορα χόμπι και δραστηριότητες, ώστε να ανακαλύψει τις πραγματικές του ικανότητες.

Θέστε όρια και καθοδηγήστε το. Είναι υπέροχο να του δείχνετε σεβασμό και εμπιστοσύνη, αλλά χρειάζεται παράλληλα και την ωριμότητα των ενηλίκων για να αποκτήσει υπεύθυνη συμπεριφορά. Τα παιδιά χωρίς όρια συμπεριφέρονται ασύδοτα, συχνά έχουν συμπεριφορές προκλητικές ακριβώς γιατί αναζητούν κάποιον να τους βάλει όρια, γιατί αυτό το αισθάνονται σαν φροντίδα. Αν επιμείνουν να κάνουν κάτι που εσείς δεν επιδοκιμάζετε, ακούστε πρώτα τη γνώμη τους, έστω κι αν η τελική σας απάντηση είναι «όχι». Μην κρίνετε τις προθέσεις τους αλλά μόνο τις πράξεις τους. Άλλο το “είμαι” άλλο το “κάνω”. Αυτό που είμαι σαν οντότητα δεν επιδέχεται κριτική αλλά μόνο αποδοχή, αυτό που κάνω όμως αν δεν κριθεί δεν μαθαίνω να το κάνω καλύτερα.