समराङ्गणसूत्रधार अध्याय २९
कामविवृद्धये ॥२९ निष्कुटं कोलदृक् क्रोडनयनं वत्सनाभकम्। कालकं बन्धकं चेति छिद्र संक्षेप ईरितः ॥३० घटवत् सुषिरं मध्ये सङ्कटास्यं च निष्कुटम्। कोलाक्षं नीडमिच्छन्ति...
१३ KB (४८७ शब्दाः) - ०७:१३, ११ जनवरी २०१५
अर्थशास्त्रम्/अधिकरणम् २/अध्यायः १६
०२.१६.१३ ।। पण्य-अधिष्ठातारः पण्य-मूल्यं एक-मुखं काष्ठ-द्रोण्यां एकच्-छिद्र-अपिधानायां निदध्युः ।। ०२.१६.१४ ।। अह्नश्चाष्टमे भागे पण्य-अध्यक्षस्यार्पयेयुः...
६ KB (३०३ शब्दाः) - ०९:२९, २९ फेब्रवरी २०१२
अर्थशास्त्रम्/अधिकरणम् ६/अध्यायः १
दीर्घ-दूर-दर्शी देश-काल-पुरुष-कार-कार्य-प्रधानः संधि-विक्रम-त्याग-सम्यम-पण-परच्-छिद्र-विभागी संवृतोअदीन-अभिहास्य-जिह्म-भ्रुकुटी-क्षणः काम-क्रोध-लोभ-स्तम्भ-चा...
७ KB (३६८ शब्दाः) - ०९:४४, १ मार्च् २०१२
ऋग्वेदः सूक्तं ८.९१
फलादियुक्तं कृत्वैतस्यास्त्वग्दोषपरिहाराय स्वकीयरथच्छिद्रे शकटस्य युगस्य च छिद्र एतां त्रिवारं निश्चकर्ष । तस्याः पूर्वापहता या त्वक् शल्यको द्वितीया गोधा...
२७ KB (१,१३८ शब्दाः) - ०१:११, २३ जुलै २०२०
अर्थशास्त्रम्/अधिकरणम् २/अध्यायः ४
नगर-राज-देवता-लोह-मणि-कारवो ब्राह्मणाश्चौत्तरां दिशं अधिवसेयुः ।। ०२.४.१५ ।। वास्तुच्-छिद्र-अनुशालेषु श्रेणी-प्रपणि-निकाया आवसेयुः ।। ०२.४.१६ ।।...
८ KB (४४४ शब्दाः) - ०७:०२, २९ फेब्रवरी २०१२
अर्थशास्त्रम्/अधिकरणम् २/अध्यायः ३
कारयेत् ।। ०२.३.११ ।। अट्टालक-प्रतोली-मध्ये त्रि-धानुष्क-अधिष्ठानं सापिधानच्-छिद्र-फलक-संहतं इन्द्र-कोशं कारयेत् ।। ०२.३.१२ ।। अन्तरेषु द्विहस्त-विष्कम्भं...
१० KB (५६४ शब्दाः) - ०७:००, २९ फेब्रवरी २०१२
समराङ्गणसूत्रधार अध्याय १६
परिणामेन निर्वीर्यत्वं यथा नृणाम्। प्रोक्तं तद्वद्द्रुमाणां च स्यात्तथा छिद्र पत्रता ॥९ भङ्गुराः सुषिरास्ते स्युः सकोलाक्षाः खरत्वचः। तस्मादिमांस्त्यजेद्वृक्षांस्तथा...
१३ KB (४७१ शब्दाः) - ०६:५३, ११ जनवरी २०१५
श्रीमद्भागवतपुराणम्/स्कन्धः ७/अध्यायः ७
भजध्वं हृदये हृदीश्वरम् ३७। कोऽतिप्रयासोऽसुरबालका हरेरुपासने स्वे हृदि छिद्र वत्सतः। स्वस्यात्मनः सख्युरशेषदेहिनां सामान्यतः किं विषयोपपादनैः ३८। रायः...
१४ KB (५२७ शब्दाः) - २२:०४, १६ मार्च् २०२२
नारायणोपनिषद्
अधोमुख लॊंबते. ते सभोंवार नाड्यांनी व्यापलेलें आहे. त्या ह्दयाजवळ सूक्ष्म छिद्र(सुषुम्ना नाडीचे नाळ) आहे. त्यांत हे सर्व जगत् राहिले आहे. ॥८॥ तस्यमध्ये...
१४ KB (६०० शब्दाः) - ०७:२६, ६ डिसेम्बर् २०१४
अर्थशास्त्रम्/अधिकरणम् १/अध्यायः १
। इति विनय-अधिकारिकं प्रथमं अधिकरणं ।। ०१.१.०३क ।। जनपद-निवेशः। भूमिच्-छिद्र-अपिधानम्। दुर्ग-विधानम्। दुर्ग-निवेशः। सम्निधातृ-निचय-कर्म। समाहर्तृ-समुदय-प्रस्थापनम्।...
१३ KB (७०३ शब्दाः) - ०३:१४, १५ मार्च् २०२१
मैत्रायणीसंहिता/काण्डं ३/प्रपाठकः १०
भवन्ति यज्ञमेवैताभिरपिवपन्ति अनतिनेदाय, यदाथा वै पुरुषः प्रत्यङ् छिद्र एवं यज्ञः प्रत्यङ् छिद्र, स्तं देवा उपयड्भिरप्यदधुरछिद्रत्वाय, यदेता उपयजो भवन्ति यज्ञमेवैताभिरपिदधाति...
३६ KB (१,६४७ शब्दाः) - २०:१४, ७ जनवरी २०१९
समराङ्गणसूत्रधार अध्याय ४८
ध्रुवम्। व्याधिदारिद्र य्दुःखार्तिर्निर्धनत्वं च जायते ॥१३५ उच्चच्छाद्यं छिद्र गर्भं भ्रमितं वमितं मुखे। हीनमध्यं नष्टसूत्रं शल्यविद्धं शिरोगुरु ॥१३६ भ्रष्टालिन्दकशोभं...
३५ KB (१,३४८ शब्दाः) - ०७:४४, ११ जनवरी २०१५
अष्टाङ्गहृदयम्/सूत्रस्थानम्/अध्यायः १९
तत्र तु योजयेत् अजावि-महिषादीनां वस्तिं सु-मृदितं दृढम् । कषाय-रक्तं निश्-छिद्र-ग्रन्थि-गन्ध-सिरं तनुम् ॥ १६ ॥ १९.१६av गो-ऽजावि-महिषादीनां ग्रथितं साधु...
२९ KB (१,६४७ शब्दाः) - ०८:१२, ८ जून् २०१६
पञ्चविंशब्राह्मणम्/अध्यायः १८
प्रायश्चित्तिमैच्छंस्तं न किं चनाधिनोत् तं तीव्रसोम एवाधिनोत् सोमातिपवितं याजयेत् छिद्र इव वा एष यं सोमोऽतिपवते यत् तीव्रसोमेन यजते पिहित्या एवाच्छिद्रतायै राजानमपरुद्धं...
८२ KB (३,६३५ शब्दाः) - ०१:१९, ८ अक्टोबर् २०२१
ऋग्वेदादिभाष्यभूमिका (दयानन्दसरस्वतीविरचिता)/३. वेदानां नित्यत्वविचारः
से रहित है, अर्थात् वह कभी जन्म नहीं लेता, (अव्रणम्) जिसमें एक परमाणु भी छिद्र नहीं कर सकता, इसीसे वह सर्वथा छेदरहित है, (अस्नाविरम्) वह नाड़ियों के बन्धन...
९३ KB (४,८३१ शब्दाः) - ०४:४३, १३ मे २०१९
ब्रह्मस्फुटसिद्धान्तः भागः ४
संस्कृतोपपत्ति में लिखित (क) क्षेत्र को देखिये । केन्द्र छिद्र द्वारा क्षितिजस्थ रन्ध्र (छिद्र) में रविकिरण जिस तरह प्रवेश करे उस तरह यन्त्र को धारण करना...
४०० B (१,०६,३१० शब्दाः) - ११:२३, २८ जुलै २०१८
बौधायनश्रौतसूत्रम्/प्रश्नः २४
दर्शपूर्णमासयोरन्वाहार्यश्च पुरोडाशस्य च चतुर्धाकरणम्विज्ञायते दक्षिणैवास्यैषाथो यज्ञस्यैव छिद्र मपिदधातीति यथैवादः सौम्येऽध्वर आदेशमृत्विग्भ्यो दक्षिणा नीयन्त एवमेवापि...
९३ KB (३,२६९ शब्दाः) - ०४:२४, १९ सेप्टेम्बर् २०२१
काशकृत्स्न-धातुपाठः/चुरादिगणः (९)
ज्योतिष्टोमेन स्वर्गकामो यजेत--स्वर्गकाङ्क्षी स्फटिकलिङ्गेन पूजां कुर्यात्4 । २५२. छिद्र कर्णभेदे--कर्णछेदे5 । छिद्रयति--कर्णं वेधयति । छिद्रकः--कर्णवेधकः। २५३....
१५१ KB (६,८७९ शब्दाः) - २१:२३, १३ नवेम्बर् २०१९
वाग्भटसंहिता/निदानस्थानम्
मूत्रमापूरयेत्तदा कुर्यात्तीव्ररुगाध्मानमपक्तिं मलसङ्ग्रहम् २८ तन्मूत्रजठरम् छिद्र वैगुण्येनानिलेन वा आक्षिप्तमल्पं मूत्रं तद्बस्तौ नालेऽथवा मणौ २९ स्थित्वा...
१९९ KB (७,१५४ शब्दाः) - ०८:०६, २८ आगस्ट् २०१९
अष्टाध्यायी-धातुपाठः
प्रकाशने 386 मिश्र संपर्के 387 संग्राम युद्धे 388 स्तोम श्लाघायाम् 389 छिद्र कर्णअभेदने 390 कर्ण भेदने 391 अन्ध दृष्ट्युपघाते 392 दण्ड दण्डअनिपाते 393...
७९ KB (६,३४० शब्दाः) - ०९:०५, २३ अक्टोबर् २०१५
काशिकावृत्तिः/षष्टोध्यायः
कर्णशब्दे उत्तरपदे लक्षणवाचिनो दीर्घो भवति विष्ट अष्टन्पञ्चन्मणि भिन्न छिन्न छिद्र स्रुव स्वस्तिक इत्येतान्वर्जयित्वा । दात्राकर्णः । द्विगुणाकर्णः । त्रिगुणाकर्णः...
८७६ KB (३६,६३४ शब्दाः) - ०५:२८, २१ फेब्रवरी २०१६
ऋग्वेदादिभाष्यभूमिका (दयानन्दसरस्वतीविरचिता)/१४. उपासनाविषयः
आकारवाला कभी नहीं होता, अकाय अर्थात् शरीर कभी नहीं धारता, अव्रण अर्थात् जिसमें छिद्र कभी नहीं होता, जो शब्द, स्पर्श, रूप, रस और गन्धवाला कभी नहीं होता, जिस में...
१४४ KB (८,४४४ शब्दाः) - १६:०३, १४ जुलै २०२१
सुश्रुतसंहिता/चिकित्सास्थानम्/अध्याय ०१-२०
दर्शनार्थम् एकछिद्रं तु कर्मणि एकद्वारे हि शस्त्रक्षा-राग्नीनामतिक्रमो न भवति छिद्र प्रमाणं तु त्र्! यङ्गुलायतमङ्गुष्ठोदरपरिणाहं यद-ङ्गुलमवशिष्टं...
३३९ KB (१२,१५६ शब्दाः) - १३:५४, १० आगस्ट् २०१६
काशिका/षष्ठोऽध्यायः/तृतीयः पादः
उत्तरपदे लक्षणवाचिनो दीर्घो भवति विष्ट, अष्टन्, पञ्चन् , मणि, भिन्न, छिन्न , छिद्र, स्रुव, स्वस्तिक - इत्येतान्वर्जयित्वा । दात्राकर्णः । द्विगुणाकर्णः । त्रिगुणाकर्णः...
१२४ KB (५,९०१ शब्दाः) - १२:०६, ९ नवेम्बर् २०१६
सुश्रुतसंहिता/सूत्रस्थानम्/अध्याय १६-३०
कुमारमुपवेश्य बालक्रीडनकैःप्रलोभ्याभिसान्त्वयन् भिषग्वामहस्तेनाकृषय कर्णं दैवकृते छिद्र आदित्यकरावभासिते शनैः शनै-र्दक्षिणहस्तेनर्जु विध्येत् प्रतनुकं सूच्या बहलमारया...
१७४ KB (६,३३१ शब्दाः) - १३:३५, १० आगस्ट् २०१६
एकाग्निकाण्डम्
सूर्यवर्चसं अकरत् अकरः । पुरुषव्यत्ययश्छान्दसः तथैव एनामपि कुर्वेित्यर्थः । "छिद्र सुवर्णनिधानमन्त्रः-शं त इति । छिद्रे निधीयमानं हिरण्यं ते शं भक्तु शामु...
३१६ B (६,३२२ शब्दाः) - ०७:५३, ५ डिसेम्बर् २०१९
वटेश्वरसिद्धान्तः
Numberwise 0 अनन्त, अन्तरिक्ष, अभ्र, अम्बर, अम्बुद, असत्, आकाश, खं, ख, गगन, छिद्र, जलद, जलधर, जलधरपथ, दिव, नग्न, नभ, पयोद, पयोधर, पुष्कर, पूर्ण, पृथु, पृथुल...
३२४ B (४८,५५५ शब्दाः) - ०३:४४, ९ आगस्ट् २०१८
सामवेदः/कौथुमीया/आर्षेयब्राह्मणम्/अध्यायः ५(पावमानं पर्व)
। प्रथम- मच्छिद्रम् । अत्र ब्राह्मणम् अच्छिद्रं भवति । यद्वा एतस्याह्नः छिद्र मीनदेवा अच्छिद्रेणा यौस्तदच्छिद्रस्याच्छिद्रत्वम् (ता. बा. १४. ९.६५६६) इति...
९१ B (७,७९७ शब्दाः) - ०४:५६, १८ मे २०२०
वाग्भटसंहिता/सूत्रस्थानम्
द्विच्छिद्रं दर्शने व्याधेरेकच्छिद्रं तु कर्मणि १७ मध्येऽस्य त्र्यङ्गुलं छिद्र मङ्गुष्ठोदरविस्तृतम् अर्धाङ्गुलोच्छ्रितोद्वृत्तकर्णिकं च तदूर्ध्वतः १८ शम्याख्यं...
४०५ KB (१४,५१५ शब्दाः) - ०८:१६, २८ आगस्ट् २०१९
सिद्धान्तकौमुदी/प्रकरण५१-६०
अकारप्रश्लेषात् । अससंग्रामत । <<1924>> स्तोम श्लाघायाम् । अतुस्तोमत् । <<1925>> छिद्र कर्णभेदने । करणभेदन इत्यन्ये । कर्णेति धात्वन्तरमित्यन्ये । <<1926>> अन्ध...
१८६ KB (८,०६१ शब्दाः) - १०:२५, ३ फेब्रवरी २०१७
वाचस्पत्यम्/छ
च्छिदुरोऽपि हारः” रघुः । छिद्र भेदने अद० चुरा० उभ० सल० सेट् । छिद्रयति ते अचिच्छिद्रत् त । छिद्रितः छिद्रम् । छिद्र न० छिद--रक् छिद्र--अच् वा । १ दूषणे, २...
२७८ KB (४ शब्दाः) - १४:०२, १६ अक्टोबर् २०१६
अभिधानप्पदीपिका
(मद्ध्य, वस्त्र, अन्य, क्षण, अवकाश, सीमा, हेतु, व्यवधान, विनार्त्थ, विशृष, छिद्र, सित, यन मेहि.) ८०३ (आरोग्ये) कुसलं, (इट्ठ- विपाके) कुसलो. (तथा अनवज्जम्हि...
५२७ KB (४०,२६१ शब्दाः) - ०७:३४, १० मे २०१९
मुद्राराक्षसम्/Notes
-The commentary takes this to mean कपट, but the usual meaning of both छिद्र and रन्द्र, its synonym, is weak point, or defect. Cf. S'âkuntala, p. 236...
५३२ B (२०,५३५ शब्दाः) - ०४:५३, २३ अक्टोबर् २०१८
कौटिलीयम् अर्थशास्त्रम्
यत्किञ्चिदारभमाणो हि विजिगीषो कदाचिच्छिद्रमासा- दयेत्" इत्याचार्याः । " यथा छिद्र तथा विनाशमप्यासादयेत्” इति कौटिल्यः । तेषामलाभे यथा पार्ष्णिग्राहोपग्रहे...
३२४ B (४०,८९८ शब्दाः) - ०६:४४, ११ मे २०१९
अमरकोषः (अमरविवेकव्याख्यासहितः)
रलातलं नागलोकः पत्र पातालस । कुहरे सुपिर तालव्यादिरपि । विवर बिलम् ॥१॥ छिद्र नियंथनं रोक रन्ध्र व तालव्यादि । वपा उप्यते यत्र । मिदादित्वादङ् । खियाम्...
४२५ B (११,९७६ शब्दाः) - १२:१५, ८ अक्टोबर् २०१८
श्रीवैखानसगृह्यसूत्रम् - भागः २
संवत्सरयेनैव तस्य नृत्युं समादिशेत् । द्वितीयामात्मनः च्छायां छिद्र योऽमेिश्यति । भृत्युस्संवत्सरेणास्य जानीयात्क्षुचिक्षणः । विशिरस्कां यदा...
३९७ B (६९,११३ शब्दाः) - ०३:५३, ८ आगस्ट् २०१८
वाग्भटसंहिता/उत्तरस्थानम्
२३ अल्परोषं द्रुतगतिं विद्याद्यक्षगृहीतकम् हास्यनृत्यप्रियं रौद्र चेष्टं छिद्र प्रहारिणम् २४ आक्रोशिनं शीघ्रगतिं देवद्विजभिषग्द्विषम् आत्मानं काष्ठशस्त्राद्यैर्घ्नन्तं...
५६९ KB (२०,४०० शब्दाः) - ०८:१६, २८ आगस्ट् २०१९
सामप्रातिशाख्यम्
मानवे सत्प- ओतमिइ विश्वाया ज्ञेये वभे चत्वामिद्धीत्यत्र मद्यमाउवातयवहित छिद्र- मैधाजोल्मपेब्दतमाउवातयवहित पार्श्वसताछिद्रमैधाजोल्मषाग्रेस्त्रिरिगधनेषु...
२१७ KB (६,८८२ शब्दाः) - १३:२७, २६ अक्टोबर् २०१६
वाचस्पत्यम्/श
सर्वकामफलप्रदम् । प्रद्यु- म्नं १८ सूक्ष्मचक्रञ्च नवीननीरदप्रभम् । शुषिरे छिद्र बहुलं गृहिणाञ्च सुखप्रदम् । द्वे चक्रे चैकलग्ने तु पृष्टे यत्र तु पुष्कलम्...
३२६ KB (४ शब्दाः) - २३:१३, १९ जून् २०२१
वाचस्पत्यम्/अ
तयानिर्वेदपूर्ब्बकं वनगमनमुपक्रम्य, “स्वाहा तं दक्षदुहिता प्रथमं कामयत्तदा ॥ सा तस्य छिद्र मन्वैच्छच्चिरात् प्रभृति भाविनी । अप्रमत्तस्य देवस्य न चापश्यदनिन्दिता ॥...
४४३ KB (४ शब्दाः) - ०१:२७, १८ मे २०२१
कथाकुसुमम् (अम्बिकादत्तव्यासः)
[सम्+ कल+ ता.] wif-t. Association, company. सचिछद्र-चि. With a hole. (स इ+ छिद्र,बहु.) vist-at. To walk, to go (Sc. (t+ v ) wear-wi. Always. tie-fa, True...
४७७ B (१२,९१९ शब्दाः) - १०:२०, ४ फेब्रवरी २०२०
अष्टाङ्गहृदयम्/उत्तरस्थानम्
तथा भिन्न-मर्यादं पापम् आत्मोपघातिनम् । देवादयो ऽप्य् अनुघ्नन्ति ग्रहाश् छिद्र-प्रहारिणः ॥ ५ ॥ छिद्रं पाप-क्रियारम्भः पाको ऽन्-इष्टस्य कर्मणः । एकस्य शून्ये...
७८२ KB (४६,१५४ शब्दाः) - १०:३८, २५ अक्टोबर् २०१६
सिद्धान्तकौमुदी (बालमनोरमा उत्तर-२)
प्रकरणम्] ३०९ बालमनोरमा । अससङ्ग्रामत । स्तोम १९२४ श्लाघायाम् । अतुस्तोमत् । छिद्र १९२५ कर्णभेदने | 'करणभेदने' इत्यन्ये | 'कर्ण' इति धात्वन्तरमित्यन्ये । अन्ध...
४३३ B (५१,१२६ शब्दाः) - ०५:४६, ८ आगस्ट् २०१८
अष्टाङ्गहृदयम्/निदानस्थानम्
कुर्यात् तीव्र-रुग् आध्मानम् अ-पक्तिं मल-संग्रहम् ॥ २८ ॥ तन् मूत्र-जठरं छिद्र-वैगुण्येनानिलेन वा । आक्षिप्तम् अल्पं मूत्रं तद् वस्तौ नाले ऽथ-वा मणौ ॥...
२३४ KB (१३,६४९ शब्दाः) - १०:३९, २५ अक्टोबर् २०१६
अथर्ववेदभाष्यम्-काण्डम् १ (क्षेमकरणदास् त्रिवेदी)
वन्धे-के । विमुक्तम् वस्ति-विलम् । म०१ । बस्ति + विल स्तृतो-क । भूत्रस्य छिद्र मार्गम् । (१८) अथर्ववेदभाष्ये सू० ३। गया है, (इव) जैसे (उदधेः) जल से भरे...
४६३ B (४४,६७९ शब्दाः) - ०६:१४, २४ डिसेम्बर् २०१९
बृहत्सामुद्रिकाशास्त्र
प्रवालवणधरस्तु नरः ॥ ६९॥ सुखदायक होता है और जिसकी नासिका ऊंची, नासिकाके छिद्र । अर्थ-बिम्ब ( कुंदरू ) के समान लाल लाल होठवाला पुरुष लाल वर्ण हों तो शुभ...
४३३ B (१८,९५६ शब्दाः) - ०५:५०, १ सेप्टेम्बर् २०१८
नारदसंहिता
राजविनाशनम् ॥ घटाकृतिः क्षुद्भयकृत्पुरहा तोरणाकृतिः ॥ २२॥ सूर्यमंडलमें छिद्र दीख पड़े तो राजाओंका नाश हो घडा सरीखा आकार दीख जाय तो दुर्भिक्ष भय हो, तोरणकी...
३४३ B (४३,०३७ शब्दाः) - ०७:२३, ६ सेप्टेम्बर् २०१८
अष्टाध्यायी हिन्दी व्याख्या सहितम्/षष्टः अध्यायः
कर्ण शब्द के उत्तरपद होने पर विष्ट, अष्टन्, पञ्चन्, मणि, भिन्न, छिन्न, छिद्र, स्त्रुव तथा स्वस्तिक शब्दों को छोड़कर अन्य लक्षणवाचक शब्दों के गर्णशब्दाव्यवहित...
४३१ KB (२७,८१३ शब्दाः) - १७:३५, १६ आगस्ट् २०२२
कालमाधवः (संक्षिप्तटिप्पणिसमेतः)
क्रोधादिवर्जितः ॐ। धर्म-कामा जीऽभ्युः दत्त्रैण्यैसीथमकुर्वाणाः । अत्रत्य छिद्र-कि थस्य मुख्यधे क्षपी गैtो भविxहि, न तु मर्मवैनाचार एवं च सस्येकभेिद तैलरीय...
४६१ B (३६,१४३ शब्दाः) - ०९:५१, १ सेप्टेम्बर् २०१८
सिद्धान्तदर्पणः
निदध्यात् ॥ १०१ में. घयलप्रमित-तबलकोदरण- तोयं यथा स्रवति षष्टिघटीभिरेवम् । छिद्र तले विरचयेदधथ भाण्ड स्थिस्यै विनिःसृतजलस्य निधाय भूयः ॥ १०३ ॥ चकापरक्षितिजवेशितसूक्ष्मकीले...
३७९ B (४४,००० शब्दाः) - १२:१७, ५ सेप्टेम्बर् २०१८
विमानार्चनाकल्पः
दक्षिणे मूल पश्विमे छिद्रे (अग्रं) पश्चिमे मूलम् उत्तरे छिद्रे उत्तराग्रमेवं छिद्र पूर्ववचतुर्वेदादि मंत्रैरूध्वननं संन्यस्य सुधामालिप्य तन्मध्ये रत्नं, सुवर्णं...
३११ B (४६,२८६ शब्दाः) - १०:३४, ७ आगस्ट् २०१८
सिद्धान्तकौमुदी (बालमनोरमा उत्तर-४)
४७० छमु ,) | १५९० छद (चु. ,) | ८९० छष (भ्वा ,) | १४४१ छिदिर् (रु ) | १९२५ छिद्र (चु ,) | १३७९ छुट (तु. ,) | १३८९ छुड (पा.) ( , ,) || १४१९ छुप (, ,) | १३७३...
४३६ B (५५,३३५ शब्दाः) - ११:३०, २७ जुलै २०१८
कादम्बरी-उत्तरभागः
यस्य केन...व्रजति what is there to prevent the appearance of thousands of छिद्र ( holes; weak points or faults ) through which many strength (सत्त्वं )...
३६८ B (१,४०,८८८ शब्दाः) - १०:३८, २७ जुलै २०१८
भावप्रकाशिका-भागः २
परस्परसंसर्गानुकूलमतिमतां दक्षिणोत्तरभावेनावस्थितानामपि द्रवद्रव्याणां न छिद्र संभच इति भावः । तत्र पराभिध्यानादित्यादीति। अत्रैष योजन- पराभिध्यानास्वित्यादि...
३६४ B (७०,८१० शब्दाः) - ०८:४२, ३१ जुलै २०१८
अनुक्रमणिका
1/8/1/2/2,नपुं/ सुषिर,1/8/1/2/3,नपुं/ विवर,1/8/1/2/4,नपुं/ बिल,1/8/1/2/5,नपुं/ छिद्र,1/8/2/1/1,नपुं/ निर्व्यथन,1/8/2/1/2,नपुं/ रोक,1/8/2/1/3,नपुं/ रन्ध्र,1/8/2/1/4...
५२६ KB (८१,५८९ शब्दाः) - ०९:४२, २३ अक्टोबर् २०१८
शब्दकल्पद्रुमः/छ
(स्वयं छिन्ने, त्रि । यथा, रघुः । १६ । ६२ । “संलक्ष्यते न छिदुरोऽपि हारः ॥”) छिद्र, त् क भेदे । इति कविकल्पद्रुमः ॥ (अदन्त- चुरां-परं-सकं-सेट् ।) भेद इह रन्ध्रकरणम्...
३३४ KB (1 शब्दः) - २१:३२, १५ सेप्टेम्बर् २०१९
काशकृत्स्न-धातुपाठः/धातु-सूची
छमु १ २२० छर्छ १ ३०४ छर्छ ५ २४ छर्द ९ १०३ छष १ ६८४ छिणु ७ ११ छिदिर ६ ३ छिद्र ९ २५२ छिल १ २५० छिल्ल १ २५० छील १ २५० छुङ् १ ५५२ छुट् ५ ९१ छुट ९ २४ छुट्ट...
६९ KB (१५५ शब्दाः) - २३:१३, १५ आगस्ट् २०२०
शब्दकल्पद्रुमः/अच
इति मुग्धबोधव्याकरणं ॥ अच्छिद्रं, त्रि, (नास्ति छिद्रं यत्र बहुव्रीहिः) छिद्र- रहितं । दोषाभावविशिष्टं । यथा शातातप- पराशरौ । -- “अच्छिद्रमिति यद्वाक्यं...
२५० KB (1 शब्दः) - ०३:४०, २२ जून् २०२१
वाचस्पत्यम्/इभ्या
पिण्डाहवनीययोर्मध्ये, वन्मीकवपाम् उपदी- काकृतस्य मृच्चयस्य वपामिव वपाम् अन्तःपुटां छिद्रां छिद्र- संयुक्ताम्” संग्र० । “आहवनीयं दक्षिणेन त्रिवृन्मुञ्ज- पञ्चाङ्गीबद्धास्तिष्ठन्ति...
२५८ KB (1 शब्दः) - ०८:४४, ८ फेब्रवरी २०१६
वाचस्पत्यम्/निर्माण
बन्धाद्धी ५ नवमस्थयोरशुभयोः सौम्यग्रहादृष्टयोर्द्रेष्काणैश्च ससर्पपाशनिगडैः छिद्र ८ स्थितैर्बन्धतः । कन्थायामशुभान्वि- तेऽस्तमयगे चन्द्रे सिते मेषगे सूर्य्ये...
२८० KB (1 शब्दः) - १४:०२, ९ फेब्रवरी २०१६
मानसारम्
युक्ताग्रे चैशकोणयुक् ३९ प्राच्ये दार्वा च सच्छिद्रं सौम्याग्रं च शिखान्वितम् छिद्र युक्तं तदाधारमग्रमिदं सशिखान्वितम् ४० वास्तुमध्ये गणं युक्तं तद्बाह्ये वृतदारुणा...
१.२६ MB (४९,४६२ शब्दाः) - ०७:३१, ५ एप्रिल् २०१७
ऋग्वेदभाष्यम् प्रथममण्डले 41-50 सूक्तानि
प्रकाश से (द्वारौ) गृहादि वा इन्द्रियों के प्रवेश और निकलने के निमित्त छिद्र (प्रार्णवः) अच्छे प्रकार प्राप्त होती और जैसे (नः) हम लोगों के लिये (यत्)...
४८५ KB (२६,४०९ शब्दाः) - ०४:४२, २२ डिसेम्बर् २०१७
शार्दूलकर्णावदान
अशीत्याढकानि (74) प्रवर्षति। एषा वर्षः सर्व^सस्यानि सम्पादयति। राजानश् च^अत्र छिद्र^युक्ता भवन्ति। अग्निदाहाश् च^अत्र प्रबला भवन्ति। दंष्ट्रिणश् च^अत्र बलवन्तोऽपि...
१.०८ MB (६३,९९३ शब्दाः) - ०६:१५, २४ अक्टोबर् २०१५
वैशेषिकदर्शनम्.pdf
स्पर्शःचालॉ.का गुण ठहरा,. न आत्मा और मन, का गुण हुआ, तो परिशप से आकाशा का गुण,छिद्र होता है। अतएव शल्द ही, आकाश.का लिङ्ग है । द्रव्यत्वनित्यत्वे वायुनाळ्याख्याते...
३२४ B (३२,६६१ शब्दाः) - ०९:३४, ६ आगस्ट् २०१८
काश्यपशिल्पशास्त्रम्
शिखायोगप्रवेशितौ ११ शैलजं चेत् भुवंगादि योगभूये शिखान्वितौ भुवंगपतंगयोरग्रौ छिद्र योः वेशनान्वितौ १२ एवं दृढी कृतौ पश्चात् योगावस्थानमाचरेत् सुनक्षत्रे शुभे...
८४७ KB (३५,२४२ शब्दाः) - ०१:४०, १७ आगस्ट् २०२१
ऋग्वेदभाष्यम् प्रथममण्डले 161-170 सूक्तानि
(असिना) तलवार से (ते) तेरे (अविशस्ता) न मारे हुए अर्थात् निर्घायल और (छिद्रा) छिद्र इन्द्रिय सहित (गात्राणि) अङ्गों को (अतिहाय) अतीव छोड़ (मिथू) परस्पर एकता...
७८३ KB (४३,६१३ शब्दाः) - ०५:१३, २२ डिसेम्बर् २०१७
हाहारावतन्त्रम्
पुण्यवृक्ष समुद्भूतं पात्रं कुर्याद् विचक्षणः । नाति सूक्ष्ममति स्थूलं भिन्नं छिद्र विवर्जयेत् ॥ ताम्रकांश्यादिभिर्लोहैः काष्ठं च निःफलं भवेत् । सुवर्णरूप्य...
६८९ KB (४६,४१४ शब्दाः) - ०३:३८, ५ सेप्टेम्बर् २०१९
पाणिनीयधातुपाठः
813 ३८२ छमु अदने 470 ३८३ छष हिंसायाम् 890 ३८४ छिदिर द्वैधीकरणे 1440 ३८५ छिद्र कर्णभेदने,करणभेदने इत्येके 1924 ३८६ छुट छेदने 1378 ३८७ छुड सम्बरणे इत्येके...
१२६ KB (२९ शब्दाः) - ०६:५३, ४ अक्टोबर् २०१७
भट्टिकाव्यम्
तथाऽभ्यषिक्त वारीणि पितृभ्यः शोकमूच्छितः ॥ २३ ॥ तथाऽऽतोऽपि क्रियां धम्र्यां स काले नाऽमुचत् क्वचित् । महतां हि क्रिया नित्या छिद्र नेवाऽवसीदति ॥ २४ ॥...
३८५ B (६६,१९१ शब्दाः) - ११:२२, २५ जनवरी २०१९